HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

* Giới thiệu tên bài hát, tên tác giả và nội dung của bài hát Tuổi mười lăm

- GV hướng dẫn HS thảo luận theo nhóm đôi, tìm hiểu về tên bài hát, tên tác giả và nội dung của bài hát Tuổi mười lăm.

- GV trình chiếu hình ảnh, video về nhạc sĩ Trương Quang Lục kết hợp giới thiệu tên tác giả, tên bài hát và nội dung của bài hát Tuổi mười lăm.

Nhạc sĩ Trương Quang Lục

https://www.youtube.com/watch?v=2TMF2Np0FIg

- GV hướng dẫn HS đọc lướt lời ca và nắm được cấu trúc bài hát.

* Nghe hát mẫu

- GV mở file âm thanh/video cho HS lắng nghe bài hát Tuổi mười lăm (HS đồng thời theo dõi bản nhạc, hát nhẩm theo).

https://www.youtube.com/watch?v=q12lOaQWesY

- GV hát mẫu cho HS 1 lần bài hát Tuổi mười lăm.

* Khởi động giọng

- GV hướng dẫn HS khởi động giọng (luyện thanh, mở rộng âm vực, chú ý hơi thở, khẩu hình).

* Giới thiệu cấu trúc bài hát

- GV trình chiếu và hướng dẫn HS quan sát bản nhạc Tuổi mười lăm.

- GV giới thiệu cho HS cấu trúc của bài hát.

* Tập hát từng câu

- GV hướng dẫn HS tập hát từng câu, ghép nối các câu hát.

https://www.youtube.com/watch?v=ubJfn_1Ofvw

- GV lưu ý HS về các kí hiệu âm nhạc, xác định những chỗ cần lấy hơi trong bài hát, hát đúng các từ có hát luyến, các câu có tiết tấu giống nhau,…

* Hát hoàn thiện từng đoạn, ghép nối các đoạn đã học cùng với nhạc đệm

- GV bật nhạc đệm để HS hát cả đoạn.

https://www.youtube.com/watch?v=ubJfn_1Ofvw

- GV hướng dẫn HS hát từng đoạn cùng nhạc đệm.

- GV hướng dẫn HS hát ghép nối các đoạn đã học với nhạc đệm.

* Hát đầy đủ cả bài

- GV hướng dẫn HS hát hoàn chỉnh cả bài cùng nhạc đệm.

- GV khuyến khích HS kết hợp vỗ tay nhịp nhàng theo nhịp hoặc vận động theo nhạc, thể hiện tình cảm hồn nhiên, trong sáng.

- GV lưu ý HS: hát bài hát nhẹ nhàng, êm ả, đầy cảm xúc nhưng vẫn vui tươi và giữ được sự hồn nhiên trong sáng.

* Luyện tập, biểu diễn

GV tổ chức cho HS trình bày bài hát theo tổ, nhóm, cá nhân.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS lắng nghe GV giới thiệu tên bài hát, tên tác giả và nội dung bài hát.

- HS khởi động giọng.

- HS hát từng câu, ghép nối các câu hát; hát hoàn thiện từng đoạn, ghép nối các đoạn cùng nhạc đệm; hát hoàn thiện cả bài cùng nhạc đệm.

- HS luyện tập, biểu diễn bài hát theo tổ, nhóm, cá nhân.

- GV quan sát, hướng dẫn HS trong quá trình học bài hát (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- HS hát từng câu, từng đoạn và ghép nối các đoạn đã học với nhạc đệm theo hướng dẫn của GV.

- HS biểu diễn theo tổ, nhóm, cá nhân trước lớp.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chỉnh sửa cho HS những chỗ HS hát sai (nếu có).

- GV cho HS nêu một số cảm nhận sau khi học bài hát.

- GV kết luận: Bài hát Tuổi mười lăm thể hiện sự hồn nhiên, vô tư, trong sáng của lứa tuổi 15 – lứa tuổi trăng tròn với biết bao hoài bão, ước mơ.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Hát – Tuổi mười lăm

* Tác giả

- Nhạc sĩ Trương Quang Lục sinh ngày 25/2/1933.

- Quê quán: tại Tịnh Khê, Sơn Tịnh, Quảng Ngãi.

- Quá trình công tác:

+ Trong kháng chiến chống Pháp: ông là cán bộ văn hoá, văn nghệ của cơ quan Đường sắt Liên khu V.

+ Sau năm 1954: ông về làm kĩ sư hoá chất và tiếp tục viết nhạc.

+ Sau năm 1975: ông vào Nam, công tác tại báo Sài Gòn Giải Phóng.

+ Ngoài sáng tác ca khúc, ông tham gia viết nhạc phim, nhạc sân khấu, nhạc múa rối, một số bài nghiên cứu dân ca, bài giới thiệu những ca khúc nổi tiếng..., tác giả các công trình nghiên cứu, lý luận.

