BÀI 2.NHỮNG CUNG BẬC TÂM TRẠNG

VĂN BẢN 2. TIẾNG ĐÀN MƯA (BÍCH KHÊ)

CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu hỏi: 

Câu 1: Hãy chia sẻ cảm nhận về một âm thanh hoặc bản nhạc từng khiến em cảm động.

Đáp án chuẩn:

- Bài hát Hopefull Sky của Jeong Eun Ji có một giai điệu đẹp đến mê hoặc, với âm thanh guitar dịu dàng và sâu lắng. Mỗi nốt nhạc của bản nhạc này đều truyền đạt một cảm xúc sâu sắc và đầy ý nghĩa.

- Cảm nhận của em về bản nhạc này không chỉ dừng lại ở giai điệu và âm nhạc mà còn đến việc ngẫm nghĩ về cuộc sống, về những khoảnh khắc đẹp đẽ và ý nghĩa với ba của mình. 

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Những sự vật, hiện tượng phụ hoạ cùng mưa.

Đáp án chuẩn:

Hoa xuân, bóng dương, nước non.

Câu 2: Những nơi mưa rơi xuống

Đáp án chuẩn:

Thềm lan, ngoài nội, trên ngàn, xuống lầu, ngoài nẻo dặm ngàn, ý khách, đầm mưa, nẻo đồi.

Câu 3: Cách sử dụng các biện pháp tu từ.

Đáp án chuẩn:

- Điệp từ “mưa xuống”; “bóng dương tà…bóng tà dương”, “mưa”. 

- Đảo ngữ: “Đầm mưa xuống, nẻo đồi mưa xuống”

- Hoán dụ “giọt đàn”, “rụng bóng”. 

=> Tất cả đã miêu tả một khung cảnh buồn bã, những giọt mưa như những nỗi buồn rỉ rách trong lòng tác giả khi nhớ về vùng đất xưa.

Câu 4: Nguyên nhân khiến nhân vật “khách tha hương” phải rơi lệ.

Đáp án chuẩn:

- Vào thời điểm hoàng hôn, chính là lúc con người kết thúc công việc sau một ngày làm việc vất vả cực nhọc, những người đi xa quê hương vì mục đích kiếm sống lại càng nhớ nhà hơn. 

- Hoàng hôn buông, mưa xuống càng làm cho cảnh vật thêm não nề, lạnh lẽo. Sự cô đơn như bao trùm, cùng nỗi nhớ về vùng đất xưa mà “muôn hàng lệ rơi”.  

SAU KHI ĐỌC TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Chỉ ra những đặc điểm của thể thơ song thất lục bát thể hiện trong bài thơ Tiếng đàn mưa.

Đáp án chuẩn:

- Được cấu tạo từ hai câu thất – bảy chữ (song thất) và 1 cặp lục bát (1 câu 6 tiếng và 1 câu 8 tiếng).

- Chữ cuối câu bảy dưới vần với chữ cuối câu lục “lan; ngàn”, tiếng cuối câu lục vần với chữ thứ 6 câu bát “ngàn; đàn”.

Câu 2. Bố cục của bài thơ gồm mấy phần? Nêu nội dung chính của từng phần

Đáp án chuẩn:

- Khổ 1: Những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa. 

- Khổ 2: Những nơi mưa rơi xuống.

- Khổ 3: Cảnh vật khi mưa rơi xuống. 

- Khổ 4: Tâm trạng nhân vật trữ tình

Câu 3: Những từ ngữ nào được sử dụng nhiều lần trong bài thơ? Nêu tác dụng của việc sử dụng với tần suất cao những từ ngữ ấy.

Đáp án chuẩn:

- “Mưa; ý khách; bóng dương”

- Tác dụng: 

+ Hình ảnh cơn mưa thể hiện được tâm trạng đau buồn, nỗi cô đơn nhớ nhà của một người con xa xứ.

+ Ý khách chính là việc tự coi mình là khách ở nơi chốn xa lạ này, tâm hồn không thuộc về nơi này khiến con người xa lạ vô cùng. 

+ Bóng dương tàn, chí khoảnh khắc hoàng hôn khiến con người càng thêm cô đơn, chỉ mong có thể trở về nơi mà mình thuộc về,

Câu 4: Nêu đặc điểm chung của những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa trong bài thơ. Tác giả muốn khắc họa tâm trạng gì qua những sự vật, hiện tượng ấy?

Đáp án chuẩn:

- Đều song hành, cùng rơi với những giọt mưa. 

- Hoa rơi cùng, thềm lan hứng nước mưa, nước non cùng rả rích càng khắc hoa lên tâm trạng cô đơn, nhớ nhà của nhân vật trữ tình.

Câu 5: Chỉ ra mối liên hệ giữa hình ảnh nước non ở ba khổ thơ đầu với nội dung của hai câu thơ cuối.

Đáp án chuẩn:

- Ở những khổ đầu, nước non là một bản nhạc ngân nga giữa những tiếng mưa xuân, tạo nên khung cảnh tuyệt đẹp gọi cho con người ta nhớ về nơi xưa, chốn cũ. 

- Đến khổ cuối, nước non giống như nốt luyến, khiến cảm xúc như tan ra vỡ òa khi sự cô đơn, nhớ nhung không chỉ còn ở tiếng mưa ngoài hiên nữa, mà còn ẩn chứa ở nơi “hai hàng lệ tuôn”.

Câu 6: Em có ấn tượng nhất với điều gì ở bài thơ? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

- Em ấn tượng nhất với hình ảnh:

“Bóng dương tà rụng bóng tà dương

Mưa trong ý khách muôn hàng lệ rơi”

- Em thấy được khung cảnh hoàng hôn buồn bã, giao thoa giữa sáng tối càng khiến tâm trạng tác giả trở nên buồn bã, cô đơn:

+ Từ “rụng” mang đến cho con người cảm giác rơi, rụng buồn bã.

+ Trong không gian le lói của ánh chiều dương ấy, mưa không còn hiện lên qua thềm lan, qua lầu nữa mà hiện lên trong ánh mắt của kẻ cô đơn. 

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Viết đoạn văn (khoảng 7 - 9 câu) phân tích cảm xúc của nhân vật

Soạn chi tiết:

Tiếng đàn mưa của Bích Khê là bản nhạc vĩ cầm tuyệt đẹp để viết cho những người xa quê đang trải qua nỗi cô đơn gia diết. Tiếng mưa rơi tựa hồ như những nốt nhạc xao xuyến, mang đến cho người đọc được không gian rộng lớn bao trùm tác giả. Thềm lan, dưới lầu, cánh đồng và thậm chí là nước non đã mở ra cho người đọc một khoảng không gian rộng lớn. Thế nhưng trong khoảng không gian rộng lớn ấy, con người trở nên cô đơn, bé nhỏ đến lạ thường. Trong tiếng ngân nga của tiếng mưa, cuối cùng, đứng trước bản ngân nga trong tiếng mưa, người “khách tha hương” đã bộc lộ hết ra ngoài, nước mắt tuôn rơi, như đang tuôn chảy vào từng lớp cảm xúc và tâm hồn.