BÀI 19

ĐỌC: DANH Y TUỆ TĨNH

Khởi động: Kể tên một số loại cây được dùng làm thuốc chữa bệnh mà em biết.

Đáp án chuẩn:

Một số loại cây được dùng làm thuốc chữa bệnh mà em biết: húng quế, tỏi, gừng, tía tô, nhân sân, hà thủ ô, …

Câu 1: Danh y Tuệ Tĩnh dẫn các học trò lên núi Nam Tào, Bắc Đẩu để nói với các trò điều gì?

Đáp án chuẩn:

Danh y Tuệ Tĩnh dẫn các học trò lên núi Nam Tào, Bắc Đẩu để nói với các trò về điều mình ấp ủ từ lâu.

Câu 2: Câu chuyện mà Tuệ Tĩnh kể cho học trò nghe xảy ra vào thời gian nào? Tình hình đất nước lúc bấy giờ ra sao?

Đáp án chuẩn:

Câu chuyện mà Tuệ Tĩnh kể cho học trò nghe xảy ra vào thời gian khi giặc ngoại xâm nhòm ngó nước ta, vua quan nhà Trần chỉ huy quân sĩ luyện tập võ nghệ, rèn vũ khí, chuẩn bị lương thực, thuốc men, phòng giữ bời cõi rất cẩn thận.

Câu 3: Tóm tắt nội dung câu chuyện mà Tuệ Tĩnh đã kể.

Đáp án chuẩn:

Khi giặc ngoại xâm có ý định xâm lược nước ta, vua quan nhà Trần rất lo lắng về việc có người bị thương, đau ốm mà không có gì chạy chữa vì việc vận chuyển thuốc từ Trung Quốc bị ngăn cấm. Vì thế, cái thái y trở về các miền quê học cách chữa bệnh theo dân gian. Núi Nam Tào, Bắc Đẩu lúc bấy giờ là ngọn núi dược sơn. Nhờ có các bài thuốc này, quân ta mạnh hơn quân địch hằng trăm lần.

Câu 4: Theo em, vì sao ý nguyện của Tuệ Tĩnh trở thành hiện thực và tiếp tục được kế thừa, phát huy cho đến ngày hôm nay? 

Đáp án chuẩn:

Ý nguyện của Tuệ Tĩnh trở thành hiện thực và tiếp tục được kế thừa, phát huy cho đến ngày hôm nay vì các bài thuốc dân gian thực sự có hiệu quả nhờ vào sự quý giá của các ngọn cây, sợi cỏ, nhờ vào các phương thuốc được tổng hợp từ xa xưa, …

Câu 5: Nêu cảm nghĩ của em về danh y Tuệ Tĩnh.

Đáp án chuẩn:

Danh y Tuệ Tĩnh không chỉ là một danh y tài ba mà còn là một người thầy tận tâm và sáng tạo. Ông đã góp phần lớn trong việc duy trì và phát triển kiến thức y học truyền thống của dân tộc, đồng thời cũng đưa ra những phương pháp điều trị hiện đại và sáng tạo.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ TỪ ĐỒNG NGHĨA VÀ TỪ ĐA NGHĨA

Câu 1: Chọn từ thích hợp nhất trong các từ đồng nghĩa (in nghiêng) thay cho mỗi bông hoa.

Từ nhỏ, Lương Thế Vinh đã * (lừng danh/ nổi tiếng/ nức tiếng) về óc * (xem xét/ nhìn/ quan sát) và tính toán. Một hôm, cậu đem một quả bưởi ra bãi cỏ làm bóng chơi với các bạn. Đang chơi, bỗng quả bưởi * (lăn/bay) xuống một cái hố gần đó. Bọn trẻ nhìn xuống cái hố đầy nuối tiếc. Vinh bảo bọn trẻ lấy nước đổ vào cái hố ấy. Nước * (dâng/ tăng) đến đâu, bưởi nổi lên đến đó.

(Theo Vũ Ngọc Khánh)

Đáp án chuẩn:

1. Nổi tiếng

2. Quan sát

3. Lăn

4. Dâng

Câu 2: Tìm từ không đồng nghĩa với những từ còn lại trong mỗi dãy từ sau:

a. nhân dân, đồng bào, bạn bè, quốc dân

b. dũng cảm, liều lĩnh, gan dạ, can đảm

c. tổ quốc, non sông, nhà nước, đất nước 

Đáp án chuẩn:

a. Từ bạn bè

b. Từ liều lĩnh 

c. Từ nhà nước 

Câu 3: Đọc đoạn thơ dưới đây và thực hiện yêu cầu.

Không có chân có cánh

Mà lại gọi: con sông?

Không có lá có cành

Lại gọi là: ngọn gió?

(Xuân Quỳnh)

a. Mỗi từ in đậm trong đoạn thơ trên được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?

b. Đặt một câu có từ in đậm được sử dụng với nghĩa chuyển.

Đáp án chuẩn:

a. Từ “chân”, “cánh”, “lá”: nghĩa gốc.

Từ “ngọn”: nghĩa chuyển.

b. 

- Chân kiềng này rất vững chắc.

- Cánh đồng lúa rộng mênh mông.

- Lá cờ đang tung bay trước gió.

- Ngọn gió vừa rồi thổi rất mạnh.

