I. THÀNH PHẦN CỦA CÁC OXIDE VÀ HYDROXIDE

Bảng hóa trị cao nhất của các nguyên tố nhóm A trong hợp chất với oxygen:

Bảng công thức hóa học của oxide và hydroxide các nguyên tố chu kì 2, 3 (trừ O và F) với hóa trị cao nhất:

Trả lời câu hỏi ?1 sgk trang 40:

Oxide Ga₂O₃ và SeO₃; hydroxide Ga(OH)₃ và H₂SeO₄.

II. TÍNH CHẤT CỦA OXIDE VÀ HYDROXIDE

Hoạt động 1: Phản ứng của oxide với nước

Khi cho Na₂O, P₂O₅ vào nước, các oxide này đều tan hoàn toàn vào nước tạo dung dịch trong suốt. MgO tan một phần trong nước.

• Quỳ tím chuyển màu xanh thẫm khi cho vào dung dịch sản phẩm của Na₂O và H₂O.
• Quỳ tím chuyển màu xanh nhạt khi cho vào dung dịch sản phẩm của MgO và H₂O.
• Quỳ tím chuyển màu hồng khi cho vào dung dịch sản phẩm của P₂O₅ và H₂O

PTHH:

Na₂O + H₂O     →         2NaOH

MgO + H₂O     →          Mg(OH)₂

P₂O₅ + 3H₂O     →            2H₃PO₄

Theo màu sắc tương ứng của quỳ tím khi cho vào các sản phẩm sau phản ứng

• Màu xanh thẫm: pH cao, tính base mạnh
• Màu xanh nhạt : pH > 5 , tính base yếu
• Màu hồng: pH <5, tính axit trung bình, yếu.

=> Tính base của các oxide và hydroxide giảm dần và tính acid của các oxide và hydroxide tăng dần từ Na, Mg đến P

Hoạt động 2: Phản ứng của muối với dung dịch acid.

Khi cho Na₂CO₃ vào dung dịch HNO₃ thì có hiện tượng sủi bọt khí.

PTHH: Na₂CO₃ + HNO₃    →  NaNO₃ + H₂O + CO₂

Acid H₂CO₃ yếu hơn acid HNO₃

Nhận xét:

• Trong thí nghiệm 1, các nguyên tố kim loại trong thí nghiệm đều thuộc chu kì 3 và điện tích hạt nhân tăng dần từ Na, Mg đến P.
• Trong thí nghiệm 2, nguyên tố C và N đều nằm ở chu kì 2, điện tích hạt nhân của N lớn hơn C.

=> Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính base của oxide và hydroxide tương ứng giảm dần, đồng thời tính acid của chúng tăng dần.

Ví dụ chu kì 3:

Trả lời câu hỏi 2 sgk trang 42:

Đáp án D Chất có tính acid yếu nhất là H₂SiO₃.

Trả lời câu hỏi 3 sgk trang 42:

Đáp án A. Dãy gồm các chất có tính base tăng dần là: Al (OH)₃, Mg(OH)₂,NaOH.

Trả lời câu hỏi 4 sgk trang 42:

Đáp án C. Khối lượng nguyên tử không biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử.