Ngày soạn: Ngày dạy: Điều chỉnh: Bài 13 - Tiết 12,13,14,15: TRUNG QUỐC VÀ ẤN ĐỘ THỜI PHONG KIẾN I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: 1. Kiến thức: - Một số điểm nổi bật về tình hình chính trị, kinh tế, những thành tựu tiêu biểu nhất về văn hóa của Trung Quốc trong thời kì phong kiến. - Những trang sử đầu tiên của Ấn Độ - Nét chính về Ấn Độ thời phong kiến. - Một số thành tựu của văn hoá Ấn Độ thời cổ trung đại. 2. Kĩ năng: - HS biết lập bảng niên biểu thế thứ các triều đại Trung Quốc - Biết vận dụng phương pháp lịch sử để phân tích và hiểu giá trị của các chính sách của mỗi triều đại cùng các thành tựu văn hoá. - Biết tổng hợp những kiến thức ở trong bài và cả bài các quốc gia phong kiến Đông Nam Á. 3. Thái độ: - HS thấy được Trung Quốc là một quốc gia phong kiến lớn, điển hình ở phương Đông, đồng thời là nước láng giềng gần gũi của Việt Nam, có ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình lịch sử Việt Nam. - HS thấy được Ấn Độ là một trong những trung tâm của văn minh nhân loại và có ảnh hưởng sâu rộng tới sự phát triển lịch sử và văn hoá của nhiều dân tộc Đông Nam Á. 4. Định hướng hình thành phát triển năng lực. - Nhận xét, đánh giá, rút ra bài học lịch sử, sử dụng ngôn ngữ lịch sử, vận dụng liên hệ kiến thức lịch sử đã học để giải quyết những tình huống thực tiễn, ... II. NỘI DUNG TRỌNG TÂM - Nội dung: + Một số triều đại phong kiến Trung Quốc + Thành tựu văn hóa, khoa học -kĩ thuật của Trung Quốc thời phong kiến. + Ấn Độ thời phong kiến III. PHƯƠNG PHÁP TRỌNG TÂM - Phương pháp: vấn đáp thuyết trình trực quan, nhóm IV. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH: 1. Giáo viên: - Bản đồ Trung Quốc thời phong kiến. - Tranh ảnh một số công trình, lâu đài, lăng tẩm của Trung Quốc - Tư liệu về các chính sách của Trung Quốc qua các triều đại - Bản đồ Ấn Độ và Đông Nam Á. - Tranh ảnh về Ấn Độ - Tập thơ Ta-go 2. Học sinh: Chuẩn bị bài theo câu hỏi SGK. V. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Bài mới. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: tạo hứng thú, tâm thế cho học sinh. - Phương pháp: vấn đáp - Thời gian: - Khởi động: GV: Chiếu một số hình ảnh tiêu biểu về đất nước Trung quốc và Ấn độ. HS: trả lời GV nhận xét và kết luận. ? Hình ảnh trên nói về đất nước nào? Nêu những hiểu biết của em về những đất nước đó. HS: Trung Quốc là một trong những quốc gia phong kiến ra đời sớm, phát triển nhanh và kết thúc muộn hơn so với các nước ở châu Âu. Trong quá trình phát triển đã đạt nhiều thành tựu rực rỡ. Sau khi phát triển đến độ cực thịnh dưới thời nhà Đường, Trung Quốc lại lâm vào tình trạng chia cắt suốt hơn nửa thế kỉ (907-960). Nhà Tống thành lập 960, Trung Quốc thống nhất và tiếp tục phát triển tuy không mạnh mẽ như trước. - Ấn Độ là một trong những trung tâm văn minh lớn nhất của nhân loại được hình thành từ rất sớm, có những đóng góp lớn lao trong lịch sử nhân loại. