Bài giảng điện tử Sinh học 12 kết nối tri thức

CHÀO MỪNG

CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Đoạn video đề cập đến vấn đề gì? Ở đâu?

vấn đề hôn nhân cận huyết thống ở tỉnh Lào Cai.

Những hậu quả nặng nề của vấn đề được đề cập trong video là gì?

Hậu quả: đói nghèo, bệnh tật, tuổi thọ giảm, trẻ sinh ra chậm phát triển,…

Vì sao pháp luật Việt Nam lại cấm những người có họ hàng gần (trong vòng 3 đời) kết hôn với nhau?

Gây nhiều hệ lụy: bệnh tật di truyền, đói nghèo, tệ nạn xã hội,…

CHƯƠNG 4:

DI TRUYỀN QUẦN THỂ

BÀI 18: DI TRUYỀN HỌC QUẦN THỂ

NỘI DUNG BÀI HỌC

I QUẦN THỂ VÀ CÁC ĐẶC TRƯNG DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ

1. Quần thể

Đọc thông tin mục I.1 – SGK tr.91 và trả lời câu hỏi:

•       Quần thể là gì? Nêu hai ví dụ về quần thể.

•       Vì sao các quần thể khác nhau lại có đặc trưng về di truyền khác nhau?

•       Di truyền học quần thể là gì? Di truyền học quần thể nghiên cứu vấn đề gì?

Khái niệm:

Quần thể là một tập hợp các cá thể:

cùng loài

sống trong cùng khu vực địa lí

ở cùng một thời điểm

có khả năng giao phối với nhau tạo ra đời con hữu thụ.

Đặc điểm

Hình thành do một số ít cá thể di cư đến nơi mới hoặc bị chia cắt thành hai hay nhiều quần thể khác nhau.

Sự phân chia cá thể về hai quần thể là ngẫu nhiên.

Các cá thể cùng loài duy trì được sự khác biệt về các đặc trưng di truyền.

Trả lời câu hỏi vì sao

Các quần thể khác nhau lại có đặc trưng về di truyền khác nhau vì trong quá trình tồn tại và phát triển, các quần thể cùng một loài chịu ảnh hưởng bởi các điều kiện môi trường khác nhau, sống tương đối cách li nhau nên duy trì được sự khác biệt về các đặc trưng di truyền.

Khái niệm:

Di truyền học quần thể là một lĩnh vực của di truyền học:

Tần số các loại allele

Tần số các kiểu gene

Những yếu tố tác động làm thay đổi tần số allele và thành phần kiểu gene trong quần thể qua các thế hệ

2. Các đặc trưng di truyền của quần thể

THẢO LUẬN NHÓM

Đọc thông tin mục I.2 – SGK tr.92 và hoàn thành Phiếu học tập số 1:

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Câu 1. Hãy cho biết vốn gene của quần thể là gì.

………………………………………………………………………………………..

Câu 2. Hãy tính tần số allele và tần số kiểu gene của quần thể có 300 cá thể AA; 400 cá thể Aa và 300 cá thể aa.

………………………………………………………………………………………..

Câu 3. Tính tần số allele của một quần thể gồm 20% số cá thể có kiểu gene AA, 40% số cá thể có kiểu gene Aa và 40% số cá thể có kiểu gene aa.

………………………………………………………………………………………..

Câu 4. Từ kết quả câu 2 và câu 3, hãy phát biểu cách tính tần số của một allele và tần số của một kiểu gene trong quần thể.

Câu 2. Hãy tính tần số allele và tần số kiểu gene của quần thể có 300 cá thể AA; 400 cá thể Aa và 300 cá thể aa.

Tóm tắt

•       AA = 300

•       Aa = 400

•       Aa = 300

Tần số allele =?

Tần số kiểu gene = ?

Tần số allele trong quần thể:

1000 × 2 = 2000 (allele).

Tần số allele A là:

[(300 × 2) + 400]/2000 = 0,5.

Tần số allele a là:

[(300 × 2) + 400]/2000 = 0,5.

Tần số kiểu gene AA là:

300/1000 = 0,3.

Tần số kiểu gene Aa là:

400/1000 = 0,4.

Tần số kiểu gene aa là:

300/1000 = 0,3.

Câu 3. Tính tần số allele của một quần thể gồm 20% số cá thể có kiểu gene AA, 40% số cá thể có kiểu gene Aa và 40% số cá thể có kiểu gene aa.

Mỗi quần thể có 1 vốn gene riêng

Khái niệm

Là tập hợp các loại allele của tất cả các gene trong mọi cá thể của một quần thể tại một thời điểm  xác định.

Đặc trưng di truyền

Tần số allele

Tần số kiểu gene

Số lượng 1 allele

Tổng số các loại allele trong quần thể

Số lượng các thể có cùng kiểu gen

Tổng số cá thể có trong quần thể

Quần thể đa dạng di truyền:

•       Tên khác: đa hình di truyền.

•       Khái niệm: là quần thể có nhiều loại allele và tần số các kiểu gene dị hợp tử cao.

•       Đặc điểm: Quần thể có độ đa dạng di truyền càng cao thì càng có khả năng thích nghi với biến động môi trường.

Kết luận

Di truyền học quần thể nghiên cứu sự biến đổi về tần số allele và tần số kiểu gene qua các thế hệ.

II

QUẦN THỂ NGẪU PHỐI VÀ ĐỊNH LUẬT HARDY - WEINBERG

THẢO LUẬN NHÓM

Đọc thông tin mục II trang 92 - 93, quan sát Bảng 18.1, và hoàn thành Phiếu học tập số 2:

Bảng 18.1. Trạng thái cân bằng di truyền của một quần thể giả định sau một lần ngẫu phối

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Ở một quần thể ngô (thụ phấn nhờ gió), xét một gene có 2 allele là A và a, tần số các allele ở thế hệ P như sau: p_A = 0,6; q_a =0,4.

1. Hãy xác định cấu trúc di truyền và tần số allele của quần thể này ở thế hệ F₁ và thế hệ F₂.

2. Từ kết quả ở câu 1, hãy cho biết:

a) Quần thể ngô có phải là quần thể ngẫu phối hay không? Vì sao?

b) Hãy nêu nhận xét về sự thay đổi tần số allele và tần số kiểu gene của quần thể qua các thế hệ F₁ và F₂.

c) Quần thể ngô ở thế hệ F₁ và F₂ có đạt trạng thái cân bằng di truyền (hay cân bằng Hardy - Weinberg) không? Vì sao?

d) Để các thế hệ tiếp theo của quần thể đạt trạng thái cân bằng Hardy - Weinberg thì cần có điều kiện gì?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Câu 1. Hãy xác định cấu trúc di truyền và tần số allele của quần thể này ở thế hệ F₁ và thế hệ F₂.

•       Cấu trúc di truyền của quần thể: 0,36AA : 0,48Aa: 0,16aa.

•       Thế hệ F₁: p_A = 0,36 + 0,48/2 = 0,6; q_a = 0,16 + 0,48/2 = 0,4.

•       Thế hệ F₂ tương tự: p_A = 0,6; q_a = 0,4.

Câu 2. Từ kết quả ở câu 1, hãy cho biết:

a) Quần thể ngô có phải là quần thể ngẫu phối hay không? Vì sao?

Quần thể ngô thụ phấn nhờ gió nên hạt phấn của các cây trong quần thể được phát tán ngẫu nhiên đến các cây khác trong quần thể và quá trình thụ tinh xảy ra về cơ bản là ngẫu nhiên.