5 PHÚT SOẠN BÀI MỞ ĐẦU

+ Nhân vật chính là ai? Nhân vật ấy được nhà văn miêu tả ở những phương diện nào (ngoại hình, lời nói, hành động, tâm trạng và mối quan hệ với các nhân vật khác,…)?

+ Ngôn ngữ kể chuyện (trần thuật) có gì đặc sắc?

+ Liên hệ, kết nối với kinh nghiệm của bản thân để hiểu sâu sắc về truyện và hiểu chính mình.

- Đọc trước văn bản Tôi đi học, tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Thanh Tịnh.

CÂU HỎI GIỮA BÀI

CH 1: Những hình ảnh nào gợi nỗi nhớ cho nhân vật "tôi"?

CH 2: Tranh minh họa liên quan đến nội dung của văn bản như thế nào?

CH 3: Chú ý sự thay đổi trong cảm nhận cảnh vật của nhân vật “tôi”.

CH 4: Phần 2 kể về chuyện gì?

CH 5: Chú ý các hình ảnh so sánh.

CH 6: Tâm trạng nhân vật "tôi" thế nào khi được gọi tên?

CH 7: Chú ý hình ảnh và lời nói của ông đốc.

CH 8: Tại sao các bạn nhỏ lại khóc?

CH 9: Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật "tôi" thể hiện trong phần (3) như thế nào?

CÂU HỎI CUỐI BÀI

CH 1: Theo em, cốt truyện Tôi đi học thuộc dạng nào dưới đây?

A. Kể lại sự việc khác thường, kì lạ

B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ

C. Kể lại sự việc có nội dung trào phúng, châm biếm, hài hước

D. Kể lại sự việc có nội dung giàu tính triết lí

CH 2: Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của ai và được nhớ lại theo trình tự nào? Nêu một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần 1.

CH 3. Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp. Chỉ ra tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc hoạ tâm trạng nhân vật.

CH 4: Truyện ngắn Tôi đi học là một truyện ngắn giàu chất trữ tình. Theo em, điều gì tạo nên đặc điểm ấy (về nội dung, hình thức, ngôn ngữ)?

CH 5: Văn bản Tôi đi học đã nói hộ được những suy nghĩ và tình cảm gì của rất nhiều người đọc? Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay như thế nào?

CH 6: Bằng sự trải nghiệm của bản thân, hãy tưởng tượng mình là “người bạn tí hon” ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện, hôm ấy, em sẽ nói với “tôi” điều gì?

PHẦN II: ĐÁP ÁN

CHUẨN BỊ

Trả lời:

- Khi đọc truyện:

+ Tóm tắt: Truyện ngắn “Tôi đi học” được kể lại theo trình tự thời gian, men theo dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi” với kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường. Trong truyện là chất thơ bàng bạc chen lẫn những cảm xúc háo hức, hồi hộp, bất ngờ của nhân vật “tôi” với những hình ảnh thân quen như: con đường, sách vở, quần áo mới, bạn học mới,...

+ Nhân vật chính là nhân vật “tôi”, được nhà văn miêu tả qua các phương diện: lời nói, hành động, tâm trạng, suy nghĩ của nhân vật.

+ Ngôn ngữ trần thuật trong truyện giúp tái hiện khung cảnh làng quê và cảm xúc ngày đầu đi học của nhân vật “tôi”.

+ Cảm xúc ngày đầu tiên đi học: lo lắng, và có chút sợ hãi.

- Nhà văn Thanh Tịnh:

+ Thanh Tịnh (1911 – 1988) tên khai sinh là Trần Văn Ninh, quê ở xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế.

- Những sáng tác của ông đều toát lên vẻ đẹp đằm thắm, êm dịu, trong trẻo với nhiều tác phẩm đặc sắc: Hận chiến trường (tập thơ, 1937), Quê mẹ (tập truyện ngắn, 1941), Ngậm ngải tìm trầm (tập truyện ngắn, 1943)…

CÂU HỎI GIỮA BÀI

CH 1: Những hình ảnh gợi nỗi nhớ cho nhân vật "tôi" là: Hình ảnh đất trời cuối thu, lá ngoài đường rụng, đám mây bàng bạc trôi trên trời.

