Mở đầu: Vì sao tỉ lệ các cá thể đực và cái ở nhiều loài động vật lại thường là 1: 1?

Giải rút gọn:

Do sự phân li của cặp NST XY trong phát sinh giao tử ra hai loại giao tử mang NST X và Y với tỉ lệ bằng nhau và bằng 1 : 1. Qua thụ tinh của hai loại tinh trùng này với trứng mang NST X tạo ra hai loại tổ hợp XX và XY với số lượng ngang nhau có sức sống ngang nhau do đó tỉ lệ đực cái thường là 1:1.

I. DI TRUYỀN GIỚI TÍNH

Câu 1: NST giới tính là gì? Hãy nêu sự khác biệt giữa NST thường và NST giới tính.

Giải rút gọn:

• NST giới tính là NST chứa các gene quy định giới tính của một sinh vật. 

• Sự khác biệt giữa NST thường và NST giới tính:

Câu 2: Giải thích tại sao, theo lí thuyết, xác suất sinh con trai hoặc sinh con gái của mỗi cặp vợ chồng là như nhau và bằng 50%.

Giải rút gọn:

Do sự phân li của cặp NST XY trong phát sinh giao tử ra hai loại tinh trùng mang NST X và Y với tỉ lệ bằng nhau và bằng 1 : 1. Qua thụ tinh của hai loại tinh trùng này với trứng mang NST X tạo ra hai loại tổ hợp XX và XY với số lượng ngang nhau có sức sống ngang nhau do đó xác suất sinh con trai hoặc sinh con gái của mỗi cặp vợ chồng là như nhau và bằng 50%.

II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH

III. ỨNG DỤNG CỦA DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH

Câu 1: Quan sát hình di truyền giới tính ở gà trong Bảng 10.1 và cho biết có thể dùng phép lai nào để phân biệt tính trạng do gene nằm trên NST thường với tính trạng do gene nằm trên NST Z không có gene tương đồng trên W.

Giải rút gọn:

Có thể dùng phép lai thuận nghịch. Nếu kết quả như nhau và có sự phân li không đồng đều kiểu hình ở hai giới thì gene đó nằm trên NST giới tính.

Câu 2: Tại sao bệnh do allele lặn nằm trên NST X ở người thường biểu hiện chủ yếu ở nam giới?

Giải rút gọn:

Ở nam giới chỉ cần 1 allele lặn trên NST X đã biểu hiện ra kiểu hình bệnh do không có allele tương đồng trên NST Y (X^aY). Còn nữ giới cần kiểu gen đồng hợp lặn X^aX^a mới biểu hiện bệnh. Vì vậy, bệnh thường biểu hiện ở nam giới.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Tìm hiểu một số ví dụ về ứng dụng của di truyền liên kết với giới tính trong chăn nuôi. 

Giải rút gọn:

• Dựa vào màu sắc trứng có thể phân biệt được giới tính của tằm, từ đó lựa chọn những trứng nở ra tằm đực để nuôi.

• Dùng đột biến chuyển đoạn để chuyển gene quy định gene kháng thuốc trừ sâu ở muỗi sốt rét từ NST thường sang NST Y, sau đó nhân nuôi hàng loạt muỗi đực để phòng trừ côn trùng bằng biện pháp thả con đực bất dục.

Câu 2: Hãy trình bày quan điểm của em về việc điều khiển giới tính theo ý muốn ở người.

Giải rút gọn:

Quan điểm của em: Điều khiển giới tính của động vật theo ý muốn ở người có thể mang lại nhiều lợi ích về mặt kinh tế, từ đó thúc đẩy các khía cạnh khác, tuy nhiên cần kiểm soát và có quy định rõ ràng.