I. Nhận xét:

1. Ghi tên các nhân vật trong những truyện em mới học vào nhóm thích hợp

a. Nhân vật là người.

b. Nhân vật là vật ( con vật, đồ vật, cây cối…)

Trả lời:

a. Nhân vật là người: Bà cụ ăn xin, hai mẹ con nhà nông dân, người đi xem hội

b. Nhân vật là vật: Dế Mèn, bọn Nhện, chị Nhà Trò (dế mèn bênh vực kẻ yếu) và con Giao Long (sự tích hồ Ba Bể).

2. Nêu nhận xét về tính cách của các nhân vật

a. Dế Mèn (trong truyện Dế Mèn bênh vực kẻ yếu)

b. Mẹ con bà nông dân (trong truyện Sự tích hồ Ba Bể)

Căn cứ vào đâu mà có nhận xét như vậy?

Trả lời:

• Nhân vật Dế Mèn: khảng khái, có lòng thương người, ghét áp bức bất công, sẵn sàng làm việc nghĩa để bênh vực kẻ yếu.

=> Căn cứ vào lời nói và hành động của Dế Mèn che chở, giúp đỡ Nhà Trò.

• Mẹ con bà nông dân có lòng nhân hậu, sẵn sàng giúp đỡ mọi người khi gặp hoạn nạn.

=> Căn cứ vào các chi tiết như cho bà cụ xin ăn, ngủ trong nhà, hỏi bà cụ cách giúp người bị nạn, chèo thuyền cứu giúp dân làng.

II. Ghi nhớ

1. Nhân vật trong truyện có thể là người, là con vật, đồ vật, cây cối, ... được nhân hóa

2. Hành động, lời nói, suy nghĩ, ... của nhân vật nói lên tính cách của nhân vật ấy.

III. Luyện tập

Câu 1: Nhân vật trong câu chuyện sau là những ai? Em có đồng ý với nhận xét của bà về tính cách từng cháu không? Vì sao bà có nhận xét như vậy?

Ba anh em

Nghỉ hè, Ni-ki-ta, Gô-sa và Chi-ôm-ca về thăm bà ngoại.

Ăn com xong, Ni-ki-ta chạy vội ra ngõ, hoà vào đám trẻ láng giềng đang nô đùa. Gô-sa thấy nhiều mẩu bánh mì vụn rơi trên bàn, liếc nhìn bà rồi nhanh tay phủi xuống đất, hối hả chạy theo anh. Còn Chi-ôm-ca ở lại giúp bà lau bàn, nhặt hết mẩu bánh vụn đem cho bầy chim đang gù bên cửa sổ.

Buổi tối, ba anh em quây quần bên bà. Bà nói :

- Ba cháu là anh em ruột mà chẳng giống nhau.

Ni-ki-ta thắc mắc :

- Bà ơi, ai cũng bảo anh em cháu giống nhau như những giọt nước cơ mà ?

Bà mỉm cười :

- Bà nói về tính nết các cháu cơ. Ni-ki-ta thì chỉ nghĩ đến ham thích riêng của mình, ăn xong là chạy tót đi chơi. Gô-sa hơi láu, lén hắt những mẩu bánh vụn xuống đất. Chi-ôm-ca bé nhất lại biết giúp bà. Em nó còn biết nghĩ đến cả nhũng con chim bồ câu nữa. Những con bồ câu cũng cần ăn chứ nhỉ ?

Theo GIÉT-XTÉP

Trả lời:

• Nhân vật trong truyện là:
• Ni-ki-ta.
• Chi-ôm-ca.
• Gô- sa.
• bà ngoại
• Bà nhận xét vẻ tính cách của từng đứa cháu:
• Ni-ki-ta ích ki, chỉ nghĩ đến ham thích riêng của mình.
• Gô-sa láu cá.
• Chi-ôm-ca nhân hậu, chăm chỉ.
• Bà nhận xét tính cách của các cháu thông qua việc quan sát hành động, lời nói, suy nghĩ của các cháu.
• Ni-ki-ta ăn xong là chạy tót đi chơi.
• Gô-sa lén hắt những mẩu bánh vụn xuống đất.
• Chi-ôm-ca giúp bà lau bàn, nhặt hết mẩu bánh vụn đem cho bầy chim bồ câu.

Câu 2: Cho tình huống sau : Một bạn nhỏ mải vui đùa, chạy nhảy, lỡ làm ngã một em bé. Em bé khóc.

Em hãy hình dung sự việc và kể tiếp câu chuyện theo một trong hai hướng sau đây:

a. Bạn nhỏ nói trên biết quan tâm đến người khác.

b. Bạn nhỏ nói trên không biết quan tâm đến người khác.

Trả lời:

Gợi ý:

a. Nếu là người biết quan tâm đến người khác bạn nhỏ sẽ: chạy lại nâng em bé dậy, phủi bụi và bẩn trên quần áo của em, xin lỗi em, dỗ em bé nín khóc, đưa em bé về lớp( hoặc về nhà), rủ em cùng chơi những trò chơi khác,…

b. Nếu là người không biết quan tâm đến người khác bạn nhỏ sẽ: bỏ chạy để tiếp tục nô đùa, cứ vui chơi mà chẳng để ý gì đến em bé cả.

Tình huống cụ thể:

a. Bạn nhỏ biết quan tâm đến người khác:

Hôm qua, trong giờ ra chơi, Tuấn cùng các bạn chơi trò chơi đuổi bắt. Đang chạy, Tuấn lỡ đụng một em bé lớp một té ngã xuống sân. Em bé bật khóc nức nở. Tiến cũng loạng choạng nhưng rồi Tuấn chạy ngay đến bên em bé và nhẹ nhàng đỡ em bé ngồi dậy, phủi đất cát trên người em. Tiến nói: “Em đừng khóc nữa, anh xin lỗi em nha!”. Em bé từ từ nín khóc. Tuấn vội đưa bé vào bóng mát và chuyện trò với bé.

b. Bạn nhỏ không biết quan tâm đến người khác:

Hôm qua, lúc đầu giờ, Hoàng cùng các bạn chơi trò “bịt mắt bắt dê”. Đang chạy, Hoàng lỡ đụng ngã một em bé lớp một đứng gần đấy té lăn ra sân. Chắc đau nên em khóc òa lên. Thế mà Hoàng còn đứng nhìn và quát tháo em bé rồi bỏ đi trong vẻ mặt bực tức.