BÀI 5. CẤU TẠO CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

MỞ ĐẦU

Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học có cấu tạo như thế nào? Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo nguyên tắc nào?

Đáp án chuẩn:

- Gồm ô nguyên tố, chu kì và nhóm

- Theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.

I. LỊCH SỬ PHÁT MINH BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

Câu hỏi 1: Theo tiến trình lịch sử, các nhà khoa học đã phân loại các nguyên tố hóa học dựa trên cơ sở nào?

Đáp án chuẩn:

- Năm 1789: xếp thành các nhóm chất khí, kim loại, phi kim và “đất”.

- Năm 1829: xếp thành các nhóm có tính chất hóa học giống nhau.

- Năm 1866: xếp theo chiều tăng khối lượng nguyên tử thành các octave.

- Năm 1869: xếp theo chiều tăng khối lượng nguyên tử vào các hàng, cột.

II. NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN HOÀN

Câu hỏi 2:Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố hóa học được sắp xếp theo ba nguyên tắc. nguyên tắc nào sau đây đúng?

A. Nguyên tử khối tăng dần.                   B. Cùng số lớp electron xếp cùng cột.

C. Điện tích hạt nhân tăng dần               D. Cùng số electron hóa trị xếp cùng hàng

Đáp án chuẩn:

C.

III. CẤU TẠO CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

Câu hỏi 3: Ô nguyên tố trong bảng tuần hoàn cho ta biết những thông tin gì? Lấy ví dụ minh họa.

Đáp án chuẩn:

- Số hiệu nguyên tử, kí hiệu ô nguyên tố, tên nguyên tố, độ âm điện,...

- VD:

Câu hỏi 4: Dựa vào bảng tuần hoàn, hãy cho biết cấu hình electron và số electron hóa trị của các nguyên tố: C, Mg và Cl.

Đáp án chuẩn:

Câu hỏi 5: Dựa vào bảng tuần hoàn, hãy cho biết: ₁₂Mg, ₁₅P, ₂₆Fe, ₁₈Ar thuộc loại nguyên tố nào sau đây.

a) s, p, d hay f?                b) phi kim, kim loại hay khí hiếm?

Đáp án chuẩn:

a)  Lần lượt là: s, p, d, p.

b) Lần lượt là: kim loại, phi kim, kim loại, khí hiếm.

Câu hỏi 6:  Nguyên tố phosphorus có Z = 15, có trong thành phần của một loại phân bón, diêm, pháo hoa; nguyên tố calcium có Z = 20, đóng vai trò rất quan trọng đối với cơ thể, đặc biệt là xương và răng. Xác định vị trí của hai nguyên tố trên trong bảng tuần hoàn và cho biết chúng thuộc loại nguyên tố s, p hay d; kim loại, phi kim hay khí hiếm.

Đáp án chuẩn:

- P: phi kim, thuộc ô15, chu kì 3, nhóm VA, nguyên tố p.

- Ca: kim loại, thuộc ô 20, chu kì 4, nhóm IIA, nguyên tố s.

Câu hỏi 7: Sulfur (S) là chất rắn, xốp, màu vàng nhạt ở điều kiện thường. Sulfur và hợp chất của nó được sử dụng trong acquy, bột giặt, thuốc diệt nấm; do dễ cháy nên S còn được dung để sản xuất các loại diêm, thuốc súng, pháo hoa,.. Trong bảng tuần hoàn, nguyên tố S nằm ở chu kì 3, nhóm VIA.

a) Nguyên tử của nguyên tố S có bao nhiêu electron thuộc lớp ngoài cùng?

b) Các electron lớp ngoài cùng thuộc những phân lớp nào?

c) Viết cấu hình electron nguyên tử của S.

d) S là nguyên tố kim loại hay phi kim?

Đáp án chuẩn:

a) 6.

b) 3s và 3p.

c)  1s²2s²2p⁶3s²3p⁴.

d) Phi kim.