PHẦN I: HỆ THỐNG CÂU HỎI

CHUẨN BỊ

Câu hỏi:  Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này. - Khi đọc văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên, các em cần chú ý:

+ Vì sao văn bản này được coi là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên?

+ Hiện tượng tự nhiên được giới thiệu là hiện tượng nào?

+ Bố cục của văn bản gồm mấy phần? Nội dung chính của mỗi phần là gì?

+ Văn bản triển khai thông tin theo cách nào?

+ Qua văn bản, em hiểu thêm gì về hiện tượng được giới thiệu?

- Đọc trước văn bản Sao băng và tìm hiểu thêm về hiện tượng tự nhiên này từ các nguồn thông tin khác nhau.

- Em đã thấy hiện tượng sao băng chưa? Em nghĩ gì về hiện tượng này? Hãy chuẩn bị để chia sẻ với bạn khi đọc học bài này.

CÂU HỎI GIỮA BÀI

CH 1: Đoạn sa pô này cho biết những gì?

CH 2: Các đề mục in đậm nghiêng khác đề mục in đậm ở trên chỗ nào?

CH 3: Nội dung chính của phần này là gì?

CH 4: Khi nào khó xem được sao băng?

CH 5: Người viết có tin vào điểm xấu hoặc điềm lành khi thấy sao băng không?

CH 6: Vì sao người ta lại ước khi nhìn thấy sao băng?

CÂU HỎI CUỐI BÀI

CH 1: Những thông tin chính mà văn bản Sao băng cung cấp là gì? Em dựa vào đâu để nhận biết nhanh được các thông tin ấy?

CH 2: Người viết đã triển khai ý tưởng và thông tin trong bài theo cách nào? Tóm tắt các thông tin chính trong văn bản Sao băng bằng một sơ đồ tư duy.

CH 3: Sao băng và mưa sao băng khác nhau thế nào? Theo bài viết, vì sao có sao băng và mưa sao băng?

CH 4: Có nhiều cách nhìn nhận về hiện tượng sao băng. Dựa vào nội dung văn bản, em hãy nêu cách hiểu của em về hiện tượng này.

CH 5: Nếu có lần thấy sao băng, em sẽ ước nguyện điều gì? Vì sao lại ước nguyện điều đó?

CH 6: Theo em, vì sao văn bản Sao băng lại được coi là văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên?

PHẦN II: ĐÁP ÁN

CHUẨN BỊ

- Văn bản Sao băng:

+ Văn bản này được coi là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên vì văn bản đưa ra giải thích, giải đáp các thắc mắc bằng những kiến thức khoa học cơ sở về một hiện tượng tự nhiên.

+ Hiện tượng tự nhiên được giới thiệu là hiện tượng sao băng (hay sao sa, sao đổi ngôi).

+ Bố cục văn bản gồm 3 phần:

Phần 1 (từ đầu đến …hố lòng chảo sâu trên lục địa): giới thiệu và lí giải hiện tượng sao băng.

Phần 2 (tiếp đến …mưa sao băng khá thuận lợi): nguyên do xuất hiện và sự hình thành hiện tượng sao băng và mưa sao băng.

Phần 3 (phần còn lại): những điều kì thú khi sao băng rơi.

+ Văn bản triển khai thông tin theo mối quan hệ nguyên nhân – kết quả, nhằm trả lời cho các CH đề mục trong văn bản.

+ Qua văn bản, em đã biết thêm được những thông tin bổ ích về sao băng như: lí giải nguyên nhân, chu kì và cách ước nguyện khi chúng xuất hiện.

- Em chưa từng chứng kiến hiện tượng sao băng. Theo em, hiện tượng này xuất hiện như một điều xảy ra trong tự nhiên, tuy nhiên nó cũng mang một ý nghĩa tâm linh nhằm lí giải cho những cầu nguyện, mong ước của con người trong cuộc sống.