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC - Mục tiêu: trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu ra ở hoạt động khởi động. - Phương pháp: thuyết trình, pháp vấn, gợi mở, phân tích, nêu vấn đề, giảng bình, thảo luận nhóm… - Thời gian: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI HỌC Hoạt động 1: Tìm hiểu một số triều đại phong kiến Trung Quốc GV: tổ chức cho HS hoạt động cá nhân. ? Nhà nước ở Trung Quốc được ra đời từ khi nào? - Nhà nước ở Trung Quốc ra đời sớm (2000 TCN) ở vùng đồng bằng Hoa Bắc. GV: dùng bản đồ thế giới, giới thiệu Tại vùng đồng bằng sông Hoàng Hà, người Trung Quốc đã lập nên nhà nước của mình từ 2000 năm TCN. Qua các triều đại Hạ - Thương – Chu, Trung Quốc đã xây dựng một nền văn minh cổ đại phát triển rực rỡ. ? Nêu biến đổi trong sản xuất dưới thời Xuân Thu – Chiến Quốc và tác dụng của nó? HS: Công cụ sắt-> diện tích mở rộng-> năng xuất lao động tăng. ? Những biến đổi trong sản xuất đã tác động đến xã hội như thế nào? + Giai cấp địa chủ xuất hiện + Nông dân bị phân hoá thành nông dân lĩnh canh ? Quan hệ giữa hai giai cấp này như thế nào? HS: Địa chủ có quyền lực, nông dân nhận ruộng của địa chủ nộp một phần hoa lợi cho địa chủ-> Địa tô. -> Quan hệ sản xuất phong kiến dần được hình thành. ? Quan hệ sản xuất phong kiến ở Trung Quốc được hình thành vào thời gian nào? GV: Chế độ nhà nước phong kiến TQ được xác lập bắt đầu từ thời nhà Tần. GV: Đọc thông tin SHDH - 96 GV: Cho h/s quan sát phần niên biểu lịch sử Trung Quốc thời cổ - trung đại Thảo luận nhóm lớn (15p) Hoàn thành bảng sau: ? Trung Quốc thời phong kiến đã trải qua những triều đại lớn nào? ? Tóm tắt sự phát triển của các triều đại? Triều đại Tóm tắt biểu hiện của sự phát triển Thời Tần + Chia đất nước thành quận, huyện cử quan lại đến cai trị + Ban hành chế độ đo lường và tiền tệ thống nhất trong cả nước + Gây chiến tranh mở rông lãnh thổ. + Cho xây dựng nhiều công trình lớn. Thời Đường - Tổ chức bộ máy nhà nước được củng cố hoàn thiện. - Cử người thân tín cai quản các địa phương. - Mở nhiều khoa thi để tuyển chọn nhân tài. - Giảm tô thuế, chia ruộng cho nông dân, thực hiện chế độ quân điền. Thời Minh Tô thuế nặng, phu phen tạp dịch, xây dựng nhiều công trình đồ sộ tốn kém: xã hội lâm vào suy thoái.. Quan sát hình: 1,2,3/96,97 ? Kể tên một số công trình mà Tần Thủy Hoàng đã bắt nhân dân xây dựng? -> Vạn lí trường thành, cung A Phòng, lăng Li Sơn... ? Nhận xét những tượng gốm hình 8. HS: Cầu kì, giống người thật, số lượng lớn => thể hiện uy quyền của Tần Thủy Hoàng và công sức của nhân dân. GV giới thiệu: Lăng Li Sơn là ngôi mộ của Tần Thuỷ Hoàng được xây dựng ngay khi ông mới lên ngôi...