BÀI 9. ĐI VÀ SUY NGẪM

VĂN BẢN. TÌNH SÔNG NÚI

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Nhan đề Tình sông núi có thể cho biết điều gì về cảm hứng sáng tác bài thơ của tác giả Trần Mai Ninh?

Đáp án chuẩn:

- Tình yêu quê hương đất nước nồng nàn, mãnh liệt:

- Niềm tự hào dân tộc

- Lòng yêu nước thiết tha, ý chí quyết tâm chiến đấu bảo vệ Tổ quốc

Câu 2: Nêu nội dung cụ thể của từng đoạn trong bài thơ và khái quát mạch cảm xúc xuyên suốt tác phẩm.

Đáp án chuẩn:

- Phần 1: Từ đầu đến bốn bể cần lao: Bức tranh sông núi của quê hương

- Phần 2: Còn lại: Tình yêu nồng nàn và cháy bỏng với quê hương, đất nước

Câu 3: Các địa danh xuất hiện ở đoạn đầu bài thơ gắn với vùng miền nào của đất nước? Phát biểu suy nghĩ của em về mối quan hệ giữa tình yêu dành cho một miền đất cụ thể với tình yêu Tổ quốc nói chung qua những gì được bài thơ gợi lên.

Đáp án chuẩn:

Các địa danh thuộc vùng Nam Trung Bộ của Việt Nam, cụ thể là các tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên và Khánh Hòa.

Câu 4: Trong bài thơ, tác giả đã chú ý làm nổi bật những đặc điểm gì của sông núi quê hương? Những đặc điểm đó được phát hiện từ góc nhìn nào?

Đáp án chuẩn:

- Dòng sông Trà Khúc êm đềm, cây dừa Tam Quan cao vút, cánh đồng lúa Bồng Sơn bát ngát, núi An Khê cao vun vút,...

- Hình ảnh "trăng nghiêng", "mây lồng", "gió buồn", "sương mờ" tạo nên khung cảnh thơ mộng, trữ tình.

=> Góc nhìn của tác giả:

- Góc nhìn của một người con yêu quê hương.

- Tác giả đã đi qua nhiều địa danh, trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc và có những cảm nhận riêng về quê hương.

- Tác giả sử dụng ngôn ngữ thơ mượt mà, hình ảnh gợi cảm để thể hiện tình yêu quê hương.

Câu 5: Phân tích cách tác giả tự bộc lộ mình trong bài thơ. Tác giả đã xác lập chỗ đứng của mình như thế nào giữa cộng đồng dân tộc?

Đáp án chuẩn:

- Tác giả dành nhiều dòng viết để miêu tả vẻ đẹp của quê hương Nam Trung Bộ.

- Tác giả sử dụng những hình ảnh thơ mượt mà, giàu sức gợi để thể hiện tình yêu quê hương, về con người nơi đây.

=> Tác giả xác lập chỗ đứng của mình giữa cộng đồng dân tộc:

- Sử dụng ngôn ngữ thơ mượt mà, hình ảnh gợi cảm để thể hiện tình cảm của mình.

- Bày tỏ quan điểm, suy nghĩ của mình về quê hương, đất nước và con người.

- Hòa mình vào cuộc sống chung của cộng đồng, chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn với mọi người.

Câu 6: Khi nói về những người con của đất nước, đối tượng nào được tác giả đặt vào vị trí trung tâm? Điều này có ý nghĩa gì?

Đáp án chuẩn:

- Đối tượng: người lao động. 

- Ý nghĩa: 

+ Người dân là lực lượng lao động chính, góp phần tạo nên sự giàu đẹp cho đất nước. 

+ Khẳng định vai trò của người dân trong công cuộc xây dựng đất nước, thể hiện quan điểm của tác giả về giá trị của con người và gợi nhắc ý thức trách nhiệm của mỗi người đối với cộng đồng.

Câu 7: Phân tích những nét độc đáo của bài thơ trên phương diện nghệ thuật (chú ý nhịp điệu, cách sử dụng động từ, sự phối hợp giữa miêu tả cụ thể và nêu mệnh đề khái quát, sự xuất hiện của những câu hỏi tu từ,...).

Đáp án chuẩn:

- Nhịp điệu tự do, không gò bó theo khuôn khổ nhất định, thay đổi linh hoạt theo nội dung và cảm xúc của bài thơ

- Sử dụng nhiều động từ mạnh, thể hiện sức sống mãnh liệt của con người và thiên nhiên. 

- Phối hợp giữa miêu tả cụ thể và nêu mệnh đề khái quát: Tác giả sử dụng nhiều hình ảnh thơ cụ thể để miêu tả cảnh đẹp quê hương: "trăng nghiêng", "mây lồng", "nắng bột", "gió buồn",... Từ những hình ảnh cụ thể, tác giả nêu ra những mệnh đề khái quát về quê hương: "không thấy nơi nào không đẹp", "không nơi nào không giàu",...

- Sử dụng nhiều câu hỏi tu từ để thể hiện sự cảm thán, ngợi ca vẻ đẹp quê hương, góp phần khơi gợi suy nghĩ, cảm xúc của người đọc.