BÀI 17. VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT 

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Mọi hoạt động đều cần năng lượng. ví dụ như xe máy chạy cân năng lượng từ xăng, sinh vật hoạt động cũng cần năng lượng. Vậy năng lượng cung cấp cho sinh vật lấy từ đâu và nhờ quá trình nào? 

Trả lời:

Từ quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng.

Ở thực vật: quang hợp.

Ở động vật: tiêu hóa thức ăn.

I.  KHÁI NIỆM TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

Câu 1: Quan sát hình 17.2, cho biết cơ thể người lấy vào và thải ra những gì trong quá trình trao đổi chất

Trả lời:

Lấy vào : Oxygen, Thức ăn, nước uống

Thải ra : Carbon dioxide, Năng lượng nhiệt, chất thải

Câu 2: Kể tên các dạng năng lượng, nêu một số ví dụ về chuyển hoá năng lượng ở thực vật và động vật

Trả lời:

Năng lượng ánh sáng, năng lượng hoá học, ...

VD:

Thực vật : Lá cây tiếp nhận năng lượng ánh sáng mặt trời tạo chất diệp lục trong lá

Động vật : Động vật ăn thức ăn, giữ lại các chất cần thiết tạo năng lượng nuôi sống cơ thể, đào thải những chất không cần thiết qua phân ra ngoài.

Câu hỏi 1: Các hoạt động ở con người (đi lại, chơi thể thao…) đều cần năng lượng. Năng lượng đó do đâu mà có và và đã được biến đổi từ dạng này sang dạng nào?

Trả lời:

Là sản phẩm của quá trình chuyển hóa năng lượng từ thức ăn.

Từ hóa năng thành nhiệt năng và cơ năng.

II. VAI TRÒ TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG TRONG CƠ THỂ.

Câu 3: Vì sao trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng là đặc trưng cơ bản của sự sống?

Trả lời:

Là điều kiện tồn tại và phát triển của sinh vật. Mọi hoạt động sống của cơ thể đều gắn với hoạt động sống của các tế bào và đều cần năng lượng.

Câu hỏi 2: Lấy ví dụ minh hoạ về vai trò của trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng trong cơ thể?

Trả lời:

Khi ăn ta chuyển đổi và hấp thu chất dinh dưỡng năng lượng - Hóa năng, chuyển hóa năng lượng - Hóa năng thành động năng trong quá trình vận động.

Vận dụng

Câu 1: Cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi có tiêu dùng năng lượng không? Tại sao?

Trả lời:

Có. Vì, khi cơ thể nghỉ ngơi các cơ quan trong cơ thể vẫn cần duy trì hoạt động 

Câu 2: Vì sao làm việc nhiều cần tiêu thụ nhiều thức ăn?

Trả lời:

Khi làm việc cơ thể tiêu thụ một lượng lớn năng lượng, ta cần tiêu thụ nhiều thức ăn để bổ sung và bù đắp phần năng lượng đã sử dụng.

Câu 3: Vì sao khi vận động thì cơ thể nóng dần lên?

Trả lời:

Cơ năng chuyển thành nhiệt năng => nóng lên.

Câu 4: Vì sao cơ thể thường sởn gai ốc, rùng mình khi gặp lạnh?

Trả lời:

Nổi da gà, rùng mình khiến lông cơ thể dựng lên mở rộng khoảng giữ nhiệt, giúp tăng khả năng chịu lạnh.