A.  ĐỌC

1. Đọc văn bản Chiếc lá đầu tiên (Hoàng Nhuận Cầm) trong SGK Ngữ văn 10, tập hai và trả lời các câu hỏi sau:

a. Nhận xét về điểm chung và tác dụng của những hình ảnh được tác giả sử dụng trong ba khổ đầu của bài thơ

b. Xác định cảm hứng chủ đạo của bài thơ. Dựa vào đâu mà bạn có thể xác định được như vậy?

c. Trình bày một thông điệp mà bạn tâm đắc nhất được rút ra từ việc đọc bài thọ. Lí giải vì sao bạn chọn thông điệp ấy.

2. Đọc văn bản Tây Tiến (Quang Dũng) trong SGK Ngữ văn 10, tập hai và trả lời các câu hỏi sau:

a. Nhận xét về tác dụng của cách gieo vần trong hai dòng thơ sau:

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!

Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi

b. Hình ảnh thiên nhiên và con người được gọi nhớ qua kỉ niệm về đoàn quân Tây Tiến ở đoạn 2 có điểm gì tương đồng và khác biệt so với đoạn 1?

c. Chọn một nét đặc sắc trong cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh của tác giả ở đoạn 3 và lí giải về sự lựa chọn ấy.

d. Việc khắc hoạ hình ảnh người lính ở đoạn 3 đã được chuẩn bị từ các đoạn thơ trước như thế nào?

 Bài tập mở rộng

1. Đọc văn bản Tình ca ban mai và trả lời các câu hỏi bên dưới:

TÌNH CA BAN MAI

Chế Lan Viên

Em đi như chiều đi Gọi chim vườn bay hết

Em vê, tua mai ve

Rừng non xanh lộc biếc

Em ở, trời trưa ở

Nắng sáng màu xanh che

Tình em như sao khuya

Rải hạt vàng chỉ chít

Sợ gì chim bay đi

Mang bóng chiều bay hết

Tình ta như lộc biếc

Goi ban mai lại về

Dù nắng trưa không ở

Ta vẫn còn sao khuya

Hạnh phúc trên đầu ta

Mọc sao vàng chi chít

Mai, hoa em lại về...

(In trong Thơ Việt Nam 1954 – 1964)

(Mã Giang Lân sưu tầm, tuyển chọn, giới thiệu), NXB Giáo dục, 1997)

Thời gian tập huấn: 01/06/2022-15/08/2022

a. Xác định các biện pháp nghệ thuật nổi bật được sử dụng trong ba khổ thơ đầu và nhận xét về sự độc đáo của chúng

b. Quan hệ nhân quả giữa tình yêu và hạnh phúc được thể hiện như thế nào trong năm khổ thơ tiếp theo?

c. Bạn có nhận xét gì về cách sử dụng đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất, số ít “em”, “tình em” đến cách sử dụng đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất, số nhiều “ta”, “tình ta” và các động từ chỉ hành động trong các khổ thơ?

d. Tìm những hình ảnh biểu tượng cho tình yêu, hạnh phúc được sử dụng trong bài tho. Bạn có nhận xét gì về những biểu tượng đó?

đ. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ này là gì? Cảm hứng đó gọi cho bạn suy nghĩ gì về tình yêu được thể hiện trong bài thơ?

e. Bài thơ có cấu tạo khá đặc biệt, mỗi khổ thơ gồm hai dòng thơ, riêng khổ cuối chỉ có một dòng. Cách cấu tạo ấy có tác dụng gì trong việc thể hiện cảm hứng chủ đạo của bài thơ?

f. Theo bạn, nhan đề bài thơ Tình ca ban mai có phù hợp với nội dung bài thơ không? Giải thích ý kiến của bạn.

g. Bài thơ gọi cho bạn suy nghĩ gì về tình yêu?

2. Đọc văn bản Hà nội phố và trả lời các câu hỏi bên dưới:

a. Ảnh - Google Ảnh

d. Ảnh - Google Ảnh

HÀ NỘI – PHỐ

Gửi những người Hà Nội đi xa

Phan Vũ

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em mùi hoàng lan

Ta còn em mùi hoa sữa

Tiếng giày ai gõ nhịp đường khuya

Cọt kẹt bước chân quen

Thang gác thời gian Mòn thân gỗ.

Ngôi sao lẻ lạc vào căn xép nhỏ

Khuôn mặt ai

Dùng trong khung của

Những phong thư bỏ quên trong hộc tủ

Không tên người

Không tên phố

Người gửi không tên 

Ta còn em chút vang động lặng im

Âm âm tiếng gọi Trong lòng phố

Em ơi! Hà Nội – Phố

Ta còn em một gốc cây

Một cột đèn

Ai đó chờ ai?

