VĂN BẢN. THỦY TIÊN THÁNG MỘT

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: "Thời tiết bây giờ khó lường thật!" - Đó là lời nhận xét ta vẫn thường nghe. Em có cảm nhận gì về những lo lắng ẩn chứa trong đó?

Giải rút gọn:

Em nghĩ họ đang cảm thấy bất an, lo lắng về thời tiết sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống, đến sức khỏe và cả công việc của họ.

Câu 2: Qua quan sát trực tiếp hoặc qua tìm hiểu các nguồn thông tin, em đã biết được những thay đổi bất thường nào trong nhịp sinh trưởng và tập tính của một số loài sinh vật? Những thay đổi bất thường ấy đã gợi lên trong em cảm nhận, suy nghĩ gì?

Gợi ý:

Các loài động vật đang đối phó với tình trạng nóng lên toàn cầu theo nhiều cách khác nhau: 

• Một số di chuyển đến những khu vực mát mẻ hơn, chẳng hạn như gần các vùng Cực hoặc nơi có độ cao lớn hơn. 

• Một số thay đổi thời gian diễn ra các sự kiện quan trọng trong cuộc sống như thời điểm sinh sản và di cư. 

Gợi lên trong em cảm nhận về sự tác động mạnh mẽ của môi trường, các yếu tố thay đổi khí hậu đối với hệ sinh thái và sự đa dạng sinh học

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Những cách gọi tên khác nhau đối với hiện tượng biến đổi khí hậu trên Trái Đất.

Giải rút gọn: 

Những cách gọi tên khác nhau: sự nóng lên của Trái Đất, sự bất thường của Trái Đất.

Câu 2: Hiện tượng được nhắc ở đây chứa đựng lời giải thích về nhan đề của văn bản.

Giải rút gọn: 

Thủy tiên vốn thường nở vào tháng Ba nhưng năm nay lại nở từ đầu tháng Một.

Câu 3: Giải thích của tác giả về sự xuất hiện đồng thời hai thái cực của thời tiết. 

Giải rút gọn: 

Nhiệt độ trung bình tăng và cả Trái Đất nóng lên dẫn đến đất bốc hơi nhiều hơn.

Câu 4: Tại sao có thể cho rằng người ta đã nhầm lẫn khi dùng thuật ngữ "sự nóng lên của Trái Đất"?

Giải rút gọn:

Vì nó gợi lên một cái gì đó đồng nhất, xảy ra từ từ, chủ yếu muốn nhắc đến nhiệt độ và hiện tượng đó hoàn toàn có thể không gây ra vấn đề gì. 

Nhưng thực tế khí hậu Trái Đất đang diễn ra khác hẳn.

Câu 5: Cách trình bày đoạn trích dẫn dài lấy từ một nguồn tài liệu tham khảo có liên quan tới vấn đề đang bàn. 

Giải rút gọn: 

Để cho thấy dẫn chứng cụ thể về sự rối loạn khí hậu toàn cầu.

Câu 6: Hiện tượng thời tiết cực đoan đang diễn ra thế nào trong thời điểm hiện nay?

Giải rút gọn:

Hiện tượng thời tiết cực đoan trong thời điểm hiện nay vẫn đang diễn ra hết sức phức tạp và khó lường, gây ra những hậu quả nghiêm trọng. 

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Hãy chọn trong văn bản một cụm từ có thể khái quát được nội dung chính của vấn đề mà tác giả muốn trao đổi.

Giải rút gọn:

Cụm từ: "sự rối loạn khí hậu toàn cầu".

Câu 2: Nhan đề của văn bản đã gợi cho em những ấn tượng, suy nghĩ gì? Chi tiết hoa thủy tiên nở đầu tháng Một có thể được xem là một chi tiết "đắt" hay không? Vì sao?

Giải rút gọn:

• Nhan đề gợi cho em ấn tượng đây sẽ là một văn bản tản văn, giống kiểu những văn bản trong Thương nhớ mười hai của Vũ Bằng.

• Chi tiết hoa thủy tiên nở đầu tháng Một có thể được xem là một chi tiết "đắt". Vì nó cho thấy cái nhìn tinh tế của tác giả.

