A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

CHỦ ĐỀ 1: CẤU TẠO NGUYÊN TỬ

1. Thành phần của nguyên tử

- Thành phần cấu tạo của nguyên tử gồm:

+ Hạt nhân: ở tâm của nguyên tử, chứa các proton mang điện tích dương và các neutron không mang điện

+ Vỏ nguyên tử: chứa các electron mang điện tích âm, chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân.

Chú ý: Trong nguyên tử, số proton bằng số electron. Nguyên tử trung hòa về điện.

- Hạt nhân nguyên tử có kích thước vô cùng nhỏ so với nguyên tử

- Khối lượng nguyên tử tập trung ở hạt nhân (do khối lượng của electron rất nhỏ so với khối lượng của proton và neutron).

2. Nguyên tố hóa học

- Số khối: Tổng số proton và tổng số neutron (kí hiệu là N) trong hạt nhân của một nguyên tử được gọi là số khối (hay số nucleon), kí hiệu là A.

A = Z + N

- Kí hiệu nguyên tử:

- Đồng vị: là những nguyên tử có cùng số đơn vị điện tích hạt nhân (cùng số proton) nhưng có số neutron khác nhau.

- Nguyên tử khối trung bình

Trong đó:  là nguyên tử khối trung bình của X

                Ai là nguyên tử khối đồng vị thứ i

                ai là tỉ lệ % số nguyên tử đồng vị thứ i

3. Cấu trúc lớp vỏ electron nguyên tử

- Hình dạng orbital nguyên tử: Các orbital s có dạng hình cầu và orbital p có dạng hình số 8 nổi.

- Lớp và phân lớp electron

+ Các electron thuộc cùng một lớp có mức năng lượng gần bằng nhau.

+ Các electron trên cùng một phân lớp có mức năng lượng bằng nhau.

+ Trong lớp electron thứ n có n² AO (n ≤ 4).

- Cấu hình electron của nguyên tử biểu diễn sự phân bố electron trên các phân lớp thuộc các lớp khác nhau.

+ Nguyên lí vững bền: Các electron trong nguyên tử ở trạng thái cơ bản lần lượt chiếm các orbital có mức năng lượng từ thấp đến cao: 1s 2s 2p 3s 3p 4s …

+ Quy tắc Hund (Hun): Trong cùng một phân lớp, các electron sẽ phân bố trên các orbital sao cho số electron độc thân là tối đa và các electron này có chiều tự quay giống nhau.

- Viết cấu hình electron của nguyên tử

+ Bước 1: Xác định số electron trong nguyên tử.

+ Bước 2: Viết thứ tự các lớp và phân lớp electron theo chiều tăng của năng lượng: 1s 2s 2p 3s 3p 4s …

+ Bước 3: Điền các electron vào các phân lớp theo nguyên lí vững bền cho đến electron cuối cùng.

- Đặc điểm của lớp electron ngoài cùng: Dựa vào đặc điểm về cấu hình electron lớp ngoài cùng để dự đoán tính chất hóa học cơ bản của nguyên tố