Mở bài

- Giới thiệu về tác giả Nam Cao;

- Giới thiệu tác phẩm Chí Phèo

Thân bài

1. Hình tượng Chí Phèo

a. Từ khi ra đời đến trước ki vào tù

- Xuất thân:

+ Là đứa con hoang bị bỏ rơi, không cha, không mẹ, không thân không thích

+ Bị bán trao tay không biết bao nhiêu người, phải đi ở

- Lớn lên:

+ Hiền lành, cần cù chất phác

+ Có lòng tự trọng

+ Có ước mơ giản dị một mái ấm bình yên chồng cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải như bao người nông dân khác

b. Bị đẩy vào nhà tù, bị tha hóa khi ra tù

- Nguyên nhân:

+ Cơn ghen của Bá Kiến đã đẩy Chí vào tù

+ Nhà tù thực dân phong kiến đã nhào nặn nên con người Chí, biến hắn thành người khác hẳn

- Ra tù chí xa đọa vào con đường lưu manh hóa

+ Chí bị hủy hoại hình người: mặt hắn ngang dọc không biết bao nhiêu là sẹo, đầy mình xăm trổ,....

+ Hủy hoại tính người: Chí trở thành tay sai đắc lực cho Bá Kiến, con quỷ dữ của làng Vũ Đại

+ Dọa nạt, chửi bới, đập đầu rạch mặt ăn vạ, đâm chém cướp phá đó đều là kì tích bất hảo của Chí

+ Chí chìm trong cơn say liên miên

+ Chí từng bước bán linh hồn cho quỷ dữ

- Bị xã hội loài người chối bỏ

+Tiếng chửi của Chí đầu đoạn trích là minh chứng, hắn càng chửi đáp lại hắn chỉ là tiếng chó sủa

+ Chí Phèo tiêu biểu cho cả một hiện tượng bi thảm trong xã hội cũ có tính quy luật: hiên tượng lưu manh hóa, bị hủy diệt những giá trị của con người⇒ sức mạnh tố cáo xã hội, giá trị hiện thực sâu sắc

c. Chí Phèo thức tỉnh khi gặp Thị Nở

- Thị Nở: xấu xí, ngẩn ngơ, ế chồng, nghèo lại là con nhà mả hủi

- Cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên trong đêm trăng đã thay đổi cuộc đời đen tối của Chí

- Lòng yêu thương, mộc mạc chân thành của người đàn bà ấy đã khiến bản chất lương thiện bị vùi dập bấy lâu của Chí có cơ hội hồi sinh

- Sáng hôm sau Chí tức dậy muộn, tỉnh rượu, Chí thấy bâng khuâng buồn

- Bỗng Chí ngẫm ra bao điều về cuộc đời mình, hiện tại của Chí là con số không tròn trĩnh: không vợ, không con, không nhà, không cửa, tương lai chỉ có sự đơn độc

- Bát cháo hành là hương vị đầu tiên của tình yêu chân thành, hạnh phúc giản dị mà Chí được hưởng

⇒ Ngòi bút tài tình của Nam Cao đã nhìn thấy bản chất lương thiện ẩn sâu trong lớp vỏ quỷ dữ của Chí Phèo. Khi có tình người chạm tới nó sẽ thức tỉnh, qua đó Nam Cao đã khẳng định niềm tin sâu sắc vào con người

d. Sự bế tắc trên con đường trở về làm người lương thiện

- Mối tình với Thị Nở tan vỡ

+ Nguyên nhân: định kiến xã hội, bà cô thị không đồng ý

+ Đến một con người như thị mà Chí cũng không được phép yêu

⇒ có thể nói trong cái xã hội ấy Chí đã hoàn toàn bị vứt bỏ, Chí rơi và bi kịch đau đớn khi nhận ra mình không trở trở về cái xã hội bằng phẳng của những người lương thiện được nữa

- Đến nhà Bá Kiến

+ Chí đến đòi lương thiện

+ Với Chí những khao khát cuộc sống lương thiện lúc này còn quan trọng hơn tính mạng và Chí giết Bá Kiến rồi tự sát

+ Cái chết của Chí Phèo mang tính tố cáo xã hội không những đẩy con người vào bước đường tha hóa, lưu manh hóa mà còn đẩy họ đi tới cái chết

+ Ở đây ta còn thấy cảm quan hiện thực sâu sắc của nhà văn Nam Cao: thực trạng mâu thuẫn xung đột ở nông thôn Việt Nam lúc bấy giờ chỉ có thể giải quyết bằng đấu tranh

⇒ Chí Phèo điểm hình cho những gì tủi khổ nhất của người nông dân nhưng ở họ vãn lấp lánh ánh sáng lương thiện

2. Hình tượng Bá Kiến

- Điển hình cho bộ mặt cường hào ác bá: bất nhân, vô lương tâm, nham hiểm, gian hùng, thối nát, bỉ ổi

3. Bức tranh làng Vũ Đại

- Chứa đựng hai mâu thuẫn cơ bản

+ Nội bộ chính quyền cường hào ác bá: ngoài mặt cùng nhau bòn rút dân làng nhưng trong bụng lúc nào cũng mong cho nhau ra rìa để trèo lên đầu lên cổ nhau

+ Mâu thuẫn giai cấp địa chủ với nông dân

- Bức tranh làng Vũ Đại tăm tối thối nát cũng là bối cảnh chung của xã hội lúc ấy, là cái lò sản sinh ra những Chí Phèo

4. Nghệ thuật

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình bất hủ vừa có tính chung tiêu biểu vừa có những điểm riêng biệt không trộn lẫn

- Nam Cao có biệt tài phân tích tâm lí nhân vật khiến nhân vật của ông thật hơn con người thật

- Nghệ thuật trần thuật hết sức linh hoạt phóng túng nhưng nhất quán và chặt chẽ

- Ngôn ngữ giàu có đậm hơi thở cuộc sống

- Giọng văn biến hóa đa dạng

Kết bài

- Khái quát về đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm;

- Khái quát về giá trị nội dung, giá trị hiện thực của tác phẩm:

+ Lên án mạnh mẽ xã hội thực dân nửa phong kiến;

+ Trân trọng, phát hiện bản chất tốt đẹp của con người ngay cả khi tưởng chừng họ biến thành quỷ dữ.