BÀI 27

ĐỌC: MỘT NGƯỜI HÙNG THẦM LẶNG

Khởi động: Đoạn văn dưới đây cho em biết thông tin gì?

Trong Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945), phát xít Đức đã đẩy nhân loại vào cảnh mất mát đau thương. Đặc biệt, chúng đã gây ra những cuộc thảm sát tàn bạo đối với người Do Thái (bao gồm cả trẻ em và người già) trong các trại tập trung.      

Đáp án chuẩn:

Đoạn văn trên cho biết những hậu quả và thiệt hại mà cuộc chiến mang lại, đặc biệt nhấn mạnh đến cách phát xít Đức giết hại người Do Thái.

Câu 1: Lí do nào khiến ông Uyn-tơn bay sang Tiệp Khắc vào một ngày của tháng 12 năm 1938?

Đáp án chuẩn:

Lí do là vì một người bạn nhờ ông tìm cách đưa những đứa trẻ Do Thái từ Pra-ha sang Anh, vì họ lo ngại rằng chiến tranh sắp nổ ra và cơ hội trốn thoát cho những người Do Thái, đặc biệt là trẻ em, sẽ rất hiếm.

Câu 2: Ông Uyn-tơn đã làm những gì để giải cứu những đứa trẻ Do Thái sang Anh? Việc làm đó có ý nghĩa như thế nào?

Đáp án chuẩn:

Ông Uyn-tơn để giải cứu những đứa trẻ Do Thái sang Anh bằng cách:

• Ông đã đi quyên góp tiền khắp nơi và kêu gọi các gia đình ở Anh nhận nuôi trẻ em Do Thái.
• Từ tháng 3 đến tháng 8 năm 1939, ông đã tổ chức thành công tám chuyến tàu, đưa 669 đứa trẻ rời Pra-ha, đi qua Đức, Hà Lan và cuối cùng đến Luân Đôn.

=> Việc làm đó đã cứu sống hàng trăm trẻ em khỏi nguy hiểm trong thời kỳ chiến tranh để cho các em một cơ hội sống.

Câu 3: Nêu suy nghĩ của em về chi tiết ông Uyn-tơn "chưa một lần kể với ai" những việc đã làm để giải cứu trẻ em Do Thái.

Đáp án chuẩn:

Chi tiết trên cho thấy ông là một người khiêm tốn và không tự cao tự đại. Ông có thể coi việc giải cứu trẻ em là một nhiệm vụ đơn giản làm từ trái tim, không cần phô trương hay khoe khoang.

Câu 4: Những giọt nước mắt trong cuộc gặp gỡ giữa ông Uyn-tơn với “những đứa trẻ năm xưa" được ông cứu sống thể hiện điều gì?

Đáp án chuẩn:

Những giọt nước mắt trong cuộc gặp gỡ thể hiện sự xúc động và lòng biết ơn từ cả hai phía. Đối với những đứa trẻ, chính là sự biết ơn vì ông Uyn-tơn đã cứu sống và mang lại hy vọng cho cuộc đời họ. Đối với ông Uyn-tơn, đó là xúc động vì nhìn thấy những người đã trưởng thành và có cuộc sống tốt sau những năm tháng khó khăn.

Câu 5: Nêu ý nghĩa của câu chuyện.

Đáp án chuẩn:

Câu chuyện là tôn vinh lòng nhân ái, lòng hy sinh và sự dũng cảm của ông Uyn-tơn trong việc cứu sống hàng trăm trẻ em Do Thái khỏi cuộc chiến tranh tàn khốc. Đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giúp đỡ và hỗ trợ những người cần thiết trong thời gian khó khăn. Nó truyền đi thông điệp về sự đoàn kết, lòng nhân ái và khả năng thay đổi cuộc sống của một người có thể mang lại hy vọng và cứu sống cho những người khác. Câu chuyện cũng khuyến khích mọi người hãy học tập và lan tỏa những hành động nhân đạo, vì một hành động nhỏ có thể có tác động lớn đối với người khác.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: VIẾT HOA DANH TỪ CHUNG ĐỂ THỂ HIỆN SỰ TÔN TRỌNG ĐẶC BIỆT

Câu 1: Nêu điểm giống nhau về cách viết những từ in đậm trong các đoạn thơ dưới đây. Các từ đó có phải danh từ riêng không?

a. Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác 

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát 

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam 

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

(Viễn Phương)

b. Giọt giọt mồ hôi rơi 

Trên má anh vàng nghệ 

Anh Vệ quốc quân ơi 

Sao mà yêu anh thế!

