BÀI 9. ĐI VÀ SUY NGẪM

VĂN BẢN. TÌNH SÔNG NÚI

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Nhan đề Tình sông núi có thể cho biết điều gì về cảm hứng sáng tác bài thơ của tác giả Trần Mai Ninh?

Giải rút gọn:

Nhan đề đã thể hiện được cảm hứng sáng tác chủ đạo của bài thơ:

- Tình yêu quê hương đất nước nồng nàn, mãnh liệt

- Niềm tự hào dân tộc

- Lòng yêu nước thiết tha, ý chí quyết tâm chiến đấu bảo vệ Tổ quốc

Câu 2. Nêu nội dung cụ thể của từng đoạn trong bài thơ và khái quát mạch cảm xúc xuyên suốt tác phẩm.

Giải rút gọn:

Bố cục:

Mạch cảm xúc: đi từ vẻ đẹp thiên nhiên đến niềm tự hào dân tộc.

Câu 3: Các địa danh xuất hiện ở đoạn đầu bài thơ gắn với vùng miền nào của đất nước? Phát biểu suy nghĩ của em về mối quan hệ giữa tình yêu dành cho một miền đất cụ thể với tình yêu Tổ quốc nói chung qua những gì được bài thơ gợi lên.

Giải rút gọn:

- Các địa danh xuất hiện trong bài thơ

Sông Trà Khúc: Quảng Ngãi

Tam Quan, Bồng Sơn, Bình Định, Phú Phong, Phù Cát: Bình Định

An Khê: Gia Lai

Sông Cầu, Vũng Lấm: Phú Yên

Nha Trang, Diên Khánh: Khánh Hòa

=> Tình yêu dành cho một miền đất cụ thể với tình yêu Tổ quốc nói chung là một mối quan hệ mật thiết, không thể tách rời. Yêu quê hương là yêu Tổ quốc, yêu Tổ quốc là yêu tất cả những gì thuộc về quê hương. 

Câu 4: Trong bài thơ, tác giả đã chú ý làm nổi bật những đặc điểm gì của sông núi quê hương? Những đặc điểm đó được phát hiện từ góc nhìn nào?

Giải rút gọn:

- Dòng sông Trà Khúc êm đềm, cây dừa Tam Quan cao vút, cánh đồng lúa Bồng Sơn bát ngát, núi An Khê cao vun vút,...

- Hình ảnh "trăng nghiêng", "mây lồng", "gió buồn", "sương mờ" tạo nên khung cảnh thơ mộng, trữ tình.

- Mỗi địa danh mang một vẻ đẹp riêng: Tuy Hoà sôi động, Nha Trang thơ mộng, Diên Khánh xanh non,...

=> Tác giả quan sát và miêu tả quê hương từ góc nhìn của một người con yêu quê hương. Đã đi qua nhiều địa danh, trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc và có những cảm nhận riêng về quê hương.

Câu 5: Phân tích cách tác giả tự bộc lộ mình trong bài thơ. Tác giả đã xác lập chỗ đứng của mình như thế nào giữa cộng đồng dân tộc?

Giải rút gọn:

- Tác giả sử dụng những hình ảnh thơ mượt mà, giàu sức gợi để thể hiện tình yêu quê hương. Tác giả bày tỏ niềm tự hào về quê hương, về con người Nam Bộ

- Thể hiện niềm tự hào về truyền thống lao động của dân tộc, nngợi ca vẻ đẹp của con người lao động.

- Tình yêu Tổ quốc qua hình ảnh quê hương, khẳng định tình yêu Tổ quốc là tình cảm thiêng liêng, cao đẹp nhất.

- Hòa mình vào cuộc sống chung của cộng đồng, chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn với mọi người.

Câu 6: Khi nói về những người con của đất nước, đối tượng nào được tác giả đặt vào vị trí trung tâm? Điều này có ý nghĩa gì?

Giải rút gọn:

Đối tượng nói là về những người con của đất nước là người lao động. 

Ý nghĩa: Tác giả khẳng định vai trò của người dân trong công cuộc xây dựng đất nước, thể hiện quan điểm của tác giả về giá trị của con người và gợi nhắc ý thức trách nhiệm của mỗi người đối với cộng đồng.

Câu 7: Phân tích những nét độc đáo của bài thơ trên phương diện nghệ thuật (chú ý nhịp điệu, cách sử dụng động từ, sự phối hợp giữa miêu tả cụ thể và nêu mệnh đề khái quát, sự xuất hiện của những câu hỏi tu từ,...).

Giải rút gọn:

- Nhịp điệu: nhịp điệu tự do, không gò bó theo khuôn khổ nhất định.

- Cách sử dụng động từ: sử dụng nhiều động từ mạnh, thể hiện sức sống mãnh liệt của con người và thiên nhiên. 

- Phối hợp giữa miêu tả cụ thể và nêu mệnh đề khái quát: Tác giả sử dụng nhiều hình ảnh thơ cụ thể để miêu tả cảnh đẹp quê hương

- Sử dụng câu hỏi tu từ: sử dụng nhiều câu hỏi tu từ để thể hiện sự cảm thán, ngợi ca vẻ đẹp quê hương

- Hình ảnh thơ: giàu sức gợi cảm, gợi lên những cảm xúc khác nhau cho người đọc. Hình ảnh thơ mang đậm dấu ấn của phong cách thơ Trần Mai Ninh.

- Giọng điệu: Giọng điệu bài thơ thay đổi linh hoạt theo nội dung. Giọng điệu hào hùng, sôi nổi khi miêu tả cảnh hùng vĩ, tráng lệ. Giọng điệu da diết, trữ tình khi thể hiện tình cảm sâu lắng.

- Ngôn ngữ: Ngôn ngữ thơ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống.