BÀI 5. CẤU TẠO CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

MỞ ĐẦU

Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học có cấu tạo như thế nào? Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo nguyên tắc nào?

Giải nhanh:

- Cấu tạo gồm: ô nguyên tố, chu kì và nhóm.

- Được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.

I. LỊCH SỬ PHÁT MINH BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

Câu hỏi 1: Theo tiến trình lịch sử, các nhà khoa học đã phân loại các nguyên tố hóa học dựa trên cơ sở nào?

Giải nhanh:

- Năm 1789: xếp các nguyên tố thành các nhóm chất khí, kim loại, phi kim và “đất”.

- Năm 1829: xếp nguyên tố thành các nhóm có tính chất hóa học giống nhau.

- Năm 1866: xếp nguyên tố theo chiều tăng khối lượng nguyên tử thành các octave, trong đó nguyên tố thứ 8 lặp lại tính chất của nguyên tố đầu tiên.

- Năm 1869: xếp nguyên tố theo chiều tăng khối lượng nguyên tử vào các hàng, cột.

II. NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN HOÀN

Câu hỏi 2:Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố hóa học được sắp xếp theo ba nguyên tắc. nguyên tắc nào sau đây đúng?

A. Nguyên tử khối tăng dần.                   B. Cùng số lớp electron xếp cùng cột.

C. Điện tích hạt nhân tăng dần               D. Cùng số electron hóa trị xếp cùng hàng

Giải nhanh:

_{Chọn C.}

III. CẤU TẠO CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

Câu hỏi 3: Ô nguyên tố trong bảng tuần hoàn cho ta biết những thông tin gì? Lấy ví dụ minh họa.

Giải nhanh:

- Cho biết: số hiệu nguyên tử, kí hiệu ô nguyên tố, tên nguyên tố, nguyên tử khối trung bình,...

- Ví dụ: ô nguyên tố số 13

Câu hỏi 4: Dựa vào bảng tuần hoàn, hãy cho biết cấu hình electron và số electron hóa trị của các nguyên tố: C, Mg và Cl.

Giải nhanh:

Câu hỏi 5: Dựa vào bảng tuần hoàn, hãy cho biết: ₁₂Mg, ₁₅P, ₂₆Fe, ₁₈Ar thuộc loại nguyên tố nào sau đây.

a) s, p, d hay f?                b) phi kim, kim loại hay khí hiếm?

Giải nhanh:

a)  Thuộc loại nguyên tố lần lượt là: s, p, d, p.

b) Thuộc loại nguyên tố lần lượt là: kim loại, phi kim, kim loại, khí hiếm.

Câu hỏi 6:  Nguyên tố phosphorus có Z = 15, có trong thành phần của một loại phân bón, diêm, pháo hoa; nguyên tố calcium có Z = 20, đóng vai trò rất quan trọng đối với cơ thể, đặc biệt là xương và răng. Xác định vị trí của hai nguyên tố trên trong bảng tuần hoàn và cho biết chúng thuộc loại nguyên tố s, p hay d; kim loại, phi kim hay khí hiếm.

Giải nhanh:

- Phosphorus là phi kim, thuộc ô thứ 15, chu kì 3, nhóm VA, nguyên tố p.

- Calcium là kim loại, thuộc ô thứ 20, chu kì 4, nhóm IIA, nguyên tố s.

Câu hỏi 7: Sulfur (S) là chất rắn, xốp, màu vàng nhạt ở điều kiện thường. Sulfur và hợp chất của nó được sử dụng trong acquy, bột giặt, thuốc diệt nấm; do dễ cháy nên S còn được dung để sản xuất các loại diêm, thuốc súng, pháo hoa,.. Trong bảng tuần hoàn, nguyên tố S nằm ở chu kì 3, nhóm VIA.

a) Nguyên tử của nguyên tố S có bao nhiêu electron thuộc lớp ngoài cùng?

b) Các electron lớp ngoài cùng thuộc những phân lớp nào?

c) Viết cấu hình electron nguyên tử của S.

d) S là nguyên tố kim loại hay phi kim?

Giải nhanh:

a) Có 6 electron lớp ngoài cùng.

b) Thuộc phân lớp 3s và 3p.

c) Cấu hình electron: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴.

d) Là phi kim.