ở núi Li Sơn phía đông Hàm Dương, dài 2,5 km, cao 150 m đỉnh lăng trạm đủ các vì sao trên trời dưới lăng bố trí sông biển, hàng ngàn binh mã bằng đất nung, châu báu, vật quý vô kể, xung quanh có máy bắn tên, đổ thuỷ ngân tạo thành 100 con sông, biển ở dưới… - Trong mộ gồm 6500 pho tượng tướng sĩ bằng đất nung. Các pho tượng có kích thước bằng kích thước người thật và đều được tô màu: quần áo màu phấn hồng, phấn lục và xanh lam; chân tay và mặt màu phấn trắng; con ngươi của mắt, lông mày và râu được vẽ bằng mực nho; tóc bôi màu đỏ sẫm hoặc xanh xám. Để hoàn thành những bức tượng này Tần Thuỷ Hoàng đã huy động hàng vạn thợ điêu khắc. Khi công việc hoàn tất TTH đã chôn sống những người làm việc ở đây vì sợ họ tiết lộ bí mật của mình. Các bức tượng hình dáng khác nhau thể hiện uy quyền của nhà Tần. - Vạn Lí Trường Thành dài 3000 km từ Lâm Thao đến Liêu Đông đây là công trình phòng thủ... huy động 2 triệu người trong vòng 10 năm trời khổ cực thiếu thốn có đi không trở về “Tiếng khóc nàng Mạnh Khương...” ? Qua nhưng việc làm trên em thấy Tần Thuỷ Hoàng là một ông vua như thế nào? HS: Tàn ác. ? Những việc làm của ông ta đã tác động đến nhân dân như thế nào? HS: nhân dân nổi dậy chống lại nhà Tần GV: Các cuộc chiến tranh nhân dân nổi lên khắp nơi-> đất nước rối loạn-> nhà Tần suy yếu-> nhà Hán đã lập lại trật tự ổn định xã hội và thay thế nhà Tần sau nhà Tần là nhà Đường ? Nêu những chính sách đối nội của nhà Đường và nhận xét ? + Củng cố và hoàn thiện bộ máy nhà nước: cử người thân tín đi cai quản ở các địa phương, mở khoa thi tuyển chọn nhân tài + Giảm tô thuế, chia ruộng cho nhân dân ? Em có nhận xét gì về những chính sách cai trị của nhà Đường. HS: Tích cực GV: Giải thích “quân điền” – sgk /154 ? Tác dụng của các chính sách trên. HS: + Tuyển nhân tài xây dựng đất nước + Sản xuất phát triển-> xã hội phồn thịnh GV: Vua Đường thái Tông (599- 649) giỏi võ nghệ, cung kiếm từ nhỏ dũng khí, cứng rắn, quả đoán, tính cách hào phóng. Ông coi trọng việc dùng người giỏi, tài đức kiêm toàn, coi trọng tình vua - dân. Ông nói : “Vua như thuyền, dân như nước. Nước có thể trở thuyền mà cũng có thể lật thuyền”, vì thế ông thi hành chính sách nhượng bộ nhân dân, nhờ chính sách của ông mà kinh tế phát triển được các sử gia ca ngợi là thời kì “Trịnh Quan thịnh trị” (Trịnh Quan là niên hiệu của Đường thái Tông). ? Nêu các chính sách đối ngoại của nhà Đường. HS: Tiến hành chiến tranh xâm lược Triều Tiên, Nội Mông, Đại Việt..., mỗi khi xâm lược Đại Việt đều chịu thất bại nặng nề. ? Nhận xét gì về chính sách của nhà Đường. HS: Giúp Trung Quốc mở rộng bờ cõi. Tàn bạo – bành trướng lãnh thổ GV: Liên hệ với Việt Nam giai đoạn đó ? Nhà Minh được thành lập như thế nào ? + Nhà Minh: Thủ lĩnh phong trào nông dân Chu Nguyên Chương lập nên năm 1368 ? Xã hội phong kiến Trung Quốc thời Minh – Thanh như thế nào HS: tô thuế nặng, phu phen tạp dịch, xây dựng nhiều công trình đồ sộ tốn kém: Cố cung... ? Về kinh tế có điểm gì mới ?