A. KHỞI ĐỘNG

* Mục tiêu:

-  Kích thích học sinh hứng thú tìm hiểu bài mới

 -  Rèn luyện năng lực tư duy phê phán  cho học sinh.

*  Phương pháp: Thuyết trình , phân tích, giảng bình

* Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

GV cho HS chơi trò Dự đoán

Nếu chỉ dựa vào các đặc điểm hình thái để phân loại các loài thì có chính xác không? Giải thích?

ó SP cần đạt sau khi kết thúc hoạt động:

Học sinh tập trung chú ý;

Suy nghĩ về vấn đề được đặt ra;

Tham gia hoạt động đọc hiểu để tìm câu trả lời của tình huống khởi động,

Từ cách nêu vấn đề gây thắc mắc như trên, giáo viên dẫn học sinh vào các hoạt động mới: Hoạt động hình thành Kiến thức:

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

* Mục tiêu:

- Giải thích được khái niệm loài sinh học

- Nêu và giải thích được các cơ chế cách li trước hợp tử

- Nêu và giải thích được các cơ chế cách li sau hợp tử

- Giải thích được  vai trò của các cơ chế cách li trong quá trình tiến hoá

*  Phương pháp: Thuyết trình , phân tích, giảng bình

* Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

Hoạt động 1. I. KHÁI NIỆM LOÀI SINH HỌC.

- Loài sinh học là gì?

Giới thiệu và phân tích 1 số khái niệm về loài -> ưu điểm và hạn chế của các kn này

Hoạt động 2. II. CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN GIỮA CÁC LOÀI (20 phút)

- Biểu hiện của cách li địa lí?

- Những loài nào thường chịu ảnh hưởng nhiều của cách li địa lí?

- Mùa sinh sản khác nhau, tập tính hoạt động sinh dục khác nhau dẫn đến hiện tượng gì?

- Mỗi loài có bộ NST đặc trưng. Sự không tương đồng giữa hai bộ NST của hai loài bố mẹ dẫn đến hiện tuợng gì?

- Vai trò của các cơ chế cách li trong tiến hóa?

- Trong các cơ chế cách li. Cách li nào là điều kiện cần thiết cho các nhóm cá thể đã phân hoá tích luỹ các biến dị di truyền theo những hướng khác nhau làm cho kiểu gen sai khác ngày càng nhiều?

- Cách li địa lí kéo dài dãn đến hiện tượng gì?

là nhóm cá thể có vốn gen chung, có những tính trạng chung về hình thái, sinh lí, có khu phân bố xác định, các cá thể g.phối với nhau và được cách li sinh sản.

Do các vật cản địa lí khác nhau, nên không giao phối với nhau

- HS phân biệt được cách li không gian, cách li khoảng cách

-> nêu được các mức độ do cách li sinh sản: không giao phối đươc hoặc thụ tinh nhưng hợp tử không phát triển,…

-> Nêu được vai trò của các cơ chế cách li,

-> Các cơ chế cách li -> cách li di truyền đánh dấu sự xuất hiện loài mới

I. KHÁI NIỆM LOÀI SINH HỌC.

Loài SH là nhóm cá thể có vốn gen chung, có những tính trạng chung về hình thái, sinh lí, có khu phân bố xác định, trong đó các cá thể g.phối với nhau và được cách li sinh sản với những nhóm qt thuộc loài khác.

II. CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN GIỮA CÁC LOÀI

1.Cách li địa lí: các qthể SV bị phân cách bởi:

+ Các vật cản địa lí (núi, sông, biển, dải đất liền)

+ Ngăn cách bởi khoảng cách lớn hơn tầm hoạt động kiếm ăn và giao phối

1. Cách li trước hợp tử (cách li trước giao phối): không giao phối được do:

- Chênh lệch mùa sinh sản (cách li sinh thái)

-Khác nhau về tập tính sinh dục (cách li tập tính)

-Không tương hợp cơ quan giao cấu (cách li cơ học)

- Nơi ở khác nhau (cách li nơi ở)

2. Cách li sau hợp tử: (cách li sau giao phối): do không tương hợp giữa 2 bộ NST của hai loài bố mẹ

- Thụ tinh được nhưng hợp tử không phát triển

- Con lai chết non

- Con lai bất thụ

=>Vai trò: ngăn cản sự gphối tự do, củng cố và tăng cường sự phân hoá vốn gen trong qthể bị chia cắt.

C. LUYỆN TẬP

Mục tiêu:

- Luyện tập để HS củng cố những gì đã biết .

- Rèn luyện năng lực tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề cho HS.

Phương pháp dạy học: Giao bài tập

Định hướng phát triển năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực nhận thức.

- Trình bày các cơ chế cách li sinh sản giữa các loài ?

- Khi nào có thể kết luận chính xác 2 cá thể sinh vật nào đó thuộc 2 loài khác nhau?

- Điều gì sẽ xảy ra nếu giữa các loài không có sự cách li sinh sản?

D. VẬN DỤNG (8’)

Mục tiêu:

- Tạo cơ hội cho HS vận dụng kiến thức và kĩ năng có được vào các tình huống, bối cảnh mới, nhất là vận dụng vào thực tế cuộc sống.

- Rèn luyện năng lực tư duy, phân tích.

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:    Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

- Nhiều loài vịt trời khác nhau chung sống trong cùng một khu vực địa lí và làm tổ ngay cạnh nhau, không bao giờ giao phối với nhau. Khi nuôi các cá thể khác giới thuộc 2 loài khác nhau trong điều kiện nhân tạo thì chúng giao phối với nhau và cho ra con lai hữu thụ. Ta có thể lí giải hiện tượng này như thế nào?

1. Đối với vi khuẩn, tiêu chuẩn có ý nghĩa hàng dầu để phân biệt hai loài thân thuộclà

A. Tiêu chuẩn hoá sinh                                  B. Tiêu chuẩn sinh lí – sinh hóa.

C. Tiêu chuẩn sinh thái.                                 D. Tiêu chuẩn di truyền.

2. Quần đảo là nơi lí tưởng cho quá trình hình thành loài mới vì

A. Các đảo cách xa nhau nên các sinh vật giữa các đảo không trao đổi vốn gen chonhau.

B. Rất dễ xảy ra hiện tương di nhập gen.

C. Giữa các đảo có sự cách li địa lí tương đối và khoảng cách giữa các đảo lại không quá lớn.

D. Chịu ảnh hưởng rất lớn của các yếu tố ngẫu nhiên.

3. Nguyên nhân chính làm cho đa số các cơ thể lai xa chỉ có thể sinh sản sinh dưỡnglà

A. Không có sự tương hợp về cấu tạo cơ quan sinh sản với các cá thể cùngloài.

B. Bộ NST của bố và mẹ trong các con lai khác nhau về số lượng, hình dạng, kích thước, cấutrúc.

C. Có sự cách li hình thái với các cá thể cùngloài.

D. Cơ quan sinh sản thường bị thoáihoá.

E. MỞ RỘNG (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học

Phương pháp dạy học: Giao nhiệm vụ

Định hướng phát triển năng lực: tự chủ- Tự học, tìm hiểu tự nhiên và xã hội, giải quyết vấn đề

Sơ đồ hóa bằng sơ đồ tư duy về  nội dung bài học