BÀI 22: HYDROGEN HALIDE. MUỐI HALIDE

MỞ ĐẦU

Hydrochloric acid được sử dụng rộng rãi trong sản xuất, điển hình là dùng để đánh sạch bề mặt kim loại trước khi gia công, sơn, hàn, mạ điện,… Trong công đoạn này, thép được đưa qua các bể chứa dung dịch HCl (được gọi là bể Picking) để tẩy bỏ lớp rỉ sét, sau đó rửa sạch bằng nước trước khi qua các công đoạn tiếp theo. Vậy các ứng dụng trên dựa vào tính chất quan trọng nào của hydrochloric acid?

Giải nhanh:

Dựa vào tính chất hoà tan được oxide, hydroxidem muối carbonate.

I. HYDROGEN HALIDE

Câu 1: Nêu xu hướng biến đổi độ dài liên kết trong dãy HX.

Giải nhanh:

Nó HX tăng dần theo chiều tăng điện tích hạt nhân.

Câu 2: Từ bảng 22.2, hãy nhận xét xu hướng biến đổi nhiệt độ sôi của các halogen halide. Giải thích.

Giải nhanh:

Từ HCl đến HI, lực tương tác van der Waals tăng, nhiệt độ sôi tăng.

II. HYDROHALIC ACID

Câu 3: Ở một nhà máy sản xuất vàng từ quặng, sau khi dung dịch chứa hợp chất tan của vàng chảy qua cột chứa kẽm hạt, thu được chất rắn gồm vàng và kẽm. Đề xuất phương pháp thu được vàng tinh khiết.

Giải nhanh:

Ngâm hỗn hợp với dung dịch HCl, kẽm tan nên thu được vàng.

Hoạt động 1: Dung dịch HCl tác dụng với kim loại

Chuẩn bị: 2 ống nghiệm, dung dịch HCl loãng, Zn dạng hạt, Cu dạng lá.

Tiến hành:

- Cho vào 2 ống nghiệm, mỗi ống khoảng 2 mL dung dịch HCl loãng.

- Cho vài hạt Zn vào ống (1), vài lá Cu vào ống (2).

Quan sát hiện tượng và viết phương trình hoá học.

Giải nhanh:

- Ống 1: Zn tan dần và có bọt khí.

- Ống 2: không hiện tượng.

PTHH: Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂↑

Hoạt động 2: Dung dịch HCl tác dụng với muối NaHCO₃ rắn

Chuẩn bị: dung dịch HCl loãng, muối NaHCO₃ rắn, ống nghiệm.

Tiến hành:

Cho 1 thìa nhỏ NaHCO₃ vào ống nghiệm, thêm tiếp dung dịch HCl loãng.

Quan sát hiện tượng và thực hiện yêu cầu sau:

1. Viết phương trình hoá học của phản ứng.

2. So sánh tính acid của HCl và H₂CO₃.

Giải nhanh:

1. PTHH: HCl + NaHCO₃ → NaCl + CO₂↑ + H₂O

2. Tính acid của HCl mạnh hơn.

Câu 4: Viết phương trình hóa học khi cho dung dịch hydrochloric acid lần lượt tác dụng với Fe, MgO, Cu(OH)₂, AgNO₃.

Giải nhanh:

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

MgO + 2HCl → MgCl₂ + H₂O

Cu(OH)₂ + 2HCl → CuCl₂ + 2H₂O

AgNO₃ + HCl → AgCl + HNO₃

Câu 5: Hydrochloric acid thường được dùng để đánh sạch lớp oxide, hydroxide, muối carbonate bám trên bề mặt kim loại trước khi sơn, hàn, mạ điện. Ứng dụng này dựa trên tính chất hóa học nào của hydrochloric acid?

Giải nhanh:

Dựa trên tính acid mạnh của HCl.

III. MUỐI HALIDE

Hoạt động: Nhận biết ion halide

Chuẩn bị: 4 ống nghiệm; các dung dịch: AgNO₃, NaF, NaCl, NaBr, NaI.

Tiến hành:

- Cho 2 mL mỗi dung dịch NaF, NaCl, NaBr, NaI vào từng ống nghiệm.

- Nhỏ vài giọt dung dịch AgNO₃ vào mỗi ống nghiệm.

Quan sát hiện tượng và thực hiện yêu cầu sau:

1. Viết phương trình hoá học các phản ứng xảy ra.

2. Nêu cách nhận biết dung dịch muối halide bằng dung dịch AgNO₃.

Giải nhanh:

1. AgNO₃ + NaCl ⟶ AgCl↓ + NaNO₃

AgNO₃ + NaBr ⟶ AgBr↓ + NaNO₃

AgNO₃ + NaI ⟶ AgI↓ + NaNO₃

2. - Kết tủa trắng ⇒ ống chứa NaCl.

- Kết tủa màu vàng nhạt ⇒ ống chứa NaBr.

- Kết tuả màu vàng đậm ⇒ ống chứa NaI.

- Không hiện tượng ⇒ ống chứa NaF.

Câu 6: Cho biết vai trò của NaBr và NaI khi tham gia phản ứng với sulfuric acid đặc.

Giải nhanh:

NaBr và NaI là chất khử.

Câu 7: Vì sao không dùng trực tiếp nước biển làm nước uống, nước tưới cây?

Giải nhanh:

Vì nước biển có nồng độ muối cao nên nếu tưới bằng nước đó thì sẽ làm cây mất nước thay vì bổ sung nước.

Câu 8: Nước muối sinh lí thường được chia làm hai loại: loại dùng để tiêm truyền tĩnh mạch và loại dùng để nhỏ mắt, nhỏ mũi, súc miệng, rửa vết thương.

a) Loại nào cần vô trùng tuyệt đối và phải dùng theo chỉ định bác sĩ?

b) Để pha 1 lít nước muối sinh lí NaCl 0,9% dùng làm nước súc miệng thì cần bao nhiêu gam muối ăn?

Giải nhanh:

a) Nước muối dùng tiêm truyền tĩnh mạch.

b) Cần khoảng 9 gam muối ăn.