TIẾNG VIỆT VIẾT: LÀM MỘT BÀI THƠ LỤC BÁT

HƯỚNG DẪN PHÂN TÍCH KIỂU BĂN BẢN

Câu 1: Cách ngắt nhịp của thơ lục bát thường là nhịp chẵn. Tuy nhiên, cách ngắt nhịp của dòng thơ thứ 4 là 3/3/2. Việc ngắt nhịp như thế có tác dụng gì?

Giải rút gọn:

Sự khác biệt trong cách ngắt nhịp của dòng thơ thứ 4, ví dụ: "Củ khoai nướng/ để cả chiều/ thành tro", so với cách ngắt nhịp thông thường của thơ lục bát, có tác dụng tạo nên sự bất thường và thu hút sự chú ý của độc giả. Nó giúp nhà thơ diễn tả cảm xúc bâng khuâng và tạo ra một hiệu ứng âm nhạc độc đáo, thể hiện sự đổi thay và tinh tế trong tâm trạng của người viết khi hoàng hôn đang đến.

Câu 2: Dựa vào hiểu biết về thể thơ lục bát, em hãy chỉ ra sự hiệp vần, và sự phối hợp thanh điều của bài thơ trên bằng cách điền vào bảng sau ( điền vào vở):

Giải rút gọn:

Trong văn bản, sự hiệp vần được thể hiện ở những vần: đồng – đông, nhiều – diều – chiều.

Câu 3: Cảnh sắc thiên nhiên và hoạt động của con người trong bài thơ được miêu tả chi tiết rõ ràng, tỉ mỉ hay được thể hiện bằng một vài chi tiết, một vài nét tiêu biểu? Việc thể hiện như thế có tác dụng gì?

Giải rút gọn:

Sử dụng các chi tiết và nét tiêu biểu trong việc miêu tả cảnh sắc thiên nhiên và hoạt động của con người trong bài thơ giúp tạo ra một hình ảnh sống động và sâu sắc. Thay vì mô tả quá chi tiết và cụ thể, việc sử dụng các chi tiết chấm phá và tiêu biểu giúp tạo ra một tác phẩm thơ mà người đọc có thể dễ dàng hình dung và cảm nhận. Nó tạo nên một bức tranh đồng quê thanh bình, yên ả, và giúp tạo nên một tác phẩm thơ có sức thu hút và tác động sâu sắc đến tâm hồn của người đọc.

Câu 4: Cảm xúc của tác giả trong bài thơ được thể hiện trực tiếp hay gián tiếp, thông qua những hình ảnh nào?

Giải rút gọn:

Trong bài thơ, tác giả thể hiện cảm xúc của mình gián tiếp thông qua việc mô tả các hình ảnh như buổi chiều chăn trâu, thả diều, và nướng khoai. Cảm xúc này còn được truyền đạt qua việc miêu tả "gió đông" và khoảnh khắc hoàng hôn đang dần buông. Tất cả những chi tiết này kết hợp lại để diễn tả cảm xúc của tác giả một cách rõ ràng.

Câu 5: Theo em, nét độc đáo của bài thơ này là gì?

Giải rút gọn:

Bài thơ có điểm độc đáo trong nghệ thuật khi tác giả tạo ra sự tương phản giữa những yếu tố hữu hình như ít-nhiều, rạ rơm và các yếu tố vô hình như gió đông. Điều này cũng thể hiện sự liê tưởng độc đáo thông qua việc mô tả cảnh củ khoai nướng cháy hồng rực và khoảnh khắc hoàng hôn bao trùm không gian rộng lớn.

Câu 6: Từ việc tìm hiểu bài thơ trên, em học được điều gì về cách làm thơ lục bát?

Giải rút gọn:

Qua việc nghiên cứu bài thơ, em nhận thấy những yếu tố quan trọng của cách làm thơ lục bát, bao gồm việc sắp xếp vần, nhịp, và thanh điệu. Bài thơ sử dụng các câu lục và câu bát xen kẽ, trong đó tiếng thứ sáu của câu lục thứ nhất tạo hiệp vần với tiếng thứ sáu của câu bát thứ nhất. Tiếng thứ tám của câu bát thứ nhất hiệp vần với tiếng thứ sáu của câu lục thứ hai và tiếng thứ sáu của câu bát thứ hai.

HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH VIẾT

Đề bài: Hãy làm một bài thơ lục bát thể hiện cảm xúc, suy ngẫm của em về một cảnh đẹp hoặc một sự vật mà em từng được chứng kiến

Gợi ý:

Dưới đây là hướng dẫn cho học sinh để thực hiện yêu cầu viết một bài thơ lục bát thể hiện cảm xúc và suy ngẫm về một cảnh đẹp hoặc một sự vật mà em từng được chứng kiến:

• Bước 1: Lựa chọn chủ đề

Chọn một cảnh đẹp hoặc một sự vật đặc biệt mà em từng trải qua hoặc chứng kiến. Điều này có thể là một bãi biển, một ngọn núi, một ngày trời đẹp, hoặc bất cứ sự vật gì có ấn tượng với em.

• Bước 2: Tạo một danh sách ý tưởng

Viết ra một danh sách các ý tưởng, hình ảnh, và cảm xúc bạn muốn thể hiện trong bài thơ. Hãy suy ngẫm về những chi tiết cụ thể của cảnh hoặc sự vật mà em đã chọn.

• Bước 3: Xây dựng kịch bản cho bài thơ

Sắp xếp ý tưởng của em thành một kịch bản cho bài thơ. Em sẽ cần một cặp câu lục bát (6 chữ, 8 chữ) cho mỗi ý tưởng em muốn thể hiện.

• Bước 4: Bắt đầu viết

Viết từng câu lục bát một dựa trên kịch bản của em. Hãy tập trung vào việc thể hiện cảm xúc của em và sử dụng hình ảnh, từ ngữ tốt để mô tả cảnh hoặc sự vật. Sử dụng biểu đạt ngôn ngữ mà em cảm thấy thoải mái.

• Bước 5: Suy ngẫm và chỉnh sửa

Sau khi viết xong, đọc lại bài thơ của em và xem xét xem em có thể cải thiện hoặc chỉnh sửa gì. Hãy chắc chắn rằng cảm xúc và suy nghĩ của em được thể hiện một cách rõ ràng và hiệu quả.

• Bước 6: Đọc lại và điều chỉnh

Hãy đọc bài thơ của em một lần nữa và đảm bảo rằng nó truyền đạt cảm xúc và ý nghĩa của em một cách chính xác. Chỉnh sửa và điều chỉnh cụm từ, ngữ pháp hoặc cấu trúc nếu cần thiết.

• Bước 7: Hoàn thiện bài thơ

Sau khi em đã hoàn thiện viết và chỉnh sửa, hãy tổ chức bài thơ theo đúng định dạng lục bát và kiểm tra kỹ thuật viết. Hãy chắc chắn rằng bài thơ của bạn có cấu trúc chặt chẽ và rõ ràng.

• Bước 8: Tạo tiêu đề

Cuối cùng, đặt một tiêu đề phù hợp với bài thơ của em, thể hiện chủ đề hoặc cảm xúc chính mà bạn muốn truyền đạt.