PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH: Hãy nêu tên những truyện cười mà em biết. Chọn kể một truyện cười em cho là thú vị. 

ĐỌC VĂN BẢN 

Lợn cưới áo mới 

CH1. Cách hỏi và cách trả lời của hai nhân vật. 

Treo biển

CH2. Hành động của nhà hàng mỗi khi có người nhận xét cái biển.

CH3. Vì sao nhà hàng cất cái biển. 

Nói dóc gặp nhau

CH4: Chú ý độ dài của chiếc ghe. 

CH5. Chú ý chiều cao của cái cây

SAU KHI ĐỌC 

CH1: Các truyện Lợn cưới, áo mới, Treo biển, Nói dóc gặp nhau phê phán những tính xấu nào của con người?

CH2. Đối thoại của hai nhân vật trong truyện Lợn cưới, áo mới có gì đặc biệt? Trong tình huống đó, cách hỏi và trả lời thông thường sẽ như thế nào?

CH3. Tính cách anh chàng có áo mới trong truyện Lợn cưới, áo mới được thể hiện qua những chi tiết nào?

CH4. Nhà hàng bán cá trong truyện Treo biển đã hành động như thế nào trước những lời nhận xét của mọi người? Nếu là chủ của nhà hàng thì em sẽ làm gì trước những lời nhận xét đó?

CH5. Ở truyện Treo biển, sự lặp lại tình huống bị chê - gỡ biển nhiều lần có tác dụng gì?

CH6. Có điều gì khác thường ở lời nói của hai nhân vật trong truyện Nói dóc gặp nhau?

CH7: Theo em, trong Nói dóc gặp nhau, chi tiết nào tạo ra sự bất ngờ cho truyện?

CH8: Đối với thói hư tật xấu của con người, truyện cười có thể đả kích, lên án hay bông đùa, giễu cợt nhẹ nhàng, giáo dục kín đáo. Em có nhận xét gì về sắc thái của tiếng cười trong mỗi câu chuyện ở bài học này?

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC 

CH: Viết đoạn văn (khoảng 7 - 9 câu) trình bày suy nghĩ của em về một tính cách đáng phê phán được nói đến trong những truyện cười trên. 

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH: Truyện cười: Lợn cưới áo mới, Trạng Lợn, Trạng Quỳnh,…

Truyện cười em cho là thú vị nhất: Trạng Quỳnh.

ĐỌC VĂN BẢN 

Lợn cưới áo mới 

CH1: Cách hỏi của nhân vật thì không có vấn đề gì hết. Còn cách trả lời của nhân vật kia thì câu trả lời thật thừa thãi, tỏ ý khoe mẽ.

Treo biển

CH2: Mỗi khi có người nhận xét về cái biển thì đều nghe theo ý kiến của mọi người mà đổi tên theo.

CH3: Nhà hàng cất cái biển vì sau bao nhiêu lần đổi tên khi nghe theo lời những người đi qua đường nhân xét, cuối cùng nghe lời nhận xét “Chưa đi đến đầu phố, đã ngửi thấy mùi tanh, đến gần đầy những cá, ai chẳng biết mà còn để biển làm gì nữa” thì nhà hàng đã cất luôn cái biển.

Nói dóc gặp nhau

CH4: Độ dài của chiếc ghe được miêu tả phóng đại: dài không lấy gì đo cho xiết. Một người tuổi hai mươi đứng ở đầu mũi bắt đầu đi ra đằng lái; đi đến giữa cột buồm thì đã già, râu tóc bạc phơ, cứ thế đi, đến chết vẫn chưa tới lái.

CH5: Chiều cao của cái cây được miêu tả phóng đại: cao ghê gớm. Có một con chim đậu trên cành cây ấy, đánh rơi một hột đa. Hột đa rơi xuống lưng chừng gặp mưa, gặp bụi rồi nảy mầm, đâm rễ thành cây đa. Cây đa lớn lên, sinh hoa, kết quả, hột đa ở cây đa đó lại rơi vãi ra, đâm chồi nảy lộc thành nhiều cây đa con. Đa con lớn lên, sinh hoa kết quả, lại nảy ra đàn cây đa cháu, cứ thế mãi cho đến khi rơi tới đất thì đã bảy đời tất cả. 

SAU KHI ĐỌC 

CH1: Các truyện Lợn cưới, áo mới, Treo biển, Nói dóc gặp nhau phê phán thói khoe khoang của con người và khuyên chúng ta phải biết khiêm tốn trong cuộc sống; khuyên mọi người phải có chứng kiến với những quyết định của mình; không nên nói khoác nói sai sự thật. 

