Soạn giáo án dạy thêm Ngữ văn 9 KNTT bài 1: Sơn Tinh - Thuỷ Tinh (trích, Nguyễn Nhược Pháp)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ: Nhắc lại kiến thức bài học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS chia lớp thành 4 nhóm bằng cách điểm danh theo các màu: xanh, đỏ, tím, vàng. Các thành viên có cùng màu sẽ hợp thành một nhóm.

- GV yêu cầu HS dựa vào những kiến thức đã học về văn bản Sơn Tinh – Thủy Tinh cùng những hiểu biết cá nhân, thảo luận nhóm và trả lời những câu hỏi sau:

+ Nhắc lại bố cục của văn bản “Sơn Tinh – Thủy Tinh”.

+ So với truyền thuyết “Sơn Tinh – Thủy Tinh” trong dân gian, bài thơ của Nguyễn Nhược Pháp có điểm gì khác biệt?

+ Hai nhân vật Sơn Tinh và Thủy Tinh có những đặc điểm nào về ngoại hình?

+ Qua bài thơ “Sơn Tinh – Thủy Tinh”, hãy nhận xét về những sáng tạo, đóng góp của Nguyễn Nhược Pháp vào quá trình hiện đại hóa thơ Việt Nam.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS mỗi nhóm lượt trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá theo Bảng tiêu chí đánh giá ở phần Phụ lục, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Nhắc lại kiến thức bài học

1. Bố cục

- Phần 1 (20 câu đầu): Sơn Tinh và Thủy Tinh ứng tuyển khi Hùng Vương thứ mười tám kén chồng cho con gái Mị Nương.

- Phần 2 (24 câu tiếp): Những yêu cầu trong sính lễ mà Hùng Vương thử thách đưa ra cho hai chàng.

- Phần 3 (14 câu tiếp): Sơn Tinh đến trước và rước Mị Nương về.

- Phần 4 (còn lại): Thủy Tinh đến sau nổi giận, dâng nước đánh Sơn Tinh và thua trận và giải thích lí do hằng năm Thủy Tinh làm mưa bão trả thù Sơn Tinh.

2. Sự khác biệt so với truyền thuyết Sơn Tinh – Thủy Tinh.

- Bài thơ của Nguyễn Nhược Pháp cơ bản vẫn bám sát cốt truyện ấy, song ông đã đưa vào trong đó nhiều liên tưởng đẹp, từ tả cảnh, tả người đến tả tình, khiến cho câu chuyện trở nên sinh động và duyên dáng lạ thường. 

- Bàng Bá Lân từng nhận xét: “Câu chuyện Sơn Tinh - Thủy Tinh không lạ gì với tất cả chúng ta nhưng phải nghe Nguyễn Nhược Pháp kể lại – mà kể bằng thơ mới – cảm thấy hết cái thi vị và thú vị của nó. Hơn nữa lời thơ dí dỏm, nụ cười hóm hỉnh của anh càng làm cho câu chuyện thêm duyên dáng đậm đà và có tính cách khôi hài nữa”.

3. Ngoại hình của Sơn Tinh và Thủy Tinh

- Cả hai nhân vật Sơn Tinh và Thủy Tinh cũng được Nguyễn Nhược Pháp miêu tả bằng những nét dí dỏm, dễ mến. Trước tiên là về ngoại hình của hai vị:

+ Vì Sơn Tinh là thần đất, cần phải có cái nhìn bao quát rộng lớn mới chống được thủy quái nên Nguyễn Nhược Pháp cho Sơn Tinh “có một mắt ở trán”. 

+ Còn Thủy Tinh là thần nước nên Nguyễn Nhược Pháp cho Thủy Tinh “râu ria quăn xanh rì”. 

- Tư thế của hai vị thần khi xuất đầu lộ diện trước Hùng Vương để xin cưới Mỵ Nương đều rất oai hùng: 

+ “Một thần phi bạch hổ trên cạn”.

+ “Một thần cưỡi lưng rồng uy nghi”.

4. Những đóng góp của Nguyễn Nhược Pháp vào quá trình hiện đại hóa thơ Việt Nam.

- Thứ nhất, góp phần chuyển dần thơ thất ngôn, ngũ ngôn điệu ngâm thành thơ 7 chữ, 5 chữ điệu nói. Đây là sự tương tác theo lối chuyển hóa, biến cải, không hẳn là thay thế hoàn toàn.

- Thứ hai, mạnh dạn sử dụng tự sự như là thủ pháp trữ tình. Tự sự bằng thơ không còn quá lạ lẫm nhưng Nguyễn Nhuọc Pháp đã mang vào tự sự trong thơ cái nhìn và tư duy tiểu thuyết với sự mới mẻ và giọng điệu hài hước, trẻ trung.