BÀI 9. ĐI VÀ SUY NGẪM

VĂN BẢN. YÊN TỬ - NÚI THIÊNG

CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu hỏi 1: Khi đi tham quan hay du lịch, em có thường tìm hiểu trước về nơi sắp đến không? Nếu có, loại tài liệu em quan tâm tìm đọc, xem, nghe là gì?

Đáp án chuẩn:

Em thường tìm hiểu trước về nơi sắp đến khi đi tham quan hay du lịch bao gồm:

+ Bài viết trên báo chí cung cấp thông tin về các sự kiện, lễ hội, hoạt động văn hóa đang diễn ra tại địa điểm du lịch.

+ Video giới thiệu về địa điểm du lịch giúp em có cái nhìn trực quan hơn về địa điểm sắp đến.

Câu hỏi 2: Kể tên một số danh lam thắng cảnh có di tích lịch sử mà em đã đến hoặc đã biết.

Đáp án chuẩn:

- Hồ Hoàn Kiếm - Hà Nội

- Ngã Ba Đồng Lộc - Hà Tĩnh

- Phố cổ Hội An - Quảng Nam

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

Câu 1: Có điểm gì đáng chú ý trong cách tác giả nêu cảm nhận chung và đánh giá khái quát về đối tượng được giới thiệu?

Đáp án chuẩn:

- Những hình ảnh miêu tả đầy ấn tượng như "những cánh cung núi trùng điệp", "khu Đông Bắc mênh mông", "cao 1068 m", "vút lên chon von" để vẽ nên bức tranh hùng vĩ của ngọn núi Yên Tử. 

- Tác giả đã giúp người đọc có thể hình dung được một cách rõ ràng và sinh động về ngọn núi Yên Tử, đồng thời khơi gợi trong lòng họ niềm hứng thú muốn khám phá nơi đây.

Câu 2: Người viết cho biết điều gì về tọa độ không gian của núi thiêng Yên Tử?

Đáp án chuẩn:

- Núi Yên Tử thuộc thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh, nằm cách trung tâm thành phố Uông Bí 14 km về phía tây bắc.

- Cách Hòn Gai 40 km theo trục đường 18A.

=> Du khách có thể dễ dàng xác định vị trí và lên kế hoạch cho chuyến đi của mình đến núi Yên Tử.

Câu 3: Vẻ đẹp của lối vào Yên Tử đã được miêu tả bằng những chi tiết, hình ảnh nào?

Đáp án chuẩn:

- Thung lũng dài và hẹp, giới hạn bởi ngọn núi Cánh Gà ở phía Nam, Bảo Đài ở phía bắc, thoạt trông như những thành quách cổ xưa. 

- Những khu vườn xum xuê cây ăn quả: vải, nhãn, mận, đào, mùa nào thức ấy, những mảnh ruộng mía thân tím thẳng tắp, nối tiếp hai bên đường. 

- Suối Giải Oan trong veo, chảy ngoằn ngoèo trong thung lũng, trên nền "đá cuội và sỏi trắng, cắt con đường từ Lán Tháp vào Yên Tử 9 đoạn, khiến du khách ngỡ là 9 con suối khác nhau. 

- Hai bên bờ suối, hoa dành và hoa bướm vàng rộm. Đây đó có những khóm hoa hải đường chen với hoa thuỷ tiên đang nở bung những cánh mỏng phớt tím.

Câu 4: Trong một văn bản giới thiệu về danh lam thắng cảnh, việc cung cấp những thông tin về lịch sử có ý nghĩa gì?

Đáp án chuẩn:

- Nó đã trải qua bao thăng trầm, biến cố, từ đó giúp người đọc hiểu được giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc của nơi đây. 

- Lịch sử hào hùng của danh lam thắng cảnh giúp khơi gợi niềm tự hào dân tộc, lòng yêu nước và tinh thần dân tộc trong mỗi người.

Câu 5: Những thông tin mở rộng về đạo Phật và các vị chân tu cần thiết như thế nào đối với một văn bản giới thiệu núi thiêng Yên Tử?

Đáp án chuẩn:

- Núi thiêng Yên Tử là một trong những trung tâm Phật giáo lớn nhất Việt Nam, gắn liền với sự phát triển của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. 

- Do vậy, những thông tin mở rộng về đạo Phật và các vị chân tu đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với một văn bản giới thiệu nơi đây.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu 1: Yên Tử, núi thiêng thuộc loại văn bản gì? Em căn cứ vào đâu để xác định như vậy?

Soạn chi tiết:Đáp án chuẩn:

- Văn bản giới thiệu về di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh.

- Căn cứ vào: nhan đề, nội dung trình bày trong văn bản

Câu 2: Văn bản được bố cục như thế nào? Nêu nội dung cụ thể của từng phần trong bố cục và chỉ ra mạch kết nối các nội dung đó.

