BÀI 1: TẠO LẬP THẾ GIỚI (THẦN THOẠI)

ĐỌC HIỂU: THẦN TRỤ TRỜI

TRƯỚC KHI ĐỌC

Bạn biết những truyện thần thoại nào? Hãy chia sẻ với các bạn trong nhóm về những truyện thần thoại ấy.

Đáp án chuẩn:

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Bạn hình dung như thế nào về vị thần Trụ trời?

Đáp án chuẩn:

- Ngoại hình: vóc dáng khổng lồ, chân dài, có thể bước từ vùng này qua vùng khác.

- Hành động: Ngẩng đầu đội trời lên, đào đất, đập đá, đắp thành một cái cột vừa cao, vừa to để chống trời.

=> Có sức vóc mạnh mẽ, kì lạ mà những người bình thường không thực hiện được.

Câu 2: Trời và đất thay đổi như thế nào sau khi có cột chống trời?

Đáp án chuẩn:

- Vòm trời đẩy lên mãi phía mây xanh mù mịt.

- Trời đất phân đôi, chia tách.

- Đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp, chỗ trời đất giáp nhau gọi là chân trời.

Câu 3: Bạn có nhận xét gì về cách kết thúc truyện?

Đáp án chuẩn:

- Cách kết thúc truyện đặc biệt và độc đáo. 

- Ở những câu hát, tác giả dân gian đã đưa ra liệt kê về các vị thần có công xây dựng thế gian theo lí giải của người xưa với câu kết Ông Trụ trời một lần nữa khẳng định, khắc ghi, đề cao công lao của thần Trụ trời trong việc tạo ra trời đất.

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Chỉ ra các chi tiết về không gian, thời gian của câu chuyện.

Đáp án chuẩn:

Câu 2: Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận ra Thần Trụ trời là một truyện thần thoại?

Đáp án chuẩn:

- Không gian: trời và đất, vũ trụ đang trong quá trình tạo lập, không xác định nơi chốn cụ thể.

- Thời gian: cổ sơ, không xác định.

- Cốt truyện: xoay quanh quá trình tạo nên trời đất, các sự vật tự nhiên, là sự xuất hiện hành động của các vị thần.

- Nhân vật: là các vị thần.

Câu 3: Tóm tắt quá trình tạo lập nên trời và đất của nhân vật thần Trụ trời. Từ đó, hãy nhận xét về đặc điểm của nhân vật này.

Đáp án chuẩn:

Câu 4: Nêu nội dung bao quát của truyện Thần Trụ trời.

Đáp án chuẩn:

Thần Trụ trời lí giải quá trình tạo lập thế giới, trời đất, các sự vật dưới bàn tay của Thần Trụ trời và các vị thần khác. 

=> Đây là một truyện thần thoại lí giải nguồn gốc sự xuất hiện của vũ trụ và các sự vật tự nhiên dưới góc độ dân gian.

Câu 5: Nhận xét về cách giải thích quá trình tạo lập thế giới của tác giả dân gian. Ngày nay, cách giải thích ấy có còn phù hợp không? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

- Giải thích dựa trên trí tưởng tượng và sự quan sát tự nhiên, chưa có căn cứ khoa học, chứa yếu tố hư cấu.

- Ngày nay, với sự phát triển của khoa học, những giải thích này không còn phù hợp.

- Hiện nay, khoa học đã nghiên cứu và cung cấp căn cứ rõ ràng và tin cậy hơn về sự hình thành vũ trụ tự nhiên so với các thần thoại dân gian.

Câu 6: Cách hình dung và miêu tả đất, trời trong câu “đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp…” trong truyện Thần Trụ trời gợi cho bạn nhớ đến truyền thuyết nào của người Việt Nam? Hãy tóm tắt truyền thuyết ấy và chỉ ra điểm tương đồng giữa hai tác phẩm.

Đáp án chuẩn:

* Truyền thuyết “Sự tích bánh chưng, bánh dày”:

- Vua Hùng thứ sáu có hai mươi con trai tài giỏi, không thể chọn người nối ngôi. Nhà vua cho biết không nhất thiết phải là con trưởng, mà người làm vừa ý trong lễ Tiên vương sẽ được truyền ngôi.

- Các con vua đua nhau sắm lễ vật quý giá, nhưng chỉ có Lang Liêu, con trai thứ mười tám, không có đủ tiền, chỉ có lúa. Trong giấc mơ, vị thần hướng dẫn cách làm lễ vật.

- Lang Liêu dùng gạo nếp, đậu xanh và thịt lợn làm hai loại bánh: bánh tròn tượng trưng cho trời (bánh dày) và bánh vuông tượng trưng cho đất (bánh chưng). Nhà vua hài lòng và chọn Lang Liêu làm người nối ngôi.

* Điểm tương đồng giữa hai tác phẩm:

- Giải thích sự xuất hiện của hiện tượng hoặc truyền thống.

- Xuất hiện hình ảnh vị thần hư cấu, như trời hình tròn, đất hình vuông.

- Thời gian và không gian không xác định.