(thủ công nghiệp) + Xuất hiện cơ sở sản xuất quy mô lớn: xưởng dệt lớn, xưởng làm đồ sứ... chuyên môn hoá cao + Thuê nhiều nhân công, quan hệ chủ - thợ ? Sự cường thịnh của Trung Quốc bộc lộ ở những mặt nào? + Đất nước ổn định + Kinh tế phát triển + Bờ cõi được mở rộng. ? Liên hệ TQ ngày nay. GV: Trong suốt hàng ngàn năm lịch sử, văn hoá Trung Quốc đạt nhiều thành tựu rực rỡ và ảnh hưởng sâu rộng ra xung quanh Hoạt động 2 : Khám phá một số thành tựu văn hóa, khoa học-kĩ thuật của Trung Quốc thời phong kiến. GV: Đọc thông tin và quan sát hình 5,6,7,8,9,10,11/98,99 nêu những thành tựu tiêu biểu của TQ về các lĩnh vực: ? Nêu những thành tựu về văn hoá? + Tư tưởng : Nho giáo trở thành hệ tư tưởng và đạo đức của giai cấp phong kiến. GV: Giới thiệu nội dung Nho giáo về Tam cương, Ngũ thường ? Nêu một số thành tựu về văn học. HS: Nhiều nhà thơ văn nổi tiếng: Lí Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị, Thi Nại Am -Thuỷ hử, La Quán Trung – Tam quốc diễn nghĩa, Tào Tuyết Cần - Hồng lâu mộng, Ngô Thừa Ân – Tây du kí... ? Em biết những bài thơ nào của ba nhà thơ trên. + Sử học: Sử kí Tư Mã Thiên... ? Nêu các thành tựu về mặt nghệ thuật kiến trúc. GV: Giới thiệu tranh Vạn lí trường thành ? Nhận xét trình độ điêu khắc qua hình 7,8/99. HS: tinh xảo, điêu luyện... ? Những thành tựu trên thể hiện phẩm chất gì của người Trung Quốc. -> Tài hoa sáng tạo tuyệt vời. ? Nêu những thành tựu mặt khoa học – kĩ thuật. Quan sát hình 9,10,11/99 GV: Kể chuyện Thái Luân phát minh cách làm giấy. Hoạt động 3 : Tìm hiểu về Ấn Độ thời phong kiến. GV: Chuyển ý Dùng bản đồ Đông Nam Á giới thiệu : tên gọi đất nước ấn Độ bắt nguồn từ một dòng sông từ Tây Tạng-> qua dãy Hi-ma-lay-a-> đổ ra biển A Ráp đó là sông Ấn. ? Các tiểu vương quốc đầu tiên đã được hình thành từ bao giờ ? Ở khu vực nào trên đất nước Ấn Độ. + Ma-ga-đa: 1500TCN, là sự liên kết các thành thị, tiểu vương quốc với nhau, đến thế kỉ VI TCN đạo Phật ra đời tạo điều kiện thống nhất đất nước + Thịnh vượng dưới thời vua A-sô-ca. + Gúp-ta: Đầu thế kỉ IV. GV: Từ thế kỉ IV Ấn Độ phát triển bước vào thời kì phong kiến. ? Sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến Ấn Độ có các vương triều tiêu biểu nào? HS: Gúp-ta, Hồi giáo Đê-li, Ấn Độ Mô-gôn ? Sự phát triển của Ấn Độ dưới vương triều Gúp-ta biểu hiện như thế nào? HS: + Phát triển mọi mặt KT-VH-XH + Công cụ bằng sắt, tượng Phật bằng đồng, dệt vải, đồ kim hoàn, tác phẩm nghệ thuật điêu khắc... ? Vương triều Đê-li được thành lập như thế nào? HS: Người Thổ Nhĩ Kì theo đạo Hồi xâm lược Ấn Độ và lập nên vương triều Đê-li. ? Người Hồi giáo đã cai trị Ấn Độ như thế nào? + Chiếm đoạt ruộng đất người Ấn, cấm đoán nghiệt ngã đạo Hin-đu ? Những chính sách này đã gây ra hậu quả gì? ? Vương triều Mô-gôn được thành lập như thế nào? HS: XVI, Mông Cổ xâm lược Ấn Độ, lập vương triều Mô-gôn ? Người Mông Cổ đã có những chính sách gì để cai trị Ấn Độ ? + Vua A-cơ-ba xoá bỏ kì thị tôn giáo, thủ tiêu đặc quyền Hồi giáo, khôi phục kinh tế và phát triển văn hoá Ấn Độ GV: Kể chuyện vua A-cơ-ba. ? Nhận xét gì về các chính sách trên. HS: Tiến bộ, tích cực... GV: Đến thế kỉ XIX, thực dân Anh xâm lược, Ấn Độ thành thuộc địa của Anh. GV: So sánh để thấy được sự giống & khác nhau giữa Vương triều hồi giáo Đê-li & vương triều Mô-gôn. GV: Cũng như Trung Quốc, Ấn Độ là một trong những trung tâm văn