Bài giảng điện tử Vật lí 9 cánh diều

CHÀO MỪNG

CẢ LỚP ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, bộ đội ta đã kéo hàng trăm khẩu pháo có khối lượng vài tấn vào trận địa trên những tuyến đường dài hàng trăm kilômét.

Ở hoạt động này, bộ đội đã tác dụng lực và làm dịch chuyển các khẩu pháo, ta nói bộ đội đã thực hiện công cơ học. Vậy công cơ học được xác định như thế nào?

Công cơ học sinh ra khi có lực tác dụng vào vật và làm vật dịch chuyển.

PHẦN 1: NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ BIẾN ĐỔI

CHỦ ĐỀ 1: NĂNG LƯỢNG CƠ HỌC

BÀI 1: CÔNG VÀ CÔNG SUẤT

NỘI DUNG BÀI HỌC

I.                    CÔNG CƠ HỌC

1. Thực hiện công cơ học

Quan sát hình 1.2:

Lực đẩy có phương nằm ngang.

Xe dịch chuyển theo hướng của lực.

Ta nói, lực đẩy xe đã thực hiện công hoặc sinh công.

Khái niệm công cơ học:

• Công cơ học thường được gọi tắt là công.
• Trong trường hợp đơn giản nhất, công được thực hiện khi lực tác dụng vào vật và làm vật đó dịch chuyển theo hướng của lực.

Nếu vật dịch chuyển theo phương vuông góc với phương của lực thì công của lực đó bằng không.

    Câu hỏi 1 (SGK - tr.10)

Lấy ví dụ một số hoạt động em đã thực hiện công cơ học trong cuộc sống hằng ngày và giải thích.

Gợi

ý

Em đẩy chiếc xe hàng bằng một lực có phương nằm ngang làm xe dịch chuyển theo hướng của lực → lực đẩy của em đã thực hiện công.

Một số ví dụ khác về thực hiện công cơ học trong cuộc sống

Lực kéo của con ngựa đã thực hiện công.

Đầu tàu kéo các toa xe chuyển động, lúc này đầu tàu thực hiện công cơ học.

Trong các động tác nâng tạ từ vị trí (1) sang vị trí (2); từ vị trí (2) sang vị trí (3); từ vị trí (3) sang vị trí (4) ở hình dưới, động tác nào có thực hiện công; động tác nào không thực hiện công?

    Câu hỏi 2 (SGK - tr.11)

Các lực được mô tả trong hình có sinh công hay không? Vì sao?

a) Lực để kéo thùng hàng đi lên của cần cẩu

b) Lực để xách túi của hành khách khi đứng chờ tàu

Có sinh công vì lực kéo của cần cẩu tác dụng vào thùng hàng và làm thùng hàng dịch chuyển theo hướng của lực.

Không sinh công do lực này không làm túi chuyển động theo phương của lực.

2. Biểu thức tính công

Em hãy phân tích 3 tình huống trong bảng 1.1:

Nhận xét:

Công sinh ra càng lớn nếu lực tác dụng vào vật càng lớn và quãng đường vật dịch chuyển theo hướng của lực càng dài.

Công được xác định bằng biểu thức:

A = F.s

Trong đó:

•       F là lực tác dụng vào vật, đơn vị đo là niutơn (N);

•       s là quãng đường vật dịch chuyển theo hướng của lực, đơn vị đo là mét (m);

•       A là công của lực F, đơn vị đo là jun (J). 1 J = 1 Nm = 1 N.1 m