VĂN BẢN: TÔI CÓ MỘT ƯỚC MƠ

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH1: Trong lịch sử của dân tộc, có những trường hợp một văn kiện chính trị lại trở thành một áng văn chương có sức lay động lớn. Bạn hãy kể tên một vài tác phẩm như vậy.

CH2: Nhiều nhân vật lịch sử đã thể hiện niềm ước mơ về hạnh phúc cho nhân dân, bình yên cho đất nước trong những câu thơ, câu văn hoặc những lời phát biểu đầy tâm huyết. Bạn hãy nêu một ví dụ cụ thể để chứng minh ý kiến trên.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Xác định mục đích hướng tới của tác giả ở bài diễn văn này.

CH2: Ý nghĩa của việc dẫn ra văn kiện lịch sử nổi tiếng của nước Mỹ là gì?

CH3: Theo dõi cách tác giả nói về thời điểm cần thiết để đòi công lí.

CH4: Chú ý quan điểm đấu tranh của tác giả.

CH5: Qua cách diễn đạt và đưa bằng chứng, tác giả đã thể hiện thái độ và tình cảm của mình như thế nào?

CH6: Chú ý ngôn ngữ và giọng điệu của tác giả khi thể hiện niềm tin và ước mơ.

CH7: Biện pháp tu từ nào được tác giả sử dụng nhằm tác động mạnh đến người đọc, người nghe?

CH8: Bạn có ấn tượng cảm xúc gì về đoạn kết?

SAU KHI ĐỌC

CH1:  Vấn đề trọng tâm được đề cập ở văn bản Tôi có một ước mơ là gì?

CH2: Chỉ ra các luận điểm được tác giả triển khai trong văn bản.

CH3: Phân tích cách tác giả dùng lí lẽ và bằng chứng để trình bày quan điểm của mình.

CH4: Trong đoạn kết của văn bản, tác giá đã bộc lộ ước mơ gì? Hình ảnh “tự đo ngân vang từ những đình đói, [...] ngọn bút” có ý nghĩa như thế nào trong việc thế hiện ý tưởng và cảm xúc của tác giả?

CH5:  Hãy chỉ ra và phân tích hiệu quá của các biện pháp tu từ (điệp ngữ, ấn dụ,..) đã được tác giả sử dụng.

CH6: Nhận xét về thái độ, tình cảm của tác giá đối với nước Mỹ qua văn bản.

CH7: Theo bạn, quan điểm và ước mơ của tác giả được thế hiện trong văn bản đến nay còn có ý nghĩa không? Hãy lí giải ý kiến của bạn.

CH8: Từ bài diễn văn Tôi có một ước mơ, bạn rút ra được bài học gì trong việc tạo lập một văn bản nghị luận giàu sức thuyết phục?

KẾT NỐI ĐỌC - VIẾT

CH: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày điều bạn thấy tâm đắc khi đọc văn bản Tôi có một ước mơ.

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Trường hợp một văn kiện chính trị lại trở thành một áng văn chương có sức lay động lớn: Tuyên ngôn độc lập – Hồ Chí Minh; Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến – Hồ Chí Minh.

CH2: Ví dụ:

- “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, xây dựng đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khỏe mới làm thành công. Mỗi một người dân yếu ớt tức là cả nước yếu ớt, mỗi một người dân khỏe mạnh là cả nước khỏe mạnh.”

(Hồ Chí Minh – Lời kêu gọi toàn dân tập thể dục).

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Mục đích hướng tới của tác giả ở bài diễn văn này là cuộc biểu tình cho sự tự do. 

CH2:- Thể hiện sự tôn trọng sắc lệnh của Mỹ.

- Dùng cách lập luận gậy ông đập lưng ông để đấu tranh cho tự do của những người da đen.

- Thể hiện khát vọng tự do, bình đẳng của những người da đen.

CH3: Thời điểm cần thiết để đòi công lí: ngay bây giờ. 

CH4: Quan điểm đấu tranh của tác giả:

- Không tìm cách thỏa mãn cơn khát tự do bằng những chén hận thù và cay đắng.

- Phải luôn luôn tranh đấu với nguyên tắc và lòng tự trọng cao.

- Không được phép để cuộc phản kháng sáng tạo của chúng ta nhuốm màu bạo lực.

- Phải tiến lên uy nghi với cả sức mạnh vật chất và tâm hồn.

CH5: Thái độ và tình cảm của tác giả: Sự phẫn nộ và tinh thần đấu tranh của tác giả trước những sự việc người da đen bị phân biệt đối xử. Từ đó, tác giả thể hiện niềm mong ước tự do bình đẳng cho người da đen.

CH6: Ngôn ngữ và giọng điệu: sử dụng những hình ảnh, câu văn có sức truyền cảm; lập luận chặt chẽ, thuyết phục.

CH7: Biện pháp tu từ được tác giả sử dụng là biện pháp điệp cấu trúc “Tôi mơ rằng…” 

CH8: Đoạn kết nói về tương lai của tự do và hạnh phúc dành cho người da đen

- Kết bài như một lời tuyên bố, lời cảm ơn khi người da đen giành được quyền bình đẳng.