minh lớn của loài người, nền văn minh lâu đời. Quan sát hình 12/101 ? Chữ viết đầu tiên được người Ấn Độ sáng tạo là chữ gì? Dùng để làm gì? -> Chữ Phạn: Để sáng tác , tác phẩm văn học, thơ ca, sử thi, kinh... ? Tôn giáo của Ấn Độ có điểm gì nổi bật? ? Kể tên các tác phẩm văn học nổi tiếng HS: Hai bộ sử thi: Ma-ha-bha-ra-ta, Ra-ma-ya-na, thơ Ta-go. ? Kiến trúc Ấn Độ có gì đặc sắc. + Kiến trúc Hin-đu: Tháp nhọn nhiều tầng + Kiến trúc Phật giáo: Mái tròn GV: Giới thiệu hình 13,14,15,15/101 ? Nhận xét gì về nghệ thuật kiến trúc. HS: Kiến trúc tinh xảo, làm bằng đá,đẹp. ? Qua đó có những nhận biết gì về ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ đến văn hóa Việt Nam qua các công trình kiến trúc. GV: Khái quát toàn bài - Hs cần nắm được những nội dung gì? - Mục tiêu bài. 1. Một số triều đại phong kiến Trung Quốc a. Thời Xuân Thu – Chiến Quốc - Sản xuất phát triển -> Hình thành giai cấp mới: - Quan lại và nông dân giàu chiếm nhiều ruộng, có quyền lực-> địa chủ. - Nông dân mất ruộng-> tá điền. -> Xã hội phong kiến Trung Quốc hình thành (thế kỉ III TCN, thời Tần) b. Thời Tần - Chia đất nước thành các quận, huyện và trực tiếp cử quan lại đến cai trị. - Thi hành chế độ cai trị hà khắc. - Ban hành chế độ đo lường thống nhất. c. Thời Đường - Tổ chức bộ máy nhà nước được củng cố hoàn thiện. - Cử người thân tín cai quản các địa phương. - Mở nhiều khoa thi để tuyển chọn nhân tài. - Giảm tô thuế, chia ruộng cho nông dân, thực hiện chế độ quân điền. => Sản xuất phát triển-> kinh tế phồn thịnh. d. Thời Minh - Thanh - Xã hội phong kiến trung Quốc suy thoái. - Thủ công nghiệp phát triển xuất hiện mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa. 2. Thành tựu văn hóa, khoa học -kĩ thuật của Trung Quốc thời phong kiến. * Văn hoá - Nho giáo thành hệ tư tưởng & đạo đức của giai cấp phong kiến. * Văn học - Xuất hiện nhiều nhà thơ nổi tiếng: Lí Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị. Thi Nại Am -Thuỷ hử, La Quán Trung –Tam quốc diễn nghĩa, Tào Tuyết Cần - Hồng lâu mộng, Ngô Thừa Ân – Tây du kí... * Sử học - Có các bộ sử kí: Hán thư, Đường thư, Minh sử của Tư Mã Thiên. * Nghệ thuật kiến trúc Hội hoạ, điêu khắc, kiến trúc đạt trình độ cao với nhiều công trình độc đáo như Cố cung, tượng phật... * Khoa học – kĩ thuật - Bốn phát minh quan trọng: Giấy, in, la bàn, thuốc súng - Kĩ thuật đóng tàu, luyện sắt, dầu mỏ... 3. Ấn Độ thời phong kiến 3.1. Những nét chính về các vương triều phong kiến Ấn Độ. * Vương triều Gúp-ta - Công cụ bằng sắt được sử dụng rộng rãi, kinh tê, xã hội, văn hóa phát triển. - Đến đầu thế kỉ VI, vương triều Gúp-ta bị diệt vong. Ấn Độ bị nước ngoài xâm lược. * Vương triều Hồi giáo Đê-li - Thê kỉ XII Ấn Độ bị Thổ Nhĩ Kì xâm lược lập ra triều đại hồi giáo Đê-li. - Chiếm đoạt ruộng đất và ngăn cấm nghiệt ngã đạo Hin-đu -> Mâu thuẫn dân tộc căng thẳng. * Vương triều Ấn Độ Mô-gôn - Thế kỉ XVI người Mông Cổ lập Vương triều Mô- gôn - Xoá bỏ kì thị tôn giáo, khôi phục kinh tế và phát triển văn hoá Ấn Độ. - Giữa thế kỉ XIX, Ấn Độ trở thành thuộc địa của nước Anh. 3.2. Những thành tựu văn hoá Ấn Độ thời phong kiến * Chữ viết: Chữ Phạn dùng làm ngôn ngữ, văn tự để sáng tác, tác phẩm văn học, thơ ca, ….