BÀI 22. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ HẤP TẾ BÀO

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Hô hấp tế bào ở hạt đậu cung cấp năng lượng cho hạt đậu nảy mầm. Theo em, những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến hô hấp tế bào ở hạt đậu trong những tình huống sau:

• Hạt đậu được ngâm nước, để ở nhiệt độ phòng thì nảy mầm tốt.
• Hạt đậu khô, để ở nhiệt độ phòng thì không nảy mầm.
• Hạt đậu ngâm nước và hạt đậu khô để ở nhiệt độ 10 °C thì đều không nảy mầm.

Giải nhanh:

Nước và nhiệt độ là các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp ở hạt đậu nảy mầm.

I. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ HẤP TẾ BÀO

Câu 1: Quan sát hình 22.1, nêu các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp tế bào?

Giải nhanh:

Yếu tố: nhiệt độ, độ ẩm và nước, nồng độ CO₂, nồng độ O₂.

Câu 2: Vì sao muốn cho hạt giống nảy mầm, trước tiên người ta thường ngâm hạt vào nước?

Giải nhanh:

Vì khi ngâm hạt vào nước sẽ giúp kích thích quá trình hô hấp tế bào của hạt giống, giúp hạt nhanh nảy mầm hơn..

Câu 3: Dựa vào kiến thức đã học, em hãy cho biết tỉ lệ oxygen trong không khí là bao nhiêu phần trăm. Nêu ảnh hưởng của nồng độ oxygen trong không khí đến hô hấp tế bào.

Giải nhanh:

Tỉ lệ O₂ trong không khí là 21%. Nếu nồng độ O₂ là 5%, hô hấp tế bào xảy ra chậm. Khi thiếu O₂, hô hấp tế bào giảm.

Câu 4: Giải thích tại sao hàm lượng carbon dioxide cao thì tốc độ hô hấp giảm?

Giải nhanh:

Vì nồng độ CO₂ cao sẽ ức chế hô hấp làm giảm tốc độ hô hấp.

Vận dụng 1

Câu hỏi: Vì sao khi bị sốt cao, nhịp thở lại tăng lên?

Giải nhanh:

Vì khi bị sốt, nhiệt độ trong cơ thể chúng ta tăng, ảnh hưởng đến quá trình hô hấp.

Vận dụng 2

Câu hỏi: Vì sao cây bị ngập úng lâu ngày sẽ chết?

Giải nhanh:

Vì khi đất bị ngập nước, O₂ trong không khí không thể khuếch tán vào đất, rễ cây không thể hô hấp nên nếu ngập úng lâu ngày, các lông hút trên rễ sẽ bị chết.

II. VẬN DỤNG HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG THỰC TIỄN

Câu 5: Quan sát hình 22.2, nêu các biện pháp bảo quản lương thực, thực phẩm. Lấy ví dụ các loại thực phẩm được bảo quản bằng một hoặc kết hợp nhiều biện pháp trong hình.

Giải nhanh:

• Biện pháp: Bảo quản lạnh, bảo quản khô, bảo quản trong điều kiện nồng độ khí CO₂ cao, bảo quản trong điều kiện nồng độ khí O₂ thấp.
• Ví dụ: Ngô, thóc được bảo quản bằng phương pháp bảo quản khô

Câu 6: Vì sao có thể bảo quản lương thực thực phẩm ở nồng độ khí carbon dioxide cao và nồng độ khí oxygen thấp.

Giải nhanh:

Vì nồng độ CO₂ cao sẽ gây ức chế quá trình trao đổi chất làm hô hấp giảm, nồng độ O₂ thấp cũng làm hô hấp giảm.

Câu hỏi: Nêu các biện pháp bảo quản lương thực, thực phẩm đang được áp dụng ở gia đình và địa phương em?

Giải nhanh:

Biện pháp: Bảo quản lạnh, bảo quản khô, bảo quản trong điều kiện nồng độ khí CO₂ cao, bảo quản trong điều kiện nồng độ khí O₂ thấp.

Vận dụng 3

Câu hỏi: Vì sao có thể giữ được các loại thực phẩm (thịt, cá, các loại hạt,...) lâu ngày trong túi hút chân không?

Giải nhanh:

Vì khi hút chân không đã loại bỏ hoàn toàn không khí, khí O₂ trong thức ăn. Khi đó quá trình hô hấp không diễn ra làm chậm quá trình phát triển của thực phẩm. 

Vận dụng 4

Câu hỏi: Vì sao ta không nên để rau quả trong ngăn đá của tủ lạnh? Muốn bảo quản rau, củ, quả tươi lâu ta phải làm như thế nào?

Giải nhanh:

• Vì nếu để vào ngăn đá, nước sẽ đóng băng làm tế bào to ra sẽ phá vỡ các bào quan, làm hỏng tế bào và làm cho rau quả chóng bị hỏng.
• Biện pháp: loại bỏ các phần hỏng của rau củ quả trước khi bảo quản, nên để ráo nước rồi tiến hành bảo quản.

Vận dụng 5

Câu hỏi: Muốn bảo quản lạc (đậu phộng) ta phải làm thế nào?

Giải nhanh:

Ta cần phơi thật khô để làm giảm độ ẩm trong hạt, sau đó để lạc đã phơi khô vào nơi thoáng mát.