BÀI 9. ĐI VÀ SUY NGẪM

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT 

Câu 1: Cho biết tác dụng của việc dùng trạng ngữ trong những câu sau:

a. Giữa những cánh cung núi trùng điệp của khu Đông Bắc mênh mông, Yên Tử cao 1 068m, vút lên chon von tựa một vọng gác.

(Theo Thị Sảnh, Yên Tử, núi thiêng)

b. Sau khi Thiền phái Trúc Lâm ra đời và đi liền với nó, hệ thống chùa tháp uy nghỉ mọc lên chi chít, thì Yên Tử càng thêm quyến rũ du khách bốn phương.

(Theo Thi Sảnh, Yên Tử, núi thiêng)

Giải rút gọn:

a. Trạng ngữ: "Giữa những cánh cung núi trùng điệp của khu Đông Bắc mênh mông"

Tác dụng:  Xác định địa điểm của ngọn núi Yên Tử; hình dung được khung cảnh hùng vĩ, rộng lớn; tạo ra bối cảnh cho việc miêu tả ngọn núi Yên Tử ở câu sau.

b. Trạng ngữ: "Sau khi Thiền phái Trúc Lâm ra đời và đi liền với nó, hệ thống chùa tháp uy nghi mọc lên chi chít"

Tác dụng: Xác định thời gian của sự việc; người đọc hiểu được nguyên nhân khiến Yên Tử trở nên quyến rũ du khách; Liên kết hai câu văn, thể hiện mối quan hệ nhân quả giữa các sự việc.

Câu 2: So sánh hai câu sau và cho biết câu b (câu mở rộng thành phần) được bổ sung thông tin gì so với câu a:

a. Sáng tác của ông, dù được viết theo thể loại nào, cũng đều giàu chất suy tưởng, trí tuệ.

b. Sáng tác của ông, dù là thơ cách luật (lục bát, bảy chữ, năm chữ, tứ tuyệt...) hay thơ tự do, tất cả đều giàu chất suy tưởng, trí tuệ.

Giải rút gọn:

Câu b (câu mở rộng thành phần) bổ sung thông tin về thể loại sáng tác của ông và khẳng định lại nội dung của câu a. Nhờ vậy, câu b giúp người đọc hiểu rõ hơn về các tác phẩm của ông.

Câu 3: Mở rộng cấu trúc các câu sau bằng trạng ngữ hoặc thành phần biệt lập phù hợp và cho biết tác dụng của việc mở rộng này:

a. Yên Tử thật sự trở thành nơi trung tâm náo nhiệt của Phật giáo Trúc Lâm chỉ từ khi vua Trần Nhân Tông đến Yên Tử tu hành.

(Theo Thị Sảnh, Yên Tử, núi thiêng)

b. Nhiều ngôn ngữ trên thế giới có nguy cơ biến mất.

c. Các nền giáo dục trên thế giới cần phải thay đổi nội dung và phương pháp giáo dục.

Giải rút gọn:

a. Từ đầu thế kỷ 13, Yên Tử thật sự trở thành nơi trung tâm náo nhiệt của Phật giáo Trúc Lâm do vua Trần Nhân Tông đến Yên Tử tu hành và sáng lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. 

=> Tác dụng: Bổ sung thông tin về thời gian và nguyên nhân khiến Yên Tử trở thành nơi trung tâm náo nhiệt của Phật giáo Trúc Lâm.

b. Thật đáng sợ, nhiều ngôn ngữ trên khắp các châu lục có nguy cơ biến mất.

=> Tác dụng: Nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của vấn đề.

c. Để đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện đại, các nền giáo dục trên thế giới cần phải thay đổi nội dung và phương pháp giáo dục.

=> Tác dụng: Giải thích nguyên nhân vì sao cần phải thay đổi nội dung và phương pháp giáo dục.

Câu 4: Dùng cụm chủ ngữ - vị ngữ để mở rộng một thành phần câu trong mỗi câu sau:

a. Cuốn truyện trinh thám có nhiều tình huống nghẹt thở.

b. Tương truyền, dãy Hồng Lĩnh có 99 ngọn núi.

c. Nhiều người mong ước được một lần đến thăm Yên Tử.

Giải rút gọn:

a. Cuốn truyện trinh thám có nhiều tình huống nghẹt thở khiến người đọc hồi hộp, lo lắng.

b. Tương truyền, dãy Hồng Lĩnh có 99 ngọn núi, là một dãy núi hùng vĩ và tráng lệ.

c. Nhiều người đều mong ước được một lần đến thăm Yên Tử, họ đều yêu thích cảnh đẹp thiên nhiên hùng vĩ và những giá trị văn hóa lịch sử độc đáo nơi đây