VĂN BẢN. ĐI LẤY MẬT

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Hãy kể tên một số miền quê của Việt Nam mà em từng đến thăm hoặc biết tới qua tác phẩm nghệ thuật (tranh ảnh, phim, thơ văn,...). Nơi nào đã để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất?

Giải rút gọn:

• Một số miền quê của Việt Nam mà em từng đến thăm: Nam Định, Bắc Ninh, sông nước miền Tây Nam Bộ, Tây Nguyên.

• Nơi em ấn tượng nhất là Bắc Ninh, ở đó có hội Lim với những liền anh, liền chị hát quan họ.

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Khung cảnh thiên nhiên qua cái nhìn của nhân vật An. 

Giải rút gọn: 

đất rừng yên tĩnh, trời không có gió, không khí mát lạnh của hơi nước sông ngòi, mương rạch, đất ẩm… ánh sáng trong vắt.

Câu 2: Chú ý những chi tiết miêu tả ngoại hình và cử chỉ của các nhân vật. 

Giải rút gọn: 

Ngoại hình: 

• Tía: bên hông lủng lẳng túi, lưng mang gùi, tay cầm chà gạc

• thằng Cò: đội cái thúng to

Cử chỉ: 

• Tía: vung tay lên, đưa con dao phạt ngang

• tôi: chen vào giữa, quảy tòn ten cái gùi

• con Luốc: chạy tung tăng, sục sạo

Câu 3: Chú ý những suy nghĩ của nhân vật An về tía nuôi, về Cò.  

Giải rút gọn: 

• Về tía nuôi: nghe tiếng thở của An cũng biết là An mệt và cho ngồi nghỉ => quan tâm, chăm sóc An

• Về Cò: cặp chân như bộ giò nai, lội suốt ngày trong rừng => khoẻ mạnh

Câu 4: Cò giảng giải cho An những gì?

Giải rút gọn:

Cò giảng giải cho An về ong mật: “cứ nhìn kĩ vào khoảng cách giữa hai nhánh tràm cao kia”, “nhìn một chỗ trống ấy”, “nó tới liền bây giờ”.

Câu 5: Vẻ đẹp phong phú, sống động của rừng.  

Giải rút gọn: 

Vẻ đẹp phong phú, sống động của rừng được thể hiện ở sự đa dạng của các loài chim, âm thanh sống động của chim, ong, cảnh vật cây cối cũng đa dạng

Câu 6: Nội dung câu chuyện của má nuôi An.

Giải rút gọn:

Má nuôi An có dặn dò và chỉ An cách nhận biết được bầy ong, lấy mật bằng cách quan sát nhành cây, hướng gió, tính trước đường bay của ong mật,….

Câu 7: Ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật. 

Giải rút gọn: 

Ngôn ngữ đối thoại thân mật, vui vẻ

Câu 8: So sánh sự khác biệt trong cách “thuần hóa” ong rừng của người dân vùng U Minh.

Giải rút gọn:

Người dân vùng U Minh có cách “thuần hóa” ong rừng bằng tổ ong hình dáng nhánh kèo. 

Đây sự sự khác biệt so với người La Mã xưa, người Mễ Tây Cơ, người Ai Cập, châu Phi,…

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Đoạn trích có mấy nhân vật? Em hãy chỉ ra mối quan hệ của các nhân vật đó.

Giải rút gọn:

- Đoạn trích có 4 nhân vật. Đó là: tía nuôi, má nuôi, An và thằng Cò.

- Mối quan hệ: Tía nuôi và má nuôi của An là tía, má ruột của thằng Cò.

Câu 2: Nêu cảm nhận về nhân vật tía nuôi của An. Cảm nhận của em dựa trên những chi tiết tiêu biểu nào?

Giải rút gọn:

Nhân vật tía nuôi : người khỏe mạnh, tinh nhanh, lành nghề, chu đáo, quan tâm con cái

Chi tiết thể hiện: 

• Lâu lâu, ông vung tay lên một cái, đưa con dao rừng rất sắc phạt ngang một nhành gai và dùng cái mẩu cong ở đầu lưỡi dao dài có đến sáu bảy tấc ấy lôi phăng nhái gai chắn đường vứt ra một bên để lấy lối đi.

• Ông không cần nhìn, chỉ nghe tiếng thở dốc cũng biết là An mệt.

• Biết đoán hướng gió, nơi ong làm tổ.

Câu 3: Cảnh sắc thiên nhiên rừng U Minh được nhà văn tái hiện qua cái nhìn của ai? Em hãy nhận xét khả năng quan sát và cảm nhận về thiên nhiên của nhân vật ấy.

Giải rút gọn:

- Được nhà văn tái hiện qua cái nhìn của An.
- Khả năng quan sát và cảm nhận của An về thiên nhiên rất sâu sắc và tinh tế.

Câu 4: Theo em, nhân vật Cò là một cậu bé sinh ra và lớn lên ở đâu? Điều gì khiến em khẳng định như vậy?

Giải rút gọn:

- Nhân vật Cò sinh ra và lớn lên ở ven rừng U Minh.

- Vì tía của Cò thường hay vào rừng "ăn ong", Cò thường đi theo và có am hiểu rừng và các loài trong rừng.

Câu 5: Nhân vật An đã được nhà văn miêu tả qua những chi tiết nào (ngoại hình, lời nói, hành động, suy nghĩ, cảm xúc, mối quan hệ với các nhân vật khác,...)? Em hãy dựa vào một số chi tiết tiêu biểu để khái quát đặc điểm tính cách của nhân vật An.

Giải rút gọn:

• Những chi tiết :

• Lời nói: Cách nói xưng hô với tía, má: tía - con, má - con; cách xưng hô với thằng Cò: mày - tao; không đôi co với Cò 

• Suy nghĩ: suy nghĩ về cách nuôi ong trên khắp thế giới.

• Cảm xúc: cảm nhận về vẻ đẹp của khu rừng 

• Mối quan hệ với các nhân vật khác: 

  • đối với Cò: có lúc tự ái và sợ bị khinh, không dám hỏi nhiều

  • đối với tía, má: hỏi má nhiều, nói chuyện lễ phép với tía, má.

=> An là một cậu bé tò mò, ham hiểu biết, có sự quan sát tỉ mỉ, tinh tế, có những cảm nhận đẹp, lãng mạn và nhạy cảm. 

Câu 6: Đọc đoạn trích, em có ấn tượng như thế nào về con người và rừng phương Nam?

Giải rút gọn:

- Con người phương Nam: khoẻ khoắn, am hiểu về rừng, bộc trực, không để bụng, tình cảm.

- Rừng phương Nam: đẹp, phong phú và trù phú. 

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Câu 1: Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) trình bày cảm nhận của em về một chi tiết thú vị trong đoạn trích Đi lấy mật.

Gợi ý:

Trong đoạn trích Đi lấy mật, em để ý nhiều nhất đến chi tiết mấy con kì nhông đổi màu để ngụy trang. Cái nhìn, cảm nhận về khu rừng không chỉ là cái nhìn của nhân vật An mà còn là cái nhìn của tác giả. Chính cái nhìn đó đã cho ta thấy được vẻ đẹp và sự đa dạng của khu rừng: có hương thơm cây trái, có cả sự đa dạng của các loài động vật. Người đọc đồng thời ngạc nhiên về vẻ đẹp thiên nhiên, đồng thời ngưỡng mộ về sự cảm nhận tỉ mỉ, tinh tế của người viết. Đoạn trích Đi lấy mật quả thực đã giúp em thấy được những vị mật khác của khu rừng phương Nam.