Câu 4: Từ ăn trong mỗi nhóm từ dưới đây mang nghĩa nào?

Đáp án chuẩn:

- Ăn xăng, ăn dầu: (máy móc, xe cộ) tốn nhiều nhiên liệu khi hoạt động

- Ăn cơm, ăn cỏ: tự cho thức ăn vào cơ thể

- Ăn cưới, ăn giỗ: ăn uống nhân dịp gì đó

Câu 5: Viết đoạn văn (3 – 4 câu) nêu cảm nghĩ của em về danh y Tuệ Tĩnh, trong đó có sử dụng một cặp từ đồng nghĩa.

Đáp án chuẩn:

Danh y Tuệ Tĩnh là một bậc thầy y học tài ba và tận tâm. Tôi ngưỡng mộ sự khéo léo và thông thái của ông trong việc chữa trị bệnh tật. Ông là một chuyên gia với sự hiểu biết sâu rộng và tầm nhìn rộng lớn, sử dụng tri thức và trí tuệ của mình để mang lại sự giúp đỡ và chữa lành cho người khác.

VIẾT: VIẾT ĐOẠN VĂN NÊU Ý KIẾN TÁN THÀNH MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG

Đề 1: Viết đoạn văn nêu ý kiến tán thành việc lập Câu lạc bộ Đọc sách.

Câu 1: Dựa vào các ý tìm được trong hoạt động Viết ở bài 18, viết đoạn văn theo yêu cầu của đề bài đã chọn.

Đáp án chuẩn:

Tôi rất tán thành việc thành lập Câu lạc bộ Đọc sách vì nó mang lại nhiều lợi ích và cơ hội cho các thành viên tham gia. Đầu tiên, câu lạc bộ này sẽ tạo ra một môi trường thân thiện và độc đáo để chia sẻ và thảo luận về các tác phẩm văn học. Thông qua việc đọc sách cùng nhau, chúng ta có thể trao đổi ý kiến, mở rộng kiến thức và khám phá những quan điểm mới. Thứ hai, câu lạc bộ Đọc sách cung cấp một nền tảng để khám phá những tác phẩm văn học đa dạng từ các thể loại và tác giả khác nhau. Chúng ta có thể khám phá các tác phẩm kinh điển, tiểu thuyết hiện đại, sách hướng dẫn và nhiều hơn nữa. Việc đọc sách đem lại niềm vui và trí tuệ, giúp chúng ta phát triển khả năng tư duy và khám phá thế giới từ góc nhìn mới. Cuối cùng, câu lạc bộ Đọc sách cung cấp cơ hội để xây dựng mối quan hệ xã hội và giao lưu với những người có cùng sở thích. Chúng ta có thể gặp gỡ những người bạn mới, chia sẻ niềm đam mê chung và trải nghiệm những cuộc thảo luận sôi nổi. Việc tham gia vào một cộng đồng đọc sách sẽ mang lại sự gắn kết và cảm giác thuộc về một nhóm. Trong nhiều nghiên cứu, đọc sách đã được chứng minh là có nhiều lợi ích cho sự phát triển cá nhân và tinh thần. Nó giúp cải thiện khả năng ngôn ngữ, tăng cường khả năng tư duy, giảm căng thẳng và mở rộng kiến thức. Vì vậy, việc thành lập Câu lạc bộ Đọc sách không chỉ là một ý tưởng tuyệt vời, mà còn mang lại những lợi ích thiết thực cho mỗi thành viên tham gia. Với tất cả những lợi ích và cơ hội mà Câu lạc bộ Đọc sách mang lại, tôi rất ủng hộ việc thành lập nó và mong rằng nó sẽ thu hút được sự quan tâm và tham gia của nhiều người, góp phần tạo nên một cộng đồng đam mê đọc sách và phát triển cá nhân.

Câu 2: Đọc soát và chỉnh sửa lỗi (nếu có).

Bài tập về nhà:

Câu 1: Tìm đọc sách báo viết về những thầy thuốc nổi tiếng của Việt Nam.

Đáp án chuẩn:

Hải Thượng Lãn Ông tên thật là Lê Hữu Trác ( 1720 – 1791). Ông sinh ra tại thôn Văn Xá, làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, tỉnh Hải Dương. Ông sinh ra trong một gia đình có truyền thống hiếu học: Ông nội, các chú các bác đều đỗ Tiến sĩ và làm quan trong triều.Thân sinh của ông từng đỗ Đệ tam giáp Tiến sĩ, làm Thị lang Bộ Công triều Lê Dụ Tông. Ông là người con thứ 7 nên còn được gọi với tên là cậu Chiêu Bảy.

Ông là nhà Y học lớn, nhà Văn hóa lớn của nước ta, là tác giả của pho sách trứ danh Lãn Ông Tâm Lĩnh hay Hải Thượng y tông Tâm Lĩnh. gồm 28 tập, 66 quyển bao gồm đủ các mặt về y học: Y đức, Y lý, Y thuật, Dược, Di dưỡng. Phần quan trọng nữa của bộ sách phản ánh sự nghiệp văn học và tư tưởng của Hải Thượng Lãn ông. Sự nghiệp Y học của Hải Thượng Lãn Ông đã góp phần to lớn xây dựng nền Y học dân tộc nước nhà, nên được suy tôn là Đại y tôn Việt Nam.