BÀI 22. PHÒNG, TRỊ MỘT SỐ BỆNH THỦY SẢN PHỔ BIẾN

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Hãy nêu những biểu hiện bất thường của một số loài cá có trong Hình 22.1.

Giải nhanh:

1. Cá lăng bị gan thận mủ

2. Cá koi bị hở mang

3. Cá rô phi bị mắt lồi, xuất huyết phần bụng

I. VAI TRÒ CỦA PHÒNG, TRỊ BỆNH THỦY SẢN

Câu hỏi: Vì sao phòng, trị bệnh thủy sản có vai trò quan trọng đối với sức khỏe người tiêu dùng.

Giải nhanh:

Phòng, trị bệnh hiệu quả sẽ loại trừ mầm bệnh trong các sản phẩm thuỷ sản, tạo ra các sản phẩm sạch, an toàn cho người tiêu dùng. 

Câu hỏi: Trình bày vai trò của việc phòng, trị bệnh thuỷ sản đối với kinh tế – xã hội.

Giải nhanh:

Vai trò: Giảm thiểu thiệt hại kinh tế cho người nuôi, đảm bảo ổn định nguồn cung cấp sản phẩm thủy sản.

Câu hỏi: Nêu vai trò của phòng, trị bệnh đối với hệ sinh thái tự nhiên

Giải nhanh:

Vai trò: Ngăn chặn sự xâm nhập và lây lan mầm bệnh vào môi trường, giảm áp lực khai thác lên hệ sinh thái tự nhiên.

Vận dụng: Trong vai trò một chủ trại nuôi thuỷ sản, em hãy nêu những ảnh hưởng, thiệt hại có thể xảy ra khi động vật thuỷ sản nuôi bị nhiễm bệnh và chết với tỉ lệ cao

Giải nhanh:

• Mất vốn đầu tư và nguồn thu nhập

• Ảnh hưởng đến đời sống của người nuôi và gia đình

• Gây ô nhiễm môi trường nước

II. MỘT SỐ BỆNH THỦY SẢN PHỔ BIẾN

Câu hỏi: Mô tả một số đặc điểm và nêu nguyên nhân của bệnh lồi mắt, xuất huyết trên cá rô phi

Giải nhanh:

• Đặc điểm: bơi tách đàn, lờ đờ, kém ăn hoặc bỏ ăn, mắt cá lồi đục, xuất huyết gốc vây, hậu môn; nội quan xuất huyết, tích dịch trong xoang bụng.

• Nguyên nhân: do liên cầu khuẩn Streptococcus sp. gây ra

Câu hỏi: Hãy nêu biện pháp phòng, trị bệnh lồi mắt, xuất huyết trên cá rô phi.

Giải nhanh:

• Cho cá ăn bổ sung các chất tăng sức đề kháng, duy trì chất lượng nước phù hợp.

• Khi cá nhiễm bệnh, cần có ý kiến tư vấn của chuyên gia để lựa chọn được loại kháng sinh điều trị phù hợp. 

Câu hỏi: 

1. Nêu nguyên nhân gây bệnh gan thận mủ trên cá tra

2. Mô tả đặc điểm nhiễm bệnh gan thận mủ trên cá tra

Giải nhanh:

1. Nguyên nhân: do vi khuẩn Edwardsiella ictaluri.

2. Đặc điểm: Các cơ quan nội tạng sưng, xuất huyết và xuất hiện nhiều đốm mù trắng nhỏ. 

Luyện tập: Trình bày biện pháp xử lí khi ao nuôi cá tra xuất hiện bệnh gan thận mủ.

Giải nhanh:

• Ngừng cho cá ăn.

• Thay nước ao nuôi.

• Sử dụng các loại thuốc có hiệu quả diệt khuẩn, chống viêm.

• Vệ sinh ao nuôi định kỳ.

• Theo dõi và giám sát tình trạng sức khỏe của cá thường xuyên.