- Giải thưởng:

+ Huân chương Lao động hạng Nhất, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật (đợt II năm 2007), Huy chương Vì sự nghiệp Âm nhạc, Huy chương Vì thế hệ trẻ.

+ Trong tập 50 bài hát thiếu nhi hay nhất thế kỉ XX, Trương Quang Lục có hai bài được chọn là Màu mực tím, Trái đất này của chúng mình.

- Tác phẩm tiêu biểu: sáng tác hơn 450 ca khúc, trong đó có hơn 300 ca khúc thiếu nhi, như: Xỉa cá mè, Em yêu đàn gà xinh xinh, Trái đất này là của chúng mình (thơ Định Hải), Kéo cưa lừa xẻ, Một nhà bên nhau (đồng dao), Gánh gánh gồng gồng (đồng dao), Tuổi mười lăm, Màu mực tím, Chỉ có một trên đời,…..

* Bài hát Tuổi mười lăm

- Nội dung bài hát: với giai điệu vui tươi, trong sáng, lời ca trong trẻo, dạt dạo cảm xúc, bài hát thể hiện sự hồn nhiên, vô tư, trong sáng của lứa tuổi 15 – lứa tuổi trăng tròn với biết bao ước mơ, hoài bão.

- Cấu trúc bài hát:

Bài hát có hình thức 2 đoạn:

+ Đoạn 1: 10 nhịp (từ đầu đến “mẹ hát ầu ơ”.

+ Nét nhạc nối tiếp: 2 nhạc.

+ Đoạn 2: 11 nhịp (từ “Ôi đẹp lắm” đến hết bài).

* Học bài hát Tuổi mười lăm

- Nhịp của bài hát: 4/4.

- Giọng: Fa trưởng.

- Bản nhạc có các ký hiệu: dấu nối, dấu luyến, dấu lặng, dấu hoá cố định.

 - Các câu có tiết tấu giống nhau: câu 1 và câu 2.

- Những ca từ được hát luyến: bước, mới, ước, có bao.

* Luyện tập biểu diễn bài hát Tuổi mười lăm

Hát kết hợp gõ đệm, đánh nhịp hoặc vận động theo nhạc.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV trình chiếu hình ảnh kết hợp dẫn dắt: Nhạc đàn (khí nhạc) là những tác phẩm âm nhạc được thể hiện bằng nhạc cụ. Cũng như nhạc hát, nhạc đàn gồm nhiều thể loại khác nhau.

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm như sau:

Khai thác thông tin mục 1 - 4 Thường thức âm nhạc SGK tr.6 – 8 và thực hiện nhiệm vụ: Nêu đặc điểm một số thể loại nhạc đàn. Kể tên một số tác phẩm nhạc đàn mà em biết.

+ Nhóm 1: Tìm hiểu về Bài ca không lời.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu về Van-xơ.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu về Dạ khúc.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu về Khúc luyện tập.

- GV cho HS xem video về một số thể loại nhạc đàn:

+ Bài ca không lời: Quê hương (Lưu Cầu)

https://www.youtube.com/watch?v=2M84V6O2R1w

+ Vanxơ: Waltz Favorite (Mozart)

https://www.youtube.com/watch?v=t0wQl2-Y5bM

+ Dạ khúc: Nocturne in Eb Major (F.Chopin)

https://www.youtube.com/watch?v=tV5U8kVYS88

+ Khúc luyện tập: Étude số 3 – Tiếng chuông (F.Líszt)

https://www.youtube.com/watch?v=dBwEXRz3A40

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục kết hợp lắng nghe file âm thanh do GV cung cấp và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS trong quá trình thảo luận nhóm (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện lần lượt 4 nhóm trình bày kết quả thảo luận, nêu đặc điểm một số thể loại nhạc đàn và kể tên một số tác phẩm nhạc đàn mà em biết.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến cho câu trả lời của nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về đặc điểm của một số thể loại nhạc đàn.

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Thường thức âm nhạc – Một số thể loại nhạc đàn

* Bài ca không lời

- Là những tác phẩm khí nhạc nhỏ, giai điệu có tính chất du dương như hát, thường viết cho đàn violin, piano, violoncello.

- Phù hợp với đông đảo thính giả, biểu diễn trong phòng hòa nhạc nhỏ có tính gia đình.

- Nhạc sĩ người Đức F.Meldenssonhn là người sáng tạo ra thể loại này.

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Bài ca mùa xuân (F. Meldenssonhn), Tháng Sáu: Khúc hát người chèo thuyền (P. I. Tchaikovsky), Quê hương (Lưu Cầu),…

* Vanxơ:

- Là thể loại âm nhạc gắn liền với loại nhịp gồm 3 phách, có nguồn gốc từ sinh hoạt múa hát dân gian.

