BÀI TẬP HIỆU SUẤT SINH THÁI VÀ DÒNG NĂNG LƯỢNG

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức:

- Mô tả được dòng năng lượng đi vào hệ sinh thái.

- Giải thích được tại sao dòng năng lượng trong hệ sinh thái chỉ đi theo một chiều.

- Nêu được khái niệm về hiệu suất sinh thái.

2. Kĩ năng:

- Rèn luyện kĩ năng quan sát kênh hình, phân tích tổng hợp, khái quát hóa.

- Rèn luyện kĩ năng giải bài tập về hiệu suất sinh thái

3. Thái độ:

Vận dụng kiến thức để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường (trồng cây gây rừng, bảo vệ rừng, bảo vệ các dạng san hô ven biển...).

4. Năng lực hướng tới:

- Năng lực tự học, năng lực hợp tác.

- Năng lực tư duy, khái quát hóa.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

- Giáo viên: Giáo án, tranh hình SGK phóng to hoặc máy chiếu.

- Học sinh: Nội dung chuẩn bị bài mới GV đã hướng dẫn.

III. PHƯƠNG PHÁP, KỸ THUẬT DẠY HỌC

1. Phương pháp dạy học

- Quan sát - tìm tòi.

- Vấn đáp - tìm tòi

- Hoạt động nhóm.

2. Kỹ thuật dạy học.

- Kĩ thuật đặt câu hỏi.

IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

a. Hoạt động khởi động/ Tạo tình huống:

Dòng năng lượng trong hệ sinh thái biến đổi như thế nào qua các bậc dinh dưỡng?

b. Hoạt động hình thành kiến thức:

1. ÔN TẬP LÝ THUYẾT

2. BÀI TẬP

* Hoạt động luyện tập

- Cây xanh sử dụng năng lượng cho quang hợp chủ yếu thuộc dải sóng nào và chiếm bao nhiêu % của tổng lượng bức xạ chiếu xuống mặt đất?

- Hiệu suất sinh thái của bậc dinh dưỡng sau thường là bao nhiêu so với bậc dinh dưỡng liền kề?

- Những nguyên nhân chính gây ra sự thất thoát năng lượng trong hệ sinh thái?

* Hoạt động vận dụng và mở rộng

BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

Câu 1: Năng lượng được chuyển cho bậc dinh dưỡng sau từ bậc dinh dưỡng trước nó khoảng bao nhiêu %?

A.10%                      B.50%                  C.70%                            D.90%

Câu 2: Dòng năng lượng trong hệ sinh thái được thực hiện qua:

A.quan hệ dinh dưỡng của các sinh vật trong chuỗi thức ăn

B.quan hệ dinh dưỡng giữa các sinh vật cùng loài trong quần xã

C.quan hệ dinh dưỡng của các sinh vật cùng loài và khác loài

D.quan hệ dinh dưỡng và nơi ở của các sinh vật trong quần xã

Câu 3: Sử dụng chuỗi thức ăn sau để xác định hiệu suất sinh thái của sinh vật tiêu thụ bậc 1 so với sinh vật sản xuất: Sinh vật sản xuất (2,1.10⁶ calo) → sinh vật tiêu thụ bậc 1 (1,2.10⁴ calo) → sinh vật tiêu thụ bậc 2 (1,1.10² calo) → sinh vật tiêu thụ bậc 3 (0,5.10² calo)

A.0,57%                   B.0,92%               C.0,0052%           D.45,5%

Câu 4: Nhóm sinh vật nào không có mặt trong quần xã thì dòng năng lượng và chu trình trao đổi các chất trong tự nhiên vẫn diễn ra bình thường

A.sinh vật sản xuất, sinh vật ăn động vật                 

B.động vật ăn động vật, sinh vật sản xuất

C.động vật ăn thực vật, động vật ăn động vật

D.sinh vật phân giải, sinh vật sản xuất

Câu 5: Dòng năng lượng trong các hệ sinh thái được truyền theo con đường phổ biến là

A.năng lượng ánh sáng mặt trời → sinh vật tự dưỡng → sinh vật dị dưỡng → năng lượng trở lại môi trường

B.năng lượng ánh sáng mặt trời → sinh vật tự dưỡng → sinh vật sản xuất → năng lượng trở lại môi trường