- Một số thông tin thêm về hiện tượng sao băng:

+ Quan niệm của con người về điềm báo sao băng: Cách đây hơn 2.000 năm, người Hy Lạp đã nhìn thấy sao băng và có những ghi chép về hiện tượng kỳ bí này. Mãi cho đến thời kỳ La Mã, những quan niệm tâm linh mới xuất hiện và được gắn với hiện tượng này. Họ cho rằng mỗi ngôi sao trên bầu trời là một ngọn nến được các thiên thần thắp sáng, tượng trưng cho sinh mạng của một con người. Khi một ngôi sao rơi xuống cũng đồng nghĩa với việc có một người vừa mất đi. Do đó, sao băng còn được gọi là sao sa hay sao đổi ngôi. Còn với người Trung Á, sao băng đôi khi là điềm báo cho thảm họa nhưng thỉnh thoảng cũng có thể là sự giàu có. Tuy nhiên, quan niệm về ý nghĩa của sao băng được nhiều người biết đến nhất là chúng tượng trưng cho điều ước. Nếu bạn ước nguyện một điều gì đó vào lúc có sao băng rơi, điều ước ấy sẽ thành hiện thực.

CÂU HỎI GIỮA BÀI

CH 1: Đưa ra hàng loạt những câu hỏi xoay quanh hiện tượng sao băng nhằm dẫn dắt người đọc đến nội dung chính của văn bản.

CH 2: Là những câu hỏi chính, giúp người đọc nắm rõ được các thông tin, kiến thức khoa học sẽ được diễn giải cụ thể trong từng phần đó về hiện tượng sao băng.

CH 3: Thể hiện thông tin về tần suất xuất hiện của sao băng và mưa sao băng.

CH 4: Việc quan sát sao băng có thể gặp khó khăn bởi mây, thời tiết, độ ô nhiễm của không khí...

CH 5: Người viết không tin bởi đây đều là những quan điểm không có cơ sở khoa học, tất cả chỉ mang đậm tính chất duy tâm.

CH 6: Vì người ta tin rằng nếu bạn thành tâm ước một điều gì đó khi nhìn thấy sao băng thì điều ước đó sẽ trở thành sự thật. 

CÂU HỎI CUỐI BÀI

CH 1: Những thông tin chính mà văn bản Sao băng cung cấp:

• Giới thiệu và lí giải nguồn gốc của hiện tượng sao băng.

• Trình bày những kiến thức khoa học cơ sở về sao băng và mưa sao băng: lí do xuất hiện, chu kì xuất hiện và cách xem được chúng.

• Những sự thật khi sao băng rơi và cách ước khi có sao.

  • Em dựa vào những đề mục câu hỏi in đậm nghiêng trong văn bản để nhận biết nhanh được các thông tin ấy.

CH 2: Tác giả đặt câu hỏi cho từng phần và rồi lí giải nó.

CH 3: Sao băng là đường nhìn thấy của các thiên thạch khi chúng đi vào Trái Đất. Trong khi đó thì mưa sao băng là do sao chổi tạo ra. Nếu một ngôi sao chổi đi qua trái đất, các bụi khí của nó sẽ bay vào khí quyền làm xuất hiện rất nhiều sao băng nhỏ.

CH 4: Dựa vào nội dung văn bản, theo em hiểu, hiện tượng này xảy ra khi thiên thạch chuyển động với vận tốc siêu thanh, nó sinh ra các sóng xung kích do nó “va chạm” với các “hạt” của khí quyển. Với vận tốc cao như vậy, các phân tử không khí trên đường đi của thiên thạch bị nung nóng bởi sóng xung kích và làm cho các thành phần vật chất của thiên thạch bị nung đến nóng sáng.

CH 5: Nếu nhìn thấy sao băng, em ước bố mẹ mình luôn bình an. Vì đối với em, bố mẹ là những người yêu thương em nhất, luôn quan tâm và chăm sóc em.

CH 6: Vì sao băng là một hiện tượng thiên nhiên và văn bản đã cung cập một lượng lớn thông tin khoa học, chi tiết về hiện tượng sao băng cho người đọc.