Đáp án chuẩn:

- Phần 1: Từ đầu đến du khách địa phương: Giới thiệu khái quát về núi Yên Tử

- Phần 2: Tiếp theo đến nơi mà mình mơ ước: Tổng quan về vẻ đẹp đường đến Yên Tử

- Phần 3: Tiếp theo đến thành Yên Tử như ngày nay: Lịch sử dãy núi Yên Tử

- Phần 4: Tiếp theo đến Phù Vân quốc sư:  Đạo Phật và dãy núi Yên Tử

- Phần 5: Còn lại.

=> Với cách bố cục và kết nối các nội dung như trên, văn bản giới thiệu về núi Yên Tử sẽ giúp người đọc có được cái nhìn toàn diện về danh lam thắng cảnh nổi tiếng này, từ đó khơi gợi niềm hứng thú và mong muốn được khám phá nơi đây.

Câu 3: Căn cứ vào nội dung văn bản, cho biết những lí do chính khiến Yên Tử được nhìn nhận là “núi thiêng”.

Đáp án chuẩn:

- Nơi đây gắn liền với sự phát triển của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, do vua Trần Nhân Tông sáng lập.

- Trải qua nhiều triều đại, Yên Tử là nơi tu hành của nhiều vị thiền sư nổi tiếng, lưu giữ nhiều giá trị văn hóa Phật giáo.

- Nơi đây còn là di tích lịch sử gắn liền với cuộc đời của vua Trần Nhân Tông, người đã từ bỏ ngai vàng để tu hành, giác ngộ Phật pháp.

Câu 4: Nhận xét về tỉ lệ của các đoạn miêu tả và dẫn tư liệu lịch sử trong văn bản (tỉ lệ như thế nào, có hợp lí không và thể hiện ý tưởng gì của tác giả).

Đáp án chuẩn:

Tỉ lệ của các đoạn miêu tả và dẫn tư liệu lịch sử trong văn bản cân xứng, không dài quá cũng không ngắn quá, tương đối bằng nhau giữa các phần. Đó là tỉ lệ hợp lý.

Câu 5: Liệt kê những chi tiết thể hiện cách giải thích tên gọi của một số vị trí và di tích trong quần thể du lịch tâm linh Yên Tử. Việc giải thích đó đáp ứng yêu cầu gì của loại văn bản giới thiệu một cảnh quan?

Đáp án chuẩn:

- Núi Voi, bởi dáng núi giống hình con voi quay đầu về phía biển. 

- Bạch Vân Sơ (núi mây trắng)

=> Việc giải thích đó đáp ứng yêu cầu giải thích đúng nguồn gốc, ý nghĩa của tên gọi, tránh sự mơ hồ, sai lệch của loại văn bản giới thiệu một cảnh quan.

Câu 6: Yếu tố biểu cảm đã được tác giả sử dụng như thế nào? Yếu tố đó đóng vai trò gì trong việc làm tăng tính hấp dẫn của văn bản?

Đáp án chuẩn:

Yếu tố biểu cảm được sử dụng khi tự hào nói về lịch sử Yên Tử, về cảnh đẹp xung quanh ngọn núi Yên Tử, đóng vai trò giúp cho văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn và thu hút người đọc.

Câu 7: Nêu tác dụng của việc đưa sơ đồ khu di tích Yên Tử vào văn bản. Theo em, vì sao những sơ đồ thuộc loại này thường được hiệu chỉnh qua các lần công bố khác nhau?

Đáp án chuẩn:

- Giúp người đọc hình dung tổng quan về khu di tích

- Cung cấp thông tin chi tiết về các di tích

- Tăng tính khoa học và chính xác cho văn bản

Lý do sơ đồ khu di tích Yên Tử thường được hiệu chỉnh qua các lần công bố:

- Phát hiện mới trong quá trình nghiên cứu:

- Thay đổi trong quy hoạch và phát triển khu di tích:

- Nâng cao chất lượng thông tin:

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 7 - 9 câu) đánh giá về khả năng gợi lên niềm đam mê khám phá thắng cảnh, di tích Yên Tử của văn bản Yên Tử, núi thiêng.

Đáp án chuẩn:

Văn bản "Yên Tử, núi thiêng" đã thành công trong việc gợi lên niềm đam mê khám phá thắng cảnh, di tích Yên Tử thông qua: Miêu tả sinh động vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ của Yên Tử: những dãy núi cao chót vót, những khu rừng nguyên sinh bạt ngàn, những con suối róc rách…. Tác giả giới thiệu giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh của Yên Tử: nơi gắn liền với sự phát triển của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, lưu giữ nhiều di tích lịch sử, văn hóa và là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng. Bằng cách sử dụng ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh: "bức tranh thủy mặc", "thiên nhiên hoang sơ", "non nước hữu tình", "đất tổ Phật giáo"... tác giả thể hiện tình cảm yêu mến, tự hào về Yên Tử: tác giả đã truyền tải niềm tự hào về lịch sử, văn hóa và con người Yên Tử. Đoạn văn đã khơi gợi trong lòng người đọc cảm giác tò mò, muốn được khám phá và trải nghiệm vẻ đẹp của Yên Tử.