C.năng lượng ánh sáng mặt trời → sinh vật tự dưỡng → sinh vật ăn thực vật → năng lượng trở lại môi trường

D.năng lượng ánh sáng mặt trời → sinh vật tự dưỡng → sinh vật ăn động vật → năng lượng trở lại môi trường

Câu 6: Trong một vùng bình nguyên, năng lượng bức xạ chiếu xuống mặt đất là 3.10⁶ KCalo/m2/ngày. thực vật đồng hoá được 0,35% tổng năng lượng đó đưa vào lưới thức ăn. Động vật ăn cỏ và tích luỹ được 25%; còn động vật ăn thịt bậc 1 tích luỹ được 1,5% năng lượng của thức ăn. Hiệu suất chuyển hoá năng lượng ở động vật ăn thịt bậc 1 so với nguồn năng lượng từ thực vật là:
A. 0,375%.               B. 0,0013125%              C. 0,4%.               D. 0,145%.

Câu 7: Hệ sinh thái nhận được năng lượng mặt trời 10⁹/m2/ngày . Năng suất sinh học sơ cấp chiếm 2% .Năng lượng mất đi khi chuyển sang sinh vật tiêu thụ bậc 1 là 80%. Sinh vật tiêu thụ bậc 2 sử dụng được 4.10⁵kcal , hiệu suất sinh thái của sinh vật tiêu thụ bậc 3 là 15% .
1>Năng lượng sinh vật tiêu thụ bậc 1 sử dụng được là :
A.10⁶ kcal       B.4.10⁵ kcal          C.3.10⁵ kcal          D. 6.10³ kcal
2> Hiệu suất sinh thái của sinh vật tiêu thụ bậc 2 là :
 A.90%           B.20%                  C.10%                  D.15%
3>Nguồn năng lượng sinh vật tiêu thụ bậc 3 sử dụng được bằng bao nhiêu:
A.4. 10⁶ kcal            B.4. 10⁵kcal                   C.2. 10⁷kcal                   D.6.10⁴kcal

Câu 8:  Một hệ sinh thái được năng lượng mặt trời cung cấp 106 kcal/m2/ngày. Chỉ có 2,5% năng lượng đó được dung trong quang hợp. Số năng lượng bị mất đi do hô hấp là 90%. Sinh vật tiêu thụ cấp 1 sử dụng được 25 kcal; Sinh vật tiêu thụ cấp 2 sử dụng được 2,5 kcal; Sinh vật tiêu thụ cấp 3 sử dụng được 0,5 kcal.

a/ Xác định sản lượng sinh vật toàn phần ở thực vật.

b/ Xác định sản lượng sinh vật tinh (thực tế) ở thực vật.

c/ Vẽ hình tháp sinh thái năng lượng.

d/ Tính hiệu suất sinh thái của các SVTT cấp 1,2,3.

Câu 9: Lập sơ đồ hình tháp sinh thái năng lượng với số liệu như sau:

Sản lượng sinh vật thực SVTT bậc 1: 0,49 x 106 = kcal/ha/năm

Hiệu suất sinh thái SVTT bậc 1 là 3,5%

Hiệu suất sinh thái SVTT bậc 2 là 9,2%

Câu 10: Ở một hệ sinh thái (đơn vị: Kcal/m2/ngày)

Sức sản xuất sơ cấp thô: 625 ; Số năng lượng bị mất đi do hô hấp ở SVSX:60%  ;Sản lượng sinh khối SVTT bậc 1 tạo ra:100  ;Sản lượng sinh vật thực ở SVTT bậc 1 là: 20  ; Hiệu suất sinh thái giữa bậc dinh dưỡng cấp 2 và cấp 3 là 10%.  Năng lượng bị mất đi do hô hấp ở SVTT bậc 2 là: 90%.Tính:

a/ Sản lượng sinh vật thực ở SVTT bậc 2 ?

b/ Hiệu suất sinh thái giữa bậc dinh dưỡng

V. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC

1. Hướng dẫn bài cũ:

- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.

2. Hướng dẫn chuẩn bị bài mới:

Nhắc nhở học sinh ôn tập và chuẩn bị tốt cho kì thi HKII đề của sở và ôn tập tốt nghiệp THPT QG.