MỞ RỘNG CẤU TRÚC CÂU

MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:

- Nhận biết được các hình thức, mục đích, ý nghĩa của việc làm biến đổi cấu trúc câu khi tạo lập văn bản. 

I. MỞ RỘNG CẤU TRÚC CÂU

1. Khái niệm

Mở rộng cấu trúc câu là bổ sung hoặc mở rộng một thành phần câu nhằm tăng lượng thông tin cho câu.

2. Một số hình thức mở rộng cấu trúc câu

- Bổ sung thành phần câu, thường là trạng ngữ hoặc thành phần biệt lập.

- Mở rộng thành phần câu.

II. LUYỆN TẬP

Bài tập 1

a. Trạng ngữ có vai trò làm cho đối tượng chính được nói tới trở nên nổi bật, do nó ngầm chứa sự so sánh các đối tượng với nhau.

b. Trạng ngữ có vai trò giúp người đọc hiểu được toàn diện những lí do khiến Yên Tử “quyến rũ du khách bốn phương".

Bài tập 2

- Yêu cầu: So sánh hai câu có chung thông tin cốt lõi nhưng khác nhau ở quy mô câu.

- Ở câu b, cụm từ mang nghĩa phiếm chỉ (thể loại nào) trong câu a đã được triển khai cụ thể hơn bằng một đoạn câu khá dài (dù là thơ cách luật (lục bát, bảy chữ, năm chữ, tứ tuyệt,... ) hay thơ tự do). Theo đó, người đọc vừa có thể đoán hiểu được những thể loại mà nhà thơ đã sử dụng, vừa được củng cố thêm hiểu biết về cách phân chia các thể thơ thành hai nhóm: cách luật và tự do.

Bài tập 3

a. Có thể mở rộng cấu trúc câu bằng việc bổ sung thành phần biệt lập: Yên Tử thật sự trở thành nơi trung tâm náo nhiệt của Phật giáo Trúc Lâm chỉ từ khi vua Trần Nhân Tông - một trong những vị vua anh minh nhất của lịch sử Việt Nam - đến Yên Tử tu hành.

b. Có thể mở rộng cấu trúc câu bằng việc bổ sung thành phần trạng ngữ: Trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay, nhiều ngôn ngữ trên thế giới có nguy cơ biến mất.

c. Có thể mở rộng cấu trúc câu bằng việc bổ sung thành phần biệt lập: Các nền giáo dục trên thế giới cần phải thay đổi nội dung và phương pháp giáo dục - những yếu tố cốt lõi phản chiếu trình độ của một trong những hoạt động quan trọng nhất của xã hội.

Bài tập 4

a. Có thể dùng cụm chủ ngữ - vị ngữ để mở rộng thành phần chủ ngữ của câu: Cuốn truyện trinh thám mà chúng tôi vừa trao đổi trong tiết Đọc mở rộng ở lớp hôm qua có nhiều tình huống nghẹt thở.

b. Có thể dùng cụm chủ ngữ - vị ngữ để mở rộng thành phần chủ ngữ của câu: Tương truyền, dãy Hồng Lĩnh nằm trải dài trên địa bàn thị xã Hồng Lĩnh và 3 huyện Nghi Xuân, Can Lộc, Lộc Hà thuộc tỉnh Hà Tĩnh có 99 ngọn núi.

c. Có thể dùng cụm chủ ngữ - vị ngữ để mở rộng thành phần bổ ngữ: Nhiều người mong ước được một lần đến thăm Yên Tử nằm ở vùng Đông Bắc của Tổ quốc.