CH 2: Tranh minh họa có hình ảnh một người mẹ đang đưa con đến trường trong tiết trời mùa thu, giống với nội dung của văn bản.

CH 3: Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.

CH 4: Phần 2 kể về cảm xúc của nhân vật “tôi” khi đứng ở sân trường, nghe tiếng trống tập trung, tay rời tay mẹ.

CH 5:

- Hình ảnh so sánh:

+ Họ như chim con đứng trên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngùng e sợ.

+ Họ thèm vụng và ước ao thầm được như những học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ.

+ Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả ban tưởng tượng.

CH 6: Khi nghe ông đốc đọc tên từng người nhận vật "tôi" cảm thấy như quả tim ngừng đập. Cậu quên cả mẹ đang đứng đằng sau. Khi nghe đến tên mình thì giật mình và lúng túng.

CH 7:

- Hình ảnh: cặp mắt hiền từ và cảm động.

- Lời nói: ân cần, nhẹ nhàng căn dặn các em học sinh.

CH 8: Các bạn nhỏ khóc vì sắp chia tay bố mẹ và cảm thấy lạ lẫm, sợ hãi khi phải bước vào một môi trường mới, vô cùng xa lạ.

CH 9: Tâm trạng của nhân vật tôi chuyển đổi: cậu vừa bỡ ngỡ với mọi thứ xung quanh nhưng cảm thấy chúng chúng thân quen đến lạ.

CÂU HỎI CUỐI BÀI

CH 1: B.

CH 2:

- Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của nhân vật “tôi” và được nhớ lại theo trình tự thời gian.

- Một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần (1):

+ Lá ngoài đường rụng nhiều, trên không có những đám mây bàng bạc.

+ Một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, con đường làng dài và hẹp.

Trả lời:

Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp:

- Tâm trạng khi cùng mẹ tới trường:

+ Thấy mình đã lớn và đứng đắn hơn

+ Cảm thấy trang trọng và chững chạc

- Tâm trạng khi đứng giữa sân trường:

+ Lo sợ, ngại ngùng và hồi hộp

+ Cảm thấy bơ vơ, nhỏ bé

- Tâm trạng khi ngồi trong lớp học tiết học đầu tiên:

+ Cái gì cũng lạ lạ, hay hay

+ Cảm nhận về bạn bè và tiết học

Tác dụng: thể hiện rõ nét tâm trạng một cách sâu sắc, xúc động, lột tả được những cung bậc cảm xúc của nhân vật trong sự kiện lần đầu tiên đến trường.

CH 4:

- Về nội dung: truyện được kể theo dòng hồi tưởng của nhân vật tôi với những dòng cảm xúc, những diễn biến tâm trạng khác nhau của nhân vật đồng thời xây dựng nhân vật với với những mỗi quan hệ, những tình cảm bình dị, đầy thân thương.

- Về hình thức, ngôn ngữ: câu văn giàu cảm xúc với giọng điệu nhẹ nhàng, những hình ảnh so sánh độc đáo và việc sử dụng hàng loạt các từ láy.

CH 5: Văn bản “Tôi đi học” đã thay nhiều người đọc nói lên những nỗi nhớ về những năm tháng một thời cắp sách tới trường. Điều đó khơi dậy trong lòng bao người hình dáng bỡ ngỡ của ngày đầu đến trường trong kí ức. Đó là những kỉ niệm đẹp, những khoảnh khắc không thể quên.

CH 6: Chào cậu! Chắc có lẽ đây sẽ là ngày mà cậu sẽ không bao giờ quên trên con đường học tập của mình phải không? Hy vọng cậu sẽ có những trải nghiệm thú vị tại ngôi trường này, bên những người bạn đáng yêu, và đặc biệt là cùng với tớ, người sẽ ngồi sát bên, cùng “kề vai sát cánh” với cậu trong năm học này. Chúng ta hãy cùng chăm chỉ học tập và tạo nên những kỉ niệm đẹp đẽ tại nơi đây nhé!