BÀI 7. XU HƯỚNG BIẾN ĐỔI THÀNH PHẦN VÀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA HỢP

 CHẤT TRONG MỘT CHU KÌ

MỞ ĐẦU

Trong một chu kì của bảng tuần hoàn, tính chất của các oxide và hydroxide biến đổi theo xu hướng nào?

Giải nhanh:

Theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, tính base của oxide và hydroxide tương ứng giảm dần, đồng thời tính acid của chúng tăng dần.

I. THÀNH PHẦN CỦA CÁC OXIDE VÀ HYDROXIDE

Câu hỏi 1: Nguyên tố gallium thuộc nhóm IIIA và nguyên tố selenium thuộc nhóm VIA của bảng tuần hoàn. Viết công thức hóa học của oxide, hydroxide (ứng với hóa trị cao nhất) của hai nguyên tố trên.

Giải nhanh:

- Gallium có công thức oxide và hydroxide lần lượt là Ga₂O₃ và Ga(OH)₃.

- Selenium có công thức oxide và hydroxide lần lượt là SeO₃ và H₂SeO₄.

II. TÍNH CHẤT CỦA OXIDE VÀ HYDROXIDE

Hoạt động 1: Phản ứng của oxide với nước

Trong một thí nghiệm, cho lần lượt các oxide Na₂O, MgO, P₂O₅ vào nước, nhúng giấy quỳ tím vào dung dịch sau phản ứng, hiện tượng phản ứng được trình bày trong bảng sau:

Thực hiện các yêu cầu sau:

1. Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra trong các thí nghiệm trên.

2. So sánh tính acid – base của các oxide và hydroxide tương ứng.

Giải nhanh:

1. PTHH: Na₂O + H₂O ⟶ 2NaOH

MgO + H₂O ⟶ Mg(OH)₂

P₂O₅ + 3H₂O ⟶ 2H₃PO₄

2. Chiều giảm dần tính base và tăng dần tính acid: 

- Oxide: Na₂O; MgO; P₂O₅

- Hydroxide: NaOH; Mg(OH)₂; H₃PO₄.

Hoạt động 2: Phản ứng của muối với dung dịch acid

Chuẩn bị: dung dịch Na₂CO₃; dung dịch HNO₃ loãng; ống nghiệm.

Tiến hành:

Thêm từng giọt dung dịch Na₂CO₃ vào ống nghiệm chứa dung dịch HNO₃.

Quan sát hiện tượng và thực hiện yêu cầu sau:

a) Viết phương trình hóa học của phản ứng.

b) Hãy so sánh độ mạnh, yếu giữa acid HNO₃ và H₂CO₃.

Giải nhanh:

a) PTHH: Na₂CO₃ + 2HNO₃ ⟶ 2NaNO₃ + CO₂↑ + H₂O

b) Acid HNO₃ là acid mạnh và acid H₂CO₃ là acid yếu.

Câu hỏi 2: Trong các chất dưới đây, chất nào có tính acid yếu nhất?
A. H₂SO₄                         B. HClO₄

C. H₃PO₄               D. H₂SiO₃

Giải nhanh:

Chọn D.

Câu hỏi 3: Dãy gồm các chất có tính base tăng dần là:

A. Al(OH)₃, Mg(OH)₂, NaOH.

B. NaOH, Mg(OH)₂, Al(OH)_3.

C. Mg(OH)₂, Al(OH)₃, NaOH.

D. Al(OH)₃, NaOH, Mg(OH)₂.

Giải nhanh:

Chọn A.

Câu hỏi 4: Những đại lượng và tính chất nào của nguyên tố hóa học cho dưới đây không biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử?

A. Tính kim loại và phi kim.

B. Tính acid – base của các hydroxide.

C. Khối lượng nguyên tử.

D. Cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử.

Giải nhanh:

Chọn C.