CH2: Đối thoại của hai nhân vật trong truyện Lợn cưới, áo mới khi có người mất lợn hỏi “Bác có thấy con lợn của tôi chạy qua đây không?” thì lẽ ra anh ta phải trả là “Tôi có thấy con lợn chạy qua đây” hoặc “Tôi không thấy con lợn nào chạy qua đây cả”. Câu trả lời của anh ta lại là: “Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả”. Với mọi người thì câu trả lời đó thừa thãi. Nhưng với anh ta thì có lẽ câu trả lời đó mới diễn đạt đúng đủ mục đích “khoe” của anh ta. Thật là buồn cười và lố bịch.

CH3: Trong truyện, ta bắt gặp hai anh có tính khoe của gặp nhau. Một anh thì may được chiếc áo mới liền mặc ngay, mong được khen. Một anh thì muốn khoe với mọi người mình có con lợn cưới. Người có áo mới thì mặc ngay và đứng hóng ở cửa, đợi có ai đi qua người ta khen. Anh ta tức giận chỉ vì anh ta đã đứng từ sáng đến chiều mà chẳng có ai hỏi. Chi tiết “đứng hóng ở cửa” rất đắt. Nó lột tả được những điều đáng chê cười ở anh chàng này. Một cái áo mới thì có gì đâu mà đến nổi bỏ cả công ăn việc làm, chỉ “hóng” ở cửa để khoe. 

CH4: Nhà hàng bán cá trong truyện “Treo biển” đã làm theo những ý kiến của mọi người. Nếu là chủ của nhà hàng thì em sẽ giữ vững lập trường của mình và những ý kiến đó chỉ mang tính chất tham khảo. 

CH5: Ở truyện Treo biển, sự lặp lại tình huống bị chê - gỡ biển nhiều lần cho thấy kết quả của việc cả nghe người khác, đã khiến cho người chủ nhà hàng bán cá có việc làm rất kì khôi là bỏ hẳn tấm biển đi, mà theo lẽ thông thường cửa hàng buôn bán nào cũng phải có.

CH6: Ở lời nói của hai nhân vật trong truyện “Nói dóc gặp nhau”, sự khác thường ở chỗ những điều họ nói đều viển vông không có khả năng xảy ra trong thực tế.

CH7:  Anh kia lúc đó mới cười: "Nếu không có cây cao như thế thì lấy đâu ra gỗ để đóng chiếc thuyền của anh"

=> Từ đầu anh này đã biết anh kia đang nói dọc nên muốn mỉa mai.

CH8:  - Đối với thói hư tật xấu của con người, truyện cười có ý bông đùa, giễu cợt nhẹ nhàng, giáo dục kín đáo, để rồi chính nhân vật nhận ra cái sai trái của mình.

=> Tiếng cười ở mỗi câu chuyện thể hiện sự châm biếm, mỉa mai với những thói hư tật xấu của con người. Đó là những lời đối đáp mang sắc thái ý nghĩa tương tự nhằm giúp đối phương nhận ra hành vi của mình.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC 

CH: "Lợn cưới áo mới" là câu chuyện đả kích về một tính xấu của con người, đó là sự khoe khoang, khoác lác. Những tình huống hài hước trong câu chuyện được các tác giả dân gian xây dựng rất khéo léo, tình tiết được đẩy lên cao trào khi tiếng cười ròn rã nhất. Tuy nhiên, sau tiếng cười ấy là một bài học, một triết lí được truyền tải, nhằm tác động vào sự nhận thức, vào lối sống của con người. Truyện "Lợn cưới áo mới" kể về một người đàn ông có tính hay khoe của. Mua một chiếc áo mới, anh ta mặc ngay, và vì muốn nhận được lời khen ngợi, sự trầm trồ ngưỡng mộ của những người hàng xóm mà anh ta đứng ra giữa cửa, đợi có ai đi qua thì người ta sẽ khen. Câu chuyện cười "Lợn cưới áo mới" đã thông qua việc xây dựng hình ảnh hai anh chàng khoe khoang, khoác lác, các tác giả dân gian đã trực tiếp chế giễu, phê phán những người có tính khoe khoang một cách thái quá, lố bịch. Đây là một tính xấu của con người trong xã hội, cần được sửa chữa và chấn chỉnh. Đây cũng là một bài học cho những người đời sau nhận thức và rút kinh nghiệm.