Tóc cắt ngang

Xoã xoã bờ vai

Khung trời gió

Con đường như bỏ ngỏ

Ta còn em khăn choàng màu tím đỏ

Thoáng qua

Khuôn mặt chưa quen

Bỗng xôn xao nỗi khổ

Mỗi góc phố một trang tình sử...

Em ơi! Hà Nội – Phố

Ta còn em rì rào con mua trong chùm lá

Những hạt nhỏ đọng trên mái tóc ai

Vòm trên cao chuông hồi đổ xuống

Nhà thờ Cửa Bắc

Tan chiều lễ

Kinh cầu còn mãi ngân nga

Chacha Ta còn em đôi mắt buồn

Dõi cánh chim xa

Trên hè phố

Gã Trường Chi ôm ghi ta

Ngước lên của số

Một ngày nào

Trống không ô của

Tiếng hát Trương Chi

Ngợi một số nhà

Ta còn em chuyến tàu khuya

Về muộn

Vào ga...

Em ơi! Hà Nội – Phố

Ta còn em quả bóng lăn

Một mình

Trên sân cỏ.

Con mưa đầy

Chiếc thuyền giấy Lang thang không bến đỗ

Thằng bé qua tuổi thơ

Bâng khuâng

Vội vã

Ta còn em cánh cửa sắt

Lâu ngày không mở

Nhà ai

Qua đó

Nao nao nhớ tuổi học trò..

Ta còn em dàn thiên li chết khô

Những chùm hoa năm xưa

Thom hò hẹn

Cuộc tình đầu ngọt lịm.

Nụ hôn còn xanh mãi trên môi...

Em ơi! Hà Nội – Phố

Ta còn em chuỗi cười vừa dứt

Chút nắng còn le lói vườn hoang

Vàng vàng có

Cô gái nhẹ buông rèm của

Chàng mũ lệch diễu qua

Lời tỏ tình hôm qua dang dở

Ta còn em ngày vui cũ

Tàn theo mùa hạ

Tiếng ghi ta

Bập bùng tự sự

Đêm kinh kì

Thủa ấy

Xanh lo...

Hà Nội, tháng Chạp 1972

(In trong tập Phan Vũ – Thơ, NXB Văn học 2008)

a. Theo bạn, “em” và “ta” trong văn bản trên nên được hiểu là ai? Hãy lí giải. Việc sử dụng từ “em” cho thấy điều gì trong cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả?

b. Năm đoạn thơ trong văn bản trên, nếu không đánh số từ 1 đến 5, bạn có nhận ra ranh giới của chúng hay không? Vì sao?

c. Thơ là tiếng nói của tâm hồn, mang sức sống, vẻ đẹp của tâm hồn. Cảnh vật, con người, sự việc,... khi được đưa vào thơ, luôn mang một vẻ đẹp khác, một sức sống khác, gắn với tâm hồn nhà thơ. “Hà Nội – phố” cũng vậy khi vào thơ Phan Vũ?

d. Trong văn bản, hình ảnh Hà Nội xưa và nay (thời điểm tháng Chạp năm 1972, khi máy bay B52 của Mỹ bắn phá thủ đô) được miêu tả đan xen. Việc sắp xếp hình ảnh như vậy đã đem lại hiệu quả thẩm mĩ gì?

đ. Văn bản trên thuộc thể thơ tự do. Từ việc xác định các yếu tố nhịp và vần (nếu có) trong các đoạn tho, hãy rút ra một vài điểm đáng lưu ý về đặc điểm, vai trò của nhịp và vẫn trong thể thơ này.

e. Cảm hứng chủ đạo mà tác giả thể hiện qua văn bản trên là gì? Bạn có nhận xét gì về cảm hứng ấy?

f. Bạn hãy nghe ca khúc Em ơi, Hà Nội phố của nhạc sĩ Phú Quang để hiểu thêm một cách cảm nhận bài thơ của Phan Vũ bằng âm nhạc. Giai điệu của bài hát đã góp phần mang đến cho bạn cảm nhận như thế nào về bài thơ?g. Từ những hình ảnh của Hà Nội được gọi lên trong đoạn thơ, bạn hiểu thêm điều gì về Hà Nội, về cảnh vật, con người và đất nước Việt Nam? Văn bản gọi cho bạn suy nghĩ gì về ý nghĩa của những giá trị văn hoá, lịch sử đối với cuộc sống của chúng ta hôm nay?