Bài giảng điện tử Giáo dục công dân 9 cánh diều

CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY! 

KHỞI ĐỘNG 

Khoan dung là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Truyền thống đó được đúc kết trong các câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ của cha ông ta.  

Em hãy tìm và chia sẻ ý nghĩa của một số câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về khoan dung mà em biết. 

Một số câu ca dao tục ngữ về lòng khoan dung 

Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại. 

Mình vì mọi người, mọi người vì mình. 

Bàn tay có ngón ngắn ngón dài. 

Năm ngón tay có ngón ngắn ngón dài. 

Đất có chỗ bồi chỗ lở, ngựa có con dở con hay. 

Một con tôm có chật gì sông, một cái lông có chật gì lỗ. 

BÀI 2. KHOAN DUNG 

NỘI DUNG BÀI HỌC 

Khái niệm, biểu hiện và giá trị của khoan dung 

Thực hiện những việc làm để thể hiện lòng khoan dung 

01 KHÁI NIỆM, BIỂU HIỆN VÀ GIÁ TRỊ CỦA KHOAN DUNG 

LÀM VIỆC NHÓM 

Nhóm 1, 2: Em hãy nêu việc làm của các chủ thể trong thông tin 1 và cho biết ý nghĩa của việc làm đó? 

Nhóm 3, 4: Em hãy nêu việc làm của các chủ thể trong thông tin 2 và cho biết ý nghĩa của việc làm đó? 

Thông tin 1 

“Bình Ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi là một áng thiên cổ hung văn không chỉ cho thấy một trang sử hào hung của dân tộc mà còn mang đến cảm nhận sâu sắc về truyền thống khoan dung của cha ông ta:  

“Quân giặc các thành khốn đốn, cởi giáp ra hàng. 

Tướng giặc bị cầm tù, như hổ đối vẫy đuôi xin cứu mạng; 

Thần vũ chẳng giết ai, thể lòng trời ta mở đường hiếu sinh. 

Mã Kì, Phương Chính cấp cho năm trăm chiếc thuyền, ra đến biển mà vẫn hồn bay phách lạc; 

Vương Thông, Mã Anh phát cho vài nghìn cỗ ngựa, về đến nước mà vẫn tim đập chân run.  

Họ đã tham sống sợ chết, mà hòa hiếu thực lòng; 

Ta lấy toàn quân là hơn, để nhân dân nghỉ sức”. 

(Theo Bùi Văn Tuyên (Chủ biên) (2000), Tổng hợp văn học Việt Nam, Tập 4,  

NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, trang 64) 

Thông tin 1 

Việc làm: Quân ta đã tha mạng cho quân giặc; cấp năm trăm cái thuyền; vài nghìn cỗ ngựa, mở đường cho về nước. 

Ý nghĩa: Thể hiện lòng khoan dung của quân ta, muốn tạo cơ hội cho quân giặc sửa lỗi. 

Thông tin 2 

Trong “Tuyên ngôn Độc lập” của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Trước ngày 9 tháng 3, biết bao lần Việt Minh đã kêu gọi người Pháp liên minh để chống Nhật. Bọn thực dân Pháp đã không đáp ứng, lại thẳng tay khủng bố Việt Minh hơn nữa. Thậm chí đến khi thua chạy, chúng còn nhẫn tâm giết nốt số đông tù chính trị ở Yên Bái và Cao Bằng. 

Tuy vậy, đối với người Pháp, đồng bào ta vẫn giữ một thái độ khoan hồng và nhân đạo. Sau cuộc biến động ngày 9 tháng 3, Việt Minh đã giúp cho nhiều người Pháp chạy qua biên thùy, lại cứu cho nhiều người Pháp ra khỏi nhà giam Nhật và bảo vệ tính mạng và tài sản cho họ”. 

(Theo Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 4 (2000),  

NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, trang 10 - 11) 

Thông tin 2 

Việc làm: Khoan hồng, nhân đạo với người Pháp, cứu nhiều người Pháp ra khỏi nhà giam Nhật. 

Ý nghĩa: Thể hiện lòng thương người và nhân ái của nhân dân Việt Nam, sẵn sàng tha thứ và đối tốt với quân Pháp. 

Em hãy xác định các biểu hiện của khoan dung và cho biết thế nào là khoan dung. 

KHÁI NIỆM 

Khoan dung là rộng lòng tha thứ. 

BIỂU HIỆN 

Tha thứ cho người khác khi họ biết hối hận và sửa chữa lỗi lầm 

Tha thứ cho chính mình 

Không cố chấp, hẹp hòi, định kiến. 

Ý NGHĨA 

Giúp người mắc lỗi có động lực khắc phục khuyết điểm, phát huy ưu điểm 

Người có lòng khoan dung luôn được mọi người yêu mến, tin cậy 

Giúp các mối quan hệ trong xã hội trở nên lành mạnh, tốt đẹp hơn 

Mời các em đón xem video thông điệp về Ngày khoan dung! 

02 THỰC HIỆN NHỮNG VIỆC LÀM ĐỂ THỂ HIỆN LÒNG KHOAN DUNG 

Giữ nguyên nhóm ở hoạt động 1, đọc các trường hợp trong SGK tr.12 và trả lời câu hỏi: 

Nhóm 1, 2 

Dựa vào những biểu hiện của khoan dung, em hãy nhận xét về thái độ, hành vi của các bạn học sinh trong trường hợp 1. Theo em, thái độ, hành vi của bạn nào thể hiện lòng khoan dung? 

Nhóm 3, 4 

Dựa vào những biểu hiện của khoan dung, em hãy nhận xét về thái độ, hành vi của các bạn học sinh trong trường hợp 2. Theo em, thái độ, hành vi của bạn nào thể hiện lòng khoan dung? 

Trường hợp 1 

Bạn K đã được cả nhóm giao nhiệm vụ xây dựng bài thuyết trình. Tuy nhiên, do chủ quan và thiếu sự chuẩn bị kĩ lưỡng, bài thuyết trình của K không tốt và bị phê bình. K cảm thấy có lỗi với nhóm và tự trách bản thân mình đã không hoàn thành tốt nhiệm vụ nhóm giao. 

Hành vi:  

bạn K biết lỗi của mình → xin lỗi các bạn 

Cả nhóm thấu hiểu, động viên K. 

> Thái độ, hành vi thể hiện lòng khoan dung. 

Trường hợp 2 

T và H từng là bạn thân của nhau. Một lần, T đã vô tình gây ra lỗi với H. Hối hận vì lỗi lầm của mình, T đã sửa chữa và nhiều lần xin lỗi H nhưng H vẫn không chấp nhận. 

Hành vi:  

T đã biết lỗi → xin lỗi, mong H tha thứ 

H không chấp nhận lời xin lỗi 

> Thái độ của H không thể hiện lòng khoan dung 

Em hãy nêu các việc làm thể hiện lòng khoan dung và những việc làm chưa khoan dung của bản thân. 

Mỗi người cần phải: 

Luôn thể hiện sự thân thiện, sống chân thành, rộng lượng, biết tha thứ 

Tôn trọng và chấp nhận sự khác biệt của người khác 

Phê phán sự định kiến, hẹp hòi, thiếu khoan dung. 

LUYỆN TẬP 

(trắc nghiệm) 

Câu 1. Thế nào là lòng khoan dung? 

1. Rộng lòng tha thứ
2. Ích kỉ
3. Không tôn trọng người khác
4. Không tha thứ cho người khác

Câu 2. Khoan dung làm cho cuộc sống và quan hệ giữa mọi người có ý nghĩa như thế nào? 

...