BÀI 17. VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT 

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Mọi hoạt động đều cần năng lượng. ví dụ như xe máy chạy cân năng lượng từ xăng, sinh vật hoạt động cũng cần năng lượng. Vậy năng lượng cung cấp cho sinh vật lấy từ đầu và nhờ quá trình nào?

Giải nhanh:

Năng lượng của sinh vật lấy từ quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng.

I.  KHÁI NIỆM TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

Câu 1: Quan sát hình 17.2, cho biết cơ thể người lấy vào và thải ra những gì trong quá trình trao đổi chất

Giải nhanh:

Lấy vào khí oxygen, thức ăn, nước uống và thải ra carbon dioxide, văng lượng nhiệt, chất thải.

Câu 2: Kể tên các dạng năng lượng, nêu một số ví dụ về chuyển hoá năng lượng ở thực vật và động vật

Giải nhanh:

• Một số dạng năng lượng: quang năng, cơ năng, nhiệt năng,…
• Ví dụ: 
• Thực vật chuyển hóa năng lượng ánh sáng Mặt Trời → hóa năng.
• Động vật chuyển hóa hóa năng → cơ năng.

Câu hỏi 1: Các hoạt động ở con người (đi lại, chơi thể thao…) đều cần năng lượng. Năng lượng đó do đâu mà có và và đã được biến đổi từ dạng này sang dạng nào?

Giải nhanh:

Năng lượng cung cấp cho các hoạt động của con người là do thức ăn vào cơ thể mà có. Thức ăn vào cơ thể → hóa năng chuyển hóa thành nhiệt năng → cơ năng.

II. VAI TRÒ TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG TRONG CƠ THỂ.

Câu 3: Vì sao trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng là đặc trưng cơ bản của sự sống?

Giải nhanh:

Vì trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng là điều kiện tồn tại và phát triển của sinh vật. Mọi hoạt động sống của cơ thể đều gắn với hoạt động sống của các tế bào và đều cần năng lượng.

Câu hỏi 2: Lấy ví dụ minh hoạ về vai trò của trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng trong cơ thể?

Giải nhanh:

Ví dụ: Cơ thể người lấy vào khí O₂, thải ra khí CO₂ giúp duy trì sự sống.

Vận dụng

Câu 1: Cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi có tiêu dùng năng lượng không? Tại sao?

Giải nhanh:

Khi cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi có tiêu dùng năng lượng. Vì khi nghỉ ngơi cơ thể vẫn cần năng lượng để duy trì các hoạt động sống cơ bản.

Câu 2: Vì sao làm việc nhiều cần tiêu thụ nhiều thức ăn?

Giải nhanh:

Vì làm việc nhiều khiến cơ thể sử dụng nhiều năng lượng → cần bổ sung nhiều chất dinh dưỡng để chuyển hoá thành năng lượng bù lại lượng đã sử dụng

Câu 3: Vì sao khi vận động thì cơ thể nóng dần lên?

Giải nhanh:

Khi vận động cần sử dụng nhiều năng lượng → quá trình chuyển hóa diễn ra mạnh để giải phóng năng lượng đồng thời tạo ra nhiệt → làm cho cơ thể nóng dần lên.

Câu 4: Vì sao cơ thể thường sởn gai ốc, rùng mình khi gặp lạnh?

Giải nhanh:

Khi cơ thể bị lạnh, các lỗ chân lông trên da sẽ co lại và dựng đứng lên gây ra hiện tượng sởn gai ốc nhằm làm giảm lượng nhiệt thoát ra tránh mất nhiệt cho cơ thể.