PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI

I. Dân số thế giới

1. Đặc điểm dân số thế giới

CH1: Dựa vào hình 19.1 và thông tin trong bài, em hãy nhận xét sự thay đổi dân số thế giới theo không gian và thời gian.

2. Tình hình phát triển dân số thế giới

CH2: Dựa vào hình 19.2 và thông tin trong bài, em hãy nhận xét tình hình phát triển đân số thế giới giai đoạn 1804 - 2020, xu hướng phát triển dân số thế giới giai đoạn 2020 - 2037.

II. Gia tăng dân số

CH3: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Phân biệt gia tăng đân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học.

- Trình bày khái niệm gia tăng dân số thực tế. Lấy ví dụ minh hoạ.

III. Các nhân tố tác động đến gia tăng dân số thế giới

CH4: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy phân tích các nhân tố tác động đến gia tăng dân số trên thế giới.

Luyện tập

CH1: Em hãy giải thích vì sao tỉ suất tăng dân số tự nhiên được coi là động lực phát triển dân số.

CH2: Dựa vào bảng số liệu dưới đây, em hãy tính tỉ suất tăng dân số tự nhiên của Ăng-gô-la, I-ta-li-a, Xin-ga-po, năm 2020 và rút ra nhận xét.

Vận dụng

Nhiệm vụ: Em hãy sưu tầm các thông tin, số liệu về tình hình phát triển dân số và tác động của quá trình này tại tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương em đang sống.

PHẦN II. ĐÁP ÁN

I. Dân số thế giới

1. Đặc điểm dân số thế giới

CH1:

  1. Theo không gian: Dân số giữa các nước, các vùng lãnh thổ rất khác nhau.

  2. Theo thời gian: dân số đông và vẫn tiếp tục tăng:

2. Tình hình phát triển dân số thế giới

CH2:

* Tình hình phát triển đân số thế giới giai đoạn 1804 – 2020:

 - Dân số tăng từ 1 000 triệu người đến 2 000 triệu người là: 123 năm (từ năm 1804 đến 1927)

 - Tuy nhiên, dân số tăng nhanh từ 6 000 triệu người đến 7 000 triệu người là 12 năm (từ năm 2011 đến 2020)

* Nhận xét: Tốc độ gia tăng dân số nhanh, quy mô ngày càng lớn đặc biệt từ nửa sau thế kỉ XX.

* Xu hướng phát triển dân số thế giới giai đoạn 2020 — 2037: tiếp tục tăng và đạt 9 tỉ người vào năm 2037.

II. Gia tăng dân số

CH3:

- Gia tăng dân số tự nhiên:

• Biểu hiện: hai nhân tố sinh đẻ và tử vong quyết định.
• Thể hiện qua sự chênh lệch giữa tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô.
• Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên được xác định bằng hiệu số giữa tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô trong khoảng thời gian nhất định trên một đơn vị lãnh thổ.
• Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên được coi là động lực phát triển dân số

- Gia tăng dân số cơ học:

• Biểu hiện: chênh lệch giữa nhập cư và xuất cư.
• Là hiệu số giữa tỉ suất nhập cư và tỉ suất xuất cư.
• Trên phạm vi toàn thế giới, gia tăng cơ học không ảnh hưởng lớn đến vấn đề dân số nói chung, nhưng đối với từng khu vực, từng quốc gia thì nó lại tác động đến sự thay đổi số dân và tác động đến phát triển kinh tế - xã hội.

III. Các nhân tố tác động đến gia tăng dân số thế giới

CH4:

1. Nhân tố kinh tế - xã hội:

- Trình độ phát triển kinh tế: Các quốc gia, vùng lãnh thổ có trình độ phát triển kinh tế cao, điều kiện sống tốt, thu nhập của người dân cao, cơ sở hạ tầng hiện đại sẽ thu hút dân nhập cư và ngược lại. 

- Chính sách dân số ở các nước, phong tục, tập quán và tâm lí xã hội, độ tuổi kết hôn

 2. Nhân tố tự nhiên - sinh học: 

 - Điều kiện tự nhiên: vị trí địa lí, khí hậu, đất đai, sông ngòi,…

 - Cơ cấu sinh học của dân số như: độ tuổi, giới tính

 3. Các nhân tố khác như: thiên tai, dịch bệnh,... 

Luyện tập

CH1: Tỉ suất tăng dân số tự nhiên được coi là động lực phát triển dân số vì gia tăng tự nhiên là hiệu số giữa tỉ lệ sinh và tỉ lệ tử. Vậy: khi tỉ lệ gia tăng tự nhiên cao tức là dân số tăng nhanh, còn tỉ lệ gia tăng tự nhiên thấp thì dân số tăng chậm. 

CH2:

* Nhận xét: Ăng-go-la có tỉ suất gia tăng tự nhiên cao nhất, cao hơn nhiều lần so với Xin-ga-po và I-ta-li-a. I-ta-li-a có tỉ suất gia tăng tự nhiên âm.

=> Do sự chệch lệch về kinh tế, trình độ giữa các nước phát triển (I-ta-li-a có, Xin-ga-po) với các nước kém phát triển (Ăng-go-la)

Vận dụng

Nhiệm vụ: 

- Tìm các thông tin về:

• Tình hình kinh tế của tỉnh
• Trình độ phát triển xã hội
• Tổng số dân
• Tình hình dân số

- Dựa vào thông tin đã tìm được đưa ra nhận xét tác động của tình hình phát triển dân số.