SAU KHI ĐỌC

CH1: Vấn đề trọng tâm được đề cập trong văn bản Tôi có một ước mơ là khẳng định quyền bình đẳng của người da đen và kêu gọi sự đấu tranh giành quyền bình đẳng cho người da đen. 

CH2: Các luận điểm được tác giả triển khai trong văn bản:

- Cần lên tiếng về thảm trạng người da đen bị đối xử bất công.

- Trong quá trình chiến đấu giành lại địa vị xứng đáng của mình, những người đấu tranh không được phép hành động sai lầm.

- Chỉ khi người da đen được đối xử bình đẳng thì cuộc đấu tranh mới dừng lại.

CH3: Để thuyết phục người đọc, người nghe và quan điểm đấu tranh bất bạo động, tác giả đã khẳng định cần có cách đấu tranh đúng đắn và “đừng phạm lỗi bởi hành động sai trái”.

- Ông nhấn mạnh, khẳng định quan điểm bằng những câu văn mang tính mệnh lệnh, đặc biệt đưa ra bằng chứng là nhiều người da trắng cũng đang tham gia đấu tranh vì công bằng cùng người da đen.

- Tác giả cho rằng đây là thời điểm quan trọng nhất để đòi lại công lí, tác giả đã dùng một loạt mệnh đề khẳng định, đồng thời đưa ra các lí lẽ phản bác thái độ “phớt lờ vấn đề cấp bách ở thời điểm này”.

CH4: - Trong đoạn kết của văn bản, tác giả đã bộc lộ ước mơ về sự tự do và bình đẳng.

- Hình ảnh “tự do ngân vang từ những đỉnh đồi, […] ngọn núi” có ý nghĩa quan trọng trong việc thể hiện ý tưởng và cảm xúc của tác giả. Tác giả tin rằng nước Mỹ luôn tạo cơ hội bình đẳng cho tất cả mọi người, bất kể xuất thân, hoàn cảnh, địa vị xã hội,...

CH5: - Biện pháp điệp ngữ: Tôi có một ước mơ, Chúng ta, Đây là lúc…

- Biện pháp ẩn dụ: “Thoát khỏi bóng đêm và thung lũng hoang tàn của sự phân biệt chủng tộc, con đường chan hòa ánh nắng của sự bình đẳng về chủng tộc, vùng cát lún của sự bất công…”

=> Tác dụng:- Giúp nhấn mạnh thái độ căm phẫn của tác giả khi thấy những người da đen khi bị đối xử phân biệt, bất công.

- Giúp thể hiện ước mơ về tự do và nhân quyền cho những người da đen.

- Tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt.

CH6: Mỹ là một quốc gia đa sắc tộc, đa văn hóa, nhưng ẩn sau đó lại là tình trạng phân biệt sắc tộc, màu da. Vì vậy qua văn bản, tác giả bày tỏ mong muốn tất cả mọi người trên thế giới đều có quyền được sống tự do và bình đẳng. Tác giả thể hiện sâu sắc tình cảm của mình với đất nước Mỹ và người dân Mỹ gốc Phi bị đối xử phân biệt. Vì thế, nước Mỹ cần có những chính sách và hành động quyết liệt.

CH7: Theo em, quan điểm và ước mơ của tác giả được thể hiện trong văn bản đến nay vẫn còn rất ý nghĩa. Ở hiện tại thế giới ngày càng phát triển, sự tự do và bình đẳng ở mỗi quốc gia được quan tâm và đặt lên hàng đầu. Tuy nhiên, đâu đó vẫn còn sự phân biệt chủng tộc tồn tại: sự kỳ thị phân biệt đối xử của những người Mỹ da trắng với cộng đồng người Mỹ gốc Phi… Nhiều vụ việc đau thương liên tiếp xảy ra với mức độ nguy hiểm, điều đó cũng dấy lên hồi chuông cảnh báo về nạn phân biệt chủng tộc. Từ đó, chúng ta càng nên vận động, tuyên truyền và đồng lòng hơn nữa, để kểu gọi và giải quyết vấn nạn này, đòi hỏi quyền tự do và bình đẳng cho mỗi người dân trên thế giới.

CH8: Từ bài diễn văn Tôi có một ước mơ, bài học được rút ra trong việc tạo lập một văn bản nghị luận giàu sức thuyết phục là:

- Tạo lập văn bản nghị luận gồm nhiều thành tố: luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng,…. Các thành tố này phải được tổ chức thành một chỉnh thể, có quan hệ chặt chẽ với nhau, thuyết phục người đọc.

- Biết vận dụng kết hợp đa dạng các phương thức biểu đạt và biện pháp tu từ.

KẾT NỐI ĐỌC - VIẾT

CH: - Điều tâm đắc khi đọc văn bản "Tôi có một ước mơ":
+ Tinh thần đấu tranh của người da đen.
+ Ước mơ được sống trong sự bình đẳng, tự do của người da đen.
+ Cuộc sống sẽ tốt đẹp khi mà không còn nạn phân biệt chủng tộc.