(Tố Hữu)

Đáp án chuẩn:

- Cả hai từ in đậm “Bác” và “Vệ quốc quân” đều được viết hoa vì chúng là danh từ riêng.

+ “Bác” trong đoạn thơ a là cách gọi tôn kính của người Việt đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong trường hợp này, “Bác” là một danh từ riêng vì nó chỉ đến một người cụ thể.

+ “Vệ quốc quân” trong đoạn thơ b để chỉ những người lính đang bảo vệ đất nước. Trong trường hợp này, “Vệ quốc quân” dùng một cách tổng quát để chỉ đến tất cả những người lính.

=> Vì vậy, điểm giống nhau về cách viết hai từ này là chúng đều được viết hoa, nhưng chỉ có “Bác” là danh từ riêng. “Vệ quốc quân” không phải là danh từ riêng.

Câu 2: Cách viết các từ in đậm ở bài tập 1 có tác dụng gì?

Đáp án chuẩn:

Việc viết hoa các từ in đậm có tác dụng nhấn mạnh và tạo sự tôn trọng đối với những người hoặc nhóm người mà các từ này đại diện.

Câu 3: Tìm danh từ chung được viết hoa trong những câu thơ, câu văn dưới đây và cho biết tác dụng của việc viết hoa đó.

a. Khi ta lớn lên

Đất Nước đã có rồi Đất Nước có trong những cái "ngày xửa ngày xưa..."

mẹ thường hay kể.

Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc.

(Nguyễn Khoa Điềm)

b. Vì sao trái đất nặng ân tình 

Nhắc mãi tên Người – Hồ Chí Minh 

Như một niềm tin, như dũng khí 

Như lòng nhân nghĩa, đức hi sinh.

(Tố Hữu)

c. Sóng thần, động đất, bão lũ, hạn hán, dịch bệnh,... là những lời cảnh báo nghiêm khắc của Mẹ Thiên Nhiên đối với loài người.

(Báo Văn nghệ)

Đáp án chuẩn:

a. “Đất Nước” trong đoạn a được viết hoa: nhấn mạnh tình yêu và lòng tự hào dành cho quê hương, đất nước Việt Nam. 

b. “Người” trong đoạn b được viết hoa và đi kèm với tên “Hồ Chí Minh” để tôn trọng và nhấn mạnh tầm quan trọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với dân tộc Việt Nam.

c. “Mẹ Thiên Nhiên” trong câu c được viết hoa để nhân cách hóa và tôn trọng thiên nhiên.

Câu 4: Viết 2 – 3 câu trong đó có danh từ chung được viết hoa để thể hiện sự tôn trọng đặc biệt.

Đáp án chuẩn:

- “Trong lòng mỗi chúng ta, luôn có một tình yêu sâu sắc dành cho Quê Hương, nơi gắn liền với những kỷ niệm đẹp của tuổi thơ.”

- “Trong mỗi trái tim người lính, luôn cháy bỏng một tình yêu dành cho Tổ Quốc, nơi họ đã hiến dâng tất cả vì sự bình yên và tự do.”

VIẾT: TÌM HIỂU CÁCH VIẾT ĐOẠN VĂN NÊU Ý KIẾN PHẢN ĐỐI MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG

Câu 1: Đọc đoạn văn sau và thực hiện yêu cầu.

a. Đoạn văn trên nêu ý kiến phản đối về sự việc, hiện tượng nào trong đời sống?

b. Tác giả đưa ra những lí do, dẫn chứng gì để bảo vệ ý kiến của mình?

c. Xác định các phần (mở đầu, triển khai, kết thúc) của đoạn văn.

d. Chọn nội dung tương ứng với mỗi phần của đoạn văn.

