BÀI 3. HỒN NƯỚC NẰM TRONG TIẾNG MẸ CHA

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT TRANG 75

Câu 1: Dựa vào thông tin trong bài 3 và từ các nguồn tài liệu tham khảo, thực hiện những yêu cầu sau:

a. Nêu một số điểm mốc quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển của chữ quốc ngữ.

b. Chỉ ra điểm giống nhau và khác nhau cơ bản nhất giữa chữ quốc ngữ và chữ Nôm.

Đáp án chuẩn:

a. - Thế kỷ 16:

+ 1527: Gaspar do Amiral đến Việt Nam, bắt đầu học tiếng Việt.

+ 1533: Francisco de Pina đến Việt Nam, tiếp tục nghiên cứu tiếng Việt.

- Thế kỷ 17:

+ 1621: Alexandre de Rhodes xuất bản Từ điển tiếng Việt - Bồ Đào Nha - La tinh, bộ từ điển tiếng Việt đầu tiên.

+ 1651: "Phép giảng tám ngày" của Alexandre de Rhodes, tác phẩm chữ quốc ngữ hoàn chỉnh đầu tiên được in ấn.

+ 1670: "Đường lên trời" của Francisco de Pina, tác phẩm chữ quốc ngữ bằng thơ lục bát đầu tiên.

- Thế kỷ 18 - 19:

+ Chữ quốc ngữ được sử dụng rộng rãi trong truyền giáo và giáo dục.

+ Nhiều tác phẩm văn học bằng chữ quốc ngữ được sáng tác.

+ 1867: Chữ quốc ngữ được chính thức công nhận là hệ thống chữ viết chính thức của Việt Nam.

- Thế kỷ 20 - nay:

+ Chữ quốc ngữ tiếp tục phát triển và hoàn thiện.

+ Chữ quốc ngữ được sử dụng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.

Điểm giống nhau và khác nhau cơ bản nhất giữa chữ quốc ngữ và chữ Nôm:

b. - Giống nhau:

+ Cả hai đều là hệ thống chữ viết dùng để ghi lại tiếng Việt.

+ Cả hai đều có nguồn gốc từ chữ Hán.

- Khác nhau:

+ Chữ quốc ngữ sử dụng bảng chữ cái Latinh, gồm 29 chữ cái, chữ Nôm sử dụng các ký tự tượng hình, gồm hàng nghìn chữ.

+ Chữ quốc ngữ có khả năng biểu thị âm tiết một cách chính xác, chữ Nôm có khả năng biểu thị ý nghĩa một cách trực quan.

+ Chữ quốc ngữ được sử dụng rộng rãi trong đời sống hiện đại, chữ Nôm chủ yếu được sử dụng trong các tác phẩm văn học cổ.

Câu 2: Các tác giả văn học trung đại Việt Nam đã sử dụng chữ Nôm để sáng tạo nhiều tác phẩm đặc sắc cho nền văn học dân tộc. Hãy kể tên một số tác phẩm mà em biết.

Đáp án chuẩn:

Truyện Kiều (Nguyễn Du), Bạch Vân quốc ngữ thi tập (Nguyễn Bỉnh Khiêm), Bánh trôi nước (Hồ Xuân Hương), Qua đèo Ngang (Bà Huyện Thanh Quan),...

Câu 3: Tìm một số ví dụ cho thấy trong chữ quốc ngữ hiện nay có trường hợp một âm được viết bằng những con chữ khác nhau (tương tự trường hợp âm /k/ được viết bằng 3 con chữ: k, q, c).

Đáp án chuẩn:

- Âm /i/ : yêu nước, thi thoảng 

- Âm /d/: day dứt, giấu diếm.

Câu 4: Trao đổi về những lỗi chính tả thường gặp và thử xác định lí do của việc mắc những lỗi đó

Đáp án chuẩn:

- Lỗi sử dụng âm /r/, /l/, hay các thanh điệu như dấu hỏi, dấu ngã.

- Do cách nói đặc trưng tiếng địa phương của mỗi vùng, gây nên những nhầm lẫn trong cách viết cũng như việc bị ngọng, không thể phân biệt các âm cao – thấp