Câu 3: "Sự bất thường của Trái Đất" đã được tác giả làm sáng tỏ qua những bằng chứng nào? Dựa vào trải nghiệm riêng của em, hãy bổ sung bằng chứng cho vấn đề này.

Giải rút gọn:

• Những bằng chứng:

• Các hiện tượng được nêu trong bài báo mà tác giả tự đặt tên cho nó là "Sự bất thường của Trái Đất năm 2007".

• Xu hướng các hiện tượng cực đoan ngày càng cực đoan hơn vẫn tiếp tục cho đến tận mùa hè năm 2008.

• Câu nói của Jeff Zogg - nhà thủy văn học đang làm việc cho Trung tâm thười tiết ở Davenport.

• Bổ sung bằng chứng: hiện tượng thời tiết cực đoan đang diễn ra ở Việt Nam: hiện tượng khô hạn và mưa cực đoan ở miền Trung; rét đậm và rét hại ở miền núi phía Bắc; hạn hán và xâm nhập mặn ở miền Nam. 

Câu 4: Theo em, trong văn bản, đoạn văn nào thể hiện rõ mối quan hệ nhân quả giữa các sự kiện thuộc loại "sự biến đổi cực đoan của thời tiết"? Cho biết vì sao em xác định như vậy.

Giải rút gọn:

- Đoạn văn: "Tại sao chúng ta lại đồng thời... đe dọa lớn lao tiềm ẩn."

- Em xác định như vậy vì ở đoạn văn này vừa nói đến "sự biến đổi cực đoan của thời tiết", vừa cho thấy nguyên nhân, kết quả của nó. 

Câu 5: Hãy chỉ ra những dấu hiệu chứng tỏ khi viết văn bản này, tác giả đã sử dụng nhiều tài liệu tham khảo cần thiết.

Giải rút gọn:

• Tác giả đã nêu tác giả của các cụm từ, câu nói quan trọng như: Hunter Lovins, John Holdren.

• Dẫn ra các dữ kiện, số liệu theo trang CNN.com giới thiệu một báo cáo do Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) của Liên hợp quốc công bố… 

Câu 6: Tác giả đã đưa vào văn bản rất nhiều số liệu. Đó là những số liệu nào? Việc dẫn số liệu như vậy có ý nghĩa gì?

Giải rút gọn:

• Đó là những số liệu: Trong một báo cáo do Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) của Liên hợp quốc công bố, nội dung về các hiện tượng thời tiết dữ dội trong năm 2007 mà trước kia chưa từng xảy ra.

• Ý nghĩa việc dẫn số liệu: 

• giúp củng cố, khẳng định lại các lí lẽ đã nêu trong văn bản

• giúp người đọc hình dung được cụ thể về sự rối loạn khí cậu toàn cầu, thấy được sự cấp bách của việc bảo vệ môi trường. 

Câu 7: Nêu lên điều có ý nghĩa nhất mà em thu nhận được sau khi đọc văn bản này.

Gợi ý:

Nhận thức được về sự rối loạn khí hậu toàn cầu, có ý thức bảo vệ môi trường tốt hơn. 

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Câu 1: Hãy viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) trình bày hiểu biết và suy nghĩ của em về tác động của biến đổi khí hậu ở vùng miền em đang sống.

Gợi ý:

Vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu là một vấn đề nan giải, đã và vẫn đang diễn ra từng ngày. Ngay ở nơi em sống, cũng có thể nhận thấy điều này. Quê hương em nằm ở dải đất miền Trung, nơi mà mùa đông thì lạnh tái tê, mùa hè thì gió Lào thổi. Năm 2020 mới đây, miền Trung đã phải hứng chịu 13 cơn bão nhiệt đới liên tiếp, gây ra tình trạng lũ lụt và sạt lở đất tồi tệ nhất trong 10 năm trở lại. Các căn nhà bị tàn phá, hoa màu hư hại, những người dân quê em vốn đã dễ chạnh lòng, tổn thương nay lại lâm vào cảnh tay trắng. Thật may vì người Việt tương thân, tương ái. Các cơn bão đi qua, miền Trung lại vực dậy sức sống. Em chỉ mong sao tất cả chúng ta có ý thức bảo vệ môi trường tốt hơn, để ngăn chặn tình trạng biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng hơn.