Đáp án chuẩn:

a. Đoạn văn nêu ý kiến phản đối về việc vứt bừa bãi rác thải nhựa sau khi sử dụng.

b. Các lí do và dẫn chứng của tác giả đưa ra:

- Rác thải nhựa mất hàng nghìn năm để phân huỷ.

-Rác thải nhựa gây khó khăn cho sự phát triển của cây cối và có thể làm động vật ăn phải mắc bệnh hoặc chết.

- Rác thải nhựa bẩn nguồn nước khi trôi xuống sông, biển.

- Việc đốt rác thải nhựa gây ô nhiễm không khí và làm đất, nước bẩn, gây bệnh cho con người.

c. 

- Mở đầu: "Một số người ….Vì sao vậy?": giới thiệu sự việc phản đối.

- Triển khai: tiếp đến con người: trình bày các tác hại của rác thải nhựa đối với môi trường sống và sức khỏe con người, bao gồm khó phân huỷ, ảnh hưởng đến cây cối và động vật, làm bẩn nguồn nước và gây ô nhiễm không khí.

- Kết thúc: "Chúng ta ….. chấm dứt hành động đáng chê trách này.": ý nghĩa của việc phản đối.

d. 

– Mở đầu: Nêu sự việc, hiện tượng và ý kiến phản đối.

- Triển khai: những lí do, dẫn chứng để bảo vệ ý kiến phản đối.

- Kết thúc: ý nghĩa của việc thể hiện ý kiến phản đối.

Câu 2: Trao đổi về những điểm cần lưu ý khi viết đoạn văn nêu ý kiến phản đối một sự việc, hiện tượng.

Đáp án chuẩn:

- Bố cục của đoạn văn

- Cách sắp xếp các lí do phản đối

- Cách lựa chọn từ ngữ thể hiện ý kiến phản đối

Bài tập về nhà:

Câu 1: Trao đổi với người thân ý kiến phản đối của em về việc sử dụng đồ nhựa dùng một lần.

Đáp án chuẩn:

- Tác động môi trường: Đồ nhựa dùng một lần góp phần lớn vào tình trạng ô nhiễm môi trường. Nhựa không phân hủy tự nhiên và tạo ra rác thải lâu dài. Việc tiêu thụ lượng lớn đồ nhựa dùng một lần dẫn đến việc sản xuất nguyên liệu hóa dầu tăng lên, khí thải CO2 gia tăng và cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên.

- Ô nhiễm đại dương và động vật biển: Rất nhiều đồ nhựa dùng một lần bị vứt bỏ không đúng cách và cuối cùng rơi vào lòng biển. Đây là một nguồn gây ô nhiễm nghiêm trọng cho đại dương và động vật biển. Các loại nhựa này có thể gây chết chìm động vật biển và tạo ra hiệu ứng lan truyền trong chuỗi thức ăn, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người khi tiêu thụ các loại hải sản.

- Sự lãng phí tài nguyên: Sử dụng đồ nhựa một lần tạo ra sự lãng phí tài nguyên. Thay vì tái sử dụng hoặc tái chế, chúng ta liên tục sản xuất và tiêu thụ nhựa mới. Việc này tiêu tốn năng lượng, nước và tài nguyên hóa dầu quý báu. Đồng thời, nó cũng tạo ra nhiều rác thải, đưa chúng vào quá trình xử lý rác thải phức tạp và tốn kém.

- Ảnh hưởng đến sức khỏe con người: Một số loại nhựa dùng một lần có chứa các hợp chất có thể gây hại cho sức khỏe con người. Các chất hóa học này có thể chảy ra từ nhựa và tiếp xúc với thực phẩm và nước uống. Nhiều nghiên cứu đã liên kết việc tiếp xúc với các chất độc hại trong nhựa với các vấn đề sức khỏe như rối loạn hormone, vấn đề sinh sản và ung thư.