BÀI 34. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH SẢN VÀ ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở SINH VẬT

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Quá trình thụ phấn và hình thành quả ở cây bầu, cây bí có thể chịu ảnh hưởng của những yếu tố nào?

Giải nhanh:

Những yếu tố: nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng,...

I. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH SẢN Ở SINH VẬT

Câu 1: Kể tên một số yếu tố ảnh hưởng đến sinh sản ở sinh vật

Giải nhanh:

Một số yếu tố: ánh sáng, nhiệt độ, nước, chất dinh dưỡng,...

Câu 2: Quan sát hình 34.1, nêu ảnh hưởng của nhiệt độ đến sinh sản ở mỗi sinh vật trong hình

Giải nhanh:

• Cây hoa cúc: ảnh hưởng đến sự ra hoa.
• Rùa ấp trứng: ảnh hưởng đến giới tính của rùa.
• Cá chép: ảnh hưởng đến sự sinh sản của cá.
• Rau cải: ảnh hưởng đến sự ra hoa.

Vận dụng 1

Câu hỏi: Một số cây chỉ ra hoa, tạo quả vào mùa hè (ví dụ: hoa dâm bụt, hoa chùm ớt) hoặc mùa đông (ví dụ: hoa cúc hoạ mi, hoa thược dược). Theo em, sự ra hoa, tạo quả của cây đó chịu ảnh hưởng rõ rệt của yếu tố môi trường nào?

Giải nhanh:

Chịu ảnh hưởng của nhiệt độ, ánh sáng và nước.

Câu 3: Nêu ảnh hưởng của ánh sáng đến sinh sản ở sinh vật. Lấy ví dụ 

Giải nhanh:

Cường độ, thời gian chiếu sáng trong ngày ảnh hưởng đến sự sinh sản ở sinh vật. Ví dụ: Có loài ra hoa ở điều kiện ánh sáng mạnh (thanh long, nhãn,..), có loài ra hoa ở điều kiện ánh sáng yếu (hoa cúc, hoa đào,…).

Câu 4: Từ bảng 34.4, nhận xét ảnh hưởng của độ ẩm đến sinh sản ở sâu non ăn lá lúa.

Giải nhanh:

Sâu non ăn lúa: Ở 25^oC, nếu độ ẩm cao (90%) thì tỉ lệ đẻ trứng là 100%. Và độ ẩm càng xuống thấp thì tỷ lệ đẻ trứng giảm.

Câu 5: Lấy ví dụ về ảnh hưởng của nước đến sinh sản ở thực vật

Giải nhanh:

Thiếu nước làm cho cây ra ít nụ, ít hoa hoặc không ra hoa như măng cụt, cà chua. Có loại lại ra hoa nhiều trong điều kiện khô cằn như hoa giấy.

Vận dụng 2

Câu hỏi: Lấy ví dụ chứng minh cho việc bón đúng loại phân, đúng lượng làm cho cây ra hoa, đậu quả nhiều.

Giải nhanh:

Ví dụ: Khi cây bị thiếu đạm, cây sẽ sinh trưởng kém, còi cọc, lá cây sẽ úa vàng, khả năng quan hợp yếu, khả năng phân cành, đẻ nhánh kém,...

Vận dụng 3

Câu hỏi: Nêu những điều cần chú ý khi cung cấp chất dinh dưỡng cho vật nuôi đảm bảo hiệu quả sinh sản.

Giải nhanh:

• Cung cấp đầy đủ thức ăn dễ tiêu, đảm bảo chất lượng và số lượng phù hợp với từng lứa tuổi của vật nuôi. Cho ăn đúng giờ, đúng bữa, đúng lượng.
• Không sử dụng những thức ăn kém chất lượng, vệ sinh máng ăn, máng uống.

Câu 6: Lấy ví dụ cho thấy đặc điểm của loài ảnh hưởng đến sinh sản sinh vật

Giải nhanh:

Ví dụ: Cà chua phải có đủ 14 lá mới ra hoa,

Câu 7: Nêu vai trò của hocmone ảnh hưởng đến sinh sản ở sinh vật

Giải nhanh:

Hormone điều hoà sự ra hoa, đậu quả ở thực vật. Ở động vật hormone sinh dục tác động lên quá trình hình thành tinh trùng, trứng.

II. ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở SINH VẬT

Câu hỏi 1: Lấy ví dụ ở địa phương em:

a) Cây ra hoa một lần và cây ra hoa nhiều lần trong năm.

b) Động vật đẻ ít con và động vật đẻ nhiều con

Giải nhanh:

a) 

• Cây ra hoa một lần trong năm: cải, lúa, ngô,…
• Cây ra hoa nhiều lần trong năm: xoài, na, ổi,…

b) 

• Động vật để ít con: trâu, bò, khỉ,…
• Động vật đẻ nhiều con: lợn, chuột, chó…

Câu 8: Quan sát bảng 34.2, lấy ví dụ về điều khiển sinh sản ở sinh vật bằng điều chỉnh các yếu tố của môi trường theo mẫu bảng sau:

Giải nhanh:

Vận dụng 4

Câu hỏi: Lấy thêm ví dụ về điều khiển sinh sản ở sinh vật bằng điều chỉnh các yếu tố môi trường có ở địa phương em.

Giải nhanh:

Ví dụ: Thắp đèn để kích thích hoa nở vào mùa đông.

Vận dụng 5

Câu hỏi: Nêu những khó khăn và thuận lợi trong điều khiển sinh sản của cây trồng bằng điều chỉnh các yếu tố môi trường khi trồng ở ngoài tự nhiên và trong nhà kính.

Giải nhanh:

Câu 9: Nêu vai trò của hormone nhân tạo trong điều khiển sinh sản ở sinh vật

Giải nhanh:

• Ở thực vật sử dụng các loại hormone khác nhau điều khiển sinh sản như: làm cho cây ra rễ nhanh khi giâm cành, chiết cành...
• Ở động vật thì sử dụng các loại hormone điều khiển số lượng trứng, số con: kích thích sinh sản ở cá ba sa, ếch...

Câu hỏi 2: Nêu một số ví dụ về sử dụng các hormone nhân tạo điều khiển sinh sản ở cây trồng, vật nuôi.

Giải nhanh:

Ví dụ: Làm cho rễ cây ra nhanh khi giâm cành, chiết cành ở cây cam, bưởi, nuôi cấy mô ở phong lan.

Vận dụng 6

Câu hỏi: Khi sử dụng các chất kích thích điều khiến sinh sản ở sinh vật cần lưu ý điều gì? Vì sao?

Giải nhanh:

Cần đảm bảo an toàn thực phẩm và phát triển bền vững vì nếu lạm dụng chất kích thích sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe con người và gây ô nhiễm môi trường.

Vận dụng 7

Câu hỏi: Có ý kiến cho rằng không nên sử dụng hormone nhân tạo điều khiển sinh sản ở động vật. Em có đồng ý với ý kiến này không? Vì sao?

Giải nhanh:

Ý kiến đó đúng. Vì các hormone nhân tạo gây ảnh hưởng đến sức khỏe của các loài động vật đồng thời làm ảnh hưởng đến chất lượng các sản phẩm từ động vật từ đó có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người khi sử dụng.