BÀI 5. ĐỐI DIỆN VỚI NỖI ĐAU

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT TRANG 130

Câu 1: Trong các đoạn văn a,b và lời thoại kịch c dưới đây, những câu nào là câu đặc biệt? Phân tích tác dụng của câu đặc biệt trong từng trường hợp.

a. Những hạt mưa gõ vào mái tôn tạo ra một âm thanh khác hẳn khi chúng rơi trên mái ngói. 

Rầm rầm. Rầm rầm. Rầm rầm. 

Nghe như có hàng ngàn con ngựa phi ngay trên đầu.

 (Nguyễn Nhật Ánh, Tôi là Bê-tô)

b. Bộp! Tôi bị giáng một cú vào đầu đau điếng trong khi đang cúi xem từng vết tích. Hắn! Và một cuốn sách! 

(Hà Thuỷ Nguyên, Thiên Mã) 

c. Si-men: - Ôi! Mũi kiếm! Mà máu cha em còn đậm! 

Đông Rô-đri-gơ: - Si-men em!

 Si-men: - Cất khỏi mắt em cái vất đáng kinh kia! Nó oán trách đời a và tội ác nặng nề

(Cooc nây, Lơ-xít)

Soạn rút gọn: 

Câu 2:   Xác định câu đặc biệt trong các lời thoại kịch (a), đoạn văn (b, c) dưới đây và điền thông tin vào các ô trong bảng (kẻ bảng vào vở):

a. Giu-li-ét. - Ôi chao!

Rô-mê-ô: - Kia, nàng vừa lên tiếng! Hỡi nàng tiên lộng lẫy, hãy nói nữa đi! Đêm nay trên đầu ta, nàng toả ánh hào quang như một sứ giả nhà trời có đôi cánh, đang cưỡi những áng mây lười nhẹ lướt trên không trung, khiến kẻ trần tục phải cố ngước đôi mắt thịt mà chiêm ngưỡng.

Giu-li-ét: - Ôi Rô-mê-ô, hỡi Rô-mê-ô! Sao chàng lại mạng tên đó nhỉ? Chàng hãy từ bỏ thân phụ đi, từ bỏ tên họ đi; hoặc không thì chàng hãy thề là chàng yêu em đi, em sẽ không còn là con cháu nhà Ca-piu-lét nữa.

(Sếch-xpia, Rô-mê-ô và Giu-li-ét)

b. Sói Lam chưa kịp mừng vì em chạy thoát. Bất ngờ một gã to như gấu đứng sựng trước mặt nó, hai tay vung một thân cây đang bốc cháy. Choáng váng. Đầu Sói Lam như nổ tung. Và màn đêm. Nó ngã xuống, ngã xuống, cứ xoay tròn và rơi mãi trong màn đêm đầy tia lửa.

(Đa-ni-en Pen-nắc, Mắt sói)

c. "Đêm!" - An-đéc-xen thầm nhủ.

Lúc này, bóng đêm dễ chịu hơn ánh sáng ban ngày.

(Pau-xtốp-xki, Xe đêm)

Soạn rút gọn: 

Câu 3:  Tìm câu đặc biệt trong văn bản Bí ẩn của làn nước và chỉ ra tác dụng của chúng.

Soạn rút gọn: 

Câu đặc biệt trong văn bản “Bí ẩn của làn nước” là: “Con tôi”=> Nhân vật người vợ, đó là sự hoảng hốt, đau đớn khi con mình bị rơi xuống dòng nước lũ. 

Câu 4: Chỉ ra câu đặc biệt và câu rút gọn trong đoạn văn sau, từ đó nêu sự khác nhau giữa câu đặc biệt và câu rút gọn.

 - Trời ơi, chỉ còn có năm phút! 

Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. 

Anh chạy ra nhà sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già. - Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này!

 (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

Soạn rút gọn: 

Câu đặc biệt: “Trời ơi!” => Bộc lộ cảm xúc ngạc nhiên, tiếc nuối của nhân vật và tạo sự chú ý cho người đọc.

Câu rút gọn : “Chỉ còn 5 phút” => Biểu lộ thời gian trôi nhanh