- Vanxơ có các dạng khác nhau như: vanxơ Đức, vanxơ Pháp, vanxơ của thành Viên.

- Những bản nhạc vanxơ thể hiện trạng thái tình cảm đa dạng, phong phú của con người.

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Waltz Favorite (Mozart), The Blue Danube (J. Strauss II).

* Dạ khúc

- Là tên gọi của loại tác phẩm một chương, có đặc điểm ca xướng trữ tình, thể hiện ước mơ, gợi sự yên tĩnh, hình tượng về đêm.

- Dạ khúc thường viết ở nhịp độ vừa phải hoặc chậm rãi.

- Một số tác phầm tiêu biểu: Nocturne in Eb Major (F.Chopin), Nocturne in D Major (Mozart).

* Khúc luyện tập

- Là những tác phẩm độc lập, mỗi khúc luyện tập (Étude) nhằm giải quyết một yêu câu nào đó về kĩ thuật cho người học nhạc cụ.

- Khúc luyện tập mang tính chất sư phạm, cũng có thể là tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao dùng để biểu diễn trong buổi hòa nhạc.

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Étude số 3 – Tiếng chuông (F.Líszt), Étude số 3 – Nỗi buồn (F. Chopin).

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Khái niệm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi, khai thác hình minh họa về quãng, thông tin trong mục 1 SGK tr.8 và trả lời câu hỏi:

+ Quãng là gì?

+ Nêu cách đọc quãng.

- GV lấy ví dụ cho HS về quãng hòa thanh, quãng giai điệu và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Các quãng được đọc trong ví dụ là gì?

Gợi ý: Các quãng được đọc là quãng Son – Đô, quãng Pha – La đi lên, quãng Rê – Mi đi xuống.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, trao đổi cặp đôi và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 cặp đôi lần lượt trình bày kết quả thảo luận về khái niệm và cách đọc quãng.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về quãng.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

3. Lý thuyết âm nhạc – Sơ lược về quãng; cách xác định và gọi tên quãng

* Khái niệm

- Quãng là sự kết hợp cao độ của 2 âm thanh.

+ Quãng hòa thanh: tạo thành khi 2 âm thanh vang lên cùng một lúc.

+ Quãng giai điệu: tạo thành khi âm thanh vang lên lần lượt.

+ Âm gốc: âm dưới của quãng.

+ Âm ngọn: âm trên của quãng.

- Cách đọc quãng:

+ Quãng hòa thanh: đọc âm gốc trước, âm ngọn sau.

+ Quãng giai điệu: âm nào vang lên trước sẽ đọc trước, âm nào vang lên sau sẽ đọc sau kèm với hướng chuyển động của quãng.

Nhiệm vụ 2: Cách xác định và gọi tên quãng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc thông tin mục 2 SGK tr.8, 9 để tìm hiểu về cách xác định và gọi tên quãng.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Nêu cách xác định và gọi tên quãng.

- GV lấy ví dụ cho HS về cách xác định và gọi tên quãng:

+ Xác định quãng:

·        Quãng Đô – Mi có độ lớn số lượng là 3 vì gồm 3 bậc là Đô – Rê – Mi.

·        Quãng Đô – Mi có độ lớn chất lượng là 2 cung.

+ Gọi tên quãng:

- GV cho HS vận dụng, làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi: Xác định độ lớn số lượng và độ lớn chất lượng của các quãng dưới đây:

Gợi ý:

Số lượng và chất lượng của các quãng lần lượt là: quãng 3 (2 cung), quãng 6 (4,5 cung), quãng 2 (1 cung), quãng 3 (1,5 cung).

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, quan sát hình ảnh minh họa và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện 1 – 2 HS lần lượt nêu cách xác định và gọi tên quãng.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá và kết luận về cách xác định và gọi tên quãng.

* Cách xác định và gọi tên quãng

- Cách xác định: quãng được xác định bởi 2 độ lớn:

+ Độ lớn số lượng: thể hiện bằng số lượng bậc âm có trong quãng.

+ Độ lớn chất lượng: thể hiện bằng số cung và nửa cung chứa trong quãng.

- Cách gọi tên quãng:

+ Gọi tên theo độ lớn số lượng và độ lớn chất lượng.

+ Tùy theo số lượng cung, nửa cung trong quãng mà xác định tên gọi và tính chất các quãng là trưởng thứ, đúng, tăng, giảm.

A. Ca sĩ.

B. Nhạc cụ tự sáng tạo.

C. Đàn piano.

D. Nhạc cụ.

Câu hỏi

1

2

3

4

5

Đáp án

B

A

D

A

B