-> Nguồn gốc của chữ viết Hin-đu * Tôn giáo: Đạo Bà La Môn có Kinh Vê-đa là bộ kinh cầu nguyện xưa nhất; đạo Hin -đu là tôn giáo phổ biến. * Nền Văn học Hin- đu: Với giáo lí, luật pháp, sử thi, thơ ca...=> Ảnh hưởng đến đời sống xã hội. * Kiến trúc: Ảnh hưởng sâu sắc của tôn giáo với những công trình kiến trúc đền thờ, ngôi chùa độc đáo. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - Mục tiêu: hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được. - Phương pháp: Vấn đáp - Thời gian: + HS: làm việc cá nhân, hoàn thành bài tập trong SHDH. + HS: báo cáo kết quả; bổ sung + GV: nhận xét, đánh giá, kết luận + Bài tập luyện tập: Câu 1: Vẽ trục thời gian dưới đây vào vở và dựa vào thông tin trong bảng niên biểu, điền vào chỗ trống(...) dưới trục thời gian những triều đại tiêu biểu gắn liền với sự hình thành, thịnh vượng và suy thoái của chế độ phong kiến Trung Quốc. 221 Công nguyên 618 1644 năm Nhà Tần Nhà Đường Nhà Thanh - Thời nhà Đường phát triển thịnh vượng nhất (618- 907) Vì những chính sách tích cực, phù hợp. - Lập niên biểu lịch sử Ấn Độ thời cổ trung đại Câu 2: Chọn và ghi vào vở những biểu hiện cho sự hình thành chế độ phong kiến TQ nói riêng và phong kiến Phương Đông nói chung. a. Xuất hiện công cụ bằng sắt. c. Hình thành giai cấp địa chủ. d. Xuất hiện những người nông dân lĩnh canh hay còn gọi là tá điền. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG - Mục tiêu: phát hiện các tình huống thực tiễn và vận dụng được các kiến thức, kĩ năng trong cuộc sống tương tự tình huống/vấn đề đã học. - Phương pháp: Vấn đáp - Thời gian: HS: hoạt động nhóm trao đổi, chia sẻ thông tin đã tìm hiểu. Câu 1: Triều đại trung Quốc nào đã xâm lược nước ta? Hãy kể về một thất bại trong các cuộc xâm lược đó? - Những triều đại Trung Quốc đã xâm lược nước ta: Nhà Tần, nhà Ngô, nhà Minh, nhà Hán ... Cuộc khởi nghĩa của Ngô Quyền 938. - Khởi nghĩa Hai Bà Trưng, Khởi nghĩa Khúc Thừa Dụ, Khởi nghĩa nhà Hồ .. đều giành thắng lợi. Câu 2: Em có biết di sản văn hóa nào thể hiện sự ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc, Ấn Độ? - Chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc: Văn Miếu - Quốc Tử Giám, hoàng thành Thăng Long, thành nhà Hồ và một số công trình đền đài, tượng điêu khắc, tứ linh (long, ly, quy, phượng), … có sự pha trộn phong cách kiến trúc của Trung Hoa - Chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ: Thánh địa Mỹ Sơn. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG - Mục tiêu: sưu tầm, mở rộng các kiến thức đã học - Phương pháp: đàm thoại - Thời gian: GV: sưu tầm tranh ảnh về văn hóa Trung Quốc, Ấn Độ. HS: thực hiện yêu cầu trong SHDH 4. Hướng dẫn về nhà a. Học bài, trả lời câu hỏi sgk b. Chuẩn bị bài tiếp theo: Làm bài tập lịch sử