Câu hỏi: Nêu nguyên nhân và mô tả đặc điểm của bệnh VNN trên cá biển

Giải nhanh:

• Nguyên nhân: do virus Betanodavirus gây ra.

• Đặc điểm: bơi xoay tròn, hoạt động yếu, bỏ ăn, thân đen xám, mắt đục

Câu hỏi: Cần làm gì để phòng bệnh VNN?

Giải nhanh:

• Đặt lồng nuôi ở vùng có điều kiện môi trường tốt.

• Sử dụng con giống đã được kiểm dịch đầy đủ.

• Thường xuyên bổ sung chế phẩm tăng cường sức đề kháng.

Câu hỏi:

1. Nêu tác nhân gây bệnh đốm trắng trên tôm.

2. Mô tả dấu hiệu bệnh đốm trắng do virus trên tôm

Giải nhanh:

1. Tác nhân: do Baculovirus thuộc họ Nimaviridae gây ra.

2. Dấu hiệu: giảm ăn đột ngột, hoạt động kém, bơi lờ đờ. Vỏ tôm xuất hiện đốm trắng dạng chìm. Ruột tôm không có thức ăn.

Luyện tập: Vì sao bệnh đốm trắng trên tôm thường bùng phát mạnh vào các thời điểm giao mùa, thay đổi thời tiết?

Giải nhanh:

Khi giao mùa, nhiệt độ thay đổi đột ngột ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của tôm, khiến chúng dễ bị virus tấn công.

Câu hỏi: Cần làm gì để phòng bệnh đốm trắng do virus trên tôm?

Giải nhanh:

• Diệt tạp khi cải tạo ao nuôi.

• Cấp nước vào ao qua túi lọc.

• Sử dụng con giống đã được kiểm dịch.

• Quản lí tốt môi trường ao nuôi.

• Bổ sung men vi sinh, vitamin C, chất kích thích miễn dịch.

Vận dụng: Tính lượng chlorine dạng bột cần dùng để khử trùng ao nuôi tôm nhiễm bệnh đốm trắng với liều khử trùng 50 mg/L. Cho biết ao nuôi có diện tích 500 m², độ sâu nước 1,2 m

Giải nhanh:

Thể tích ao nuôi = Diện tích x Độ sâu = 500 m² x 1,2 m = 600 m³

Liều lượng (kg/m³) = Liều lượng (mg/L)/1.000.000 = 50 mg/L/1.000.000 = 0,00005 kg/m³

Khối lượng chlorine = Thể tích nước x Liều lượng khử trùng = 600 m³ x 0,00005 kg/m³ = 0,03 kg

Luyện tập: Nêu nguyên nhân, đặc điểm và cách phòng, trị một số bệnh thủy sản theo bảng 22. 1.

Giải nhanh:

Vận dụng: 

1. Khi kiểm tra ao nuôi cá rô phi vào mùa hè nắng nóng, em quan sát thấy có một số con cá rô phi bơi lờ đờ, bỏ ăn, lồi mắt, xuất huyết ở gốc vây. Em có nhận định gì và sẽ xử lí như thế nào để cải thiện tình trạng cá?

2. Ở địa phương em có những bệnh phổ biến nào trên động vật thuỷ sản? Người nuôi đã phòng và trị bệnh đó như thế nào?

Giải nhanh:

1. 

• Cá rô phi có thể đang mắc: bệnh xuất huyết do vi khuẩn Streptococcus, bệnh nấm, ký sinh trùng.

• Cách xử lý: Tách riêng những con cá bị bệnh, cải thiện chất lượng nước, sử dụng thuốc.

2. 

• Bệnh xuất huyết do vi khuẩn Streptococcus, bệnh gan thận mủ do vi khuẩn Edwardsiella tarda, bệnh vibrio trên tôm, bệnh đốm trắng trên tôm,...

• Phòng bệnh: Chọn con giống khỏe mạnh, cải thiện chất lượng nước, định kỳ sát trùng ao nuôi.

• Trị bệnh: Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật thủy sản.