BÀI 8

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: GIỮ GÌN VÀ PHÁT TRIỂN TIẾNG VIỆT

Câu hỏi 1: Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu ở dưới:

1. Vì sao phải giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt? Nội dung nhiệm vụ đó là gì?
2. Thế nào là một ngôn ngữ phát triển? Vấn đề phát triển tiếng Việt có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu hóa hiện nay?

Đáp án chuẩn:

a. 

- Phải giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt vì: 

+ Bảo vệ và phát huy cái bản sắc, cái tinh hoa của tiếng Việt

+ Ngôn ngữ là biểu hiện sinh động của văn hóa, lâu đời và gắn liền với sự phát triển của con người từ trước đến nay và từ nay về sau. 

- Nội dung nhiệm vụ: 

+ “Khi nói đến việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt thì trước hết cần thấy rằng… cho tiếng Việt là tiếng Việt.”

+ Trong bối cảnh thời đại ngày nay, “tiếng Việt phải có những chuẩn bị, những thay đổi…. đến sự giàu đẹp của nó.”

b. 

- Ngôn ngữ phát triển là sự xuất hiện của nhiều ngôn ngữ du nhập vào trong một quốc gia, không phân biệt đó là loại ngôn ngữ gì, bình đẳng về từ ngữ, không ràng buộc bởi khuôn khổ và trở thành thứ tiếng cần để mọi người có thể giao tiếp tốt hơn.

-  Ý nghĩa: 

+ Bảo đảm sự đa dạng về văn hóa và giúp các nền văn hóa có thể giao thoa, trao đổi với nhau.

+ Tăng cường hợp tác, xây dựng xã hội tri thức toàn diện, bảo tồn các di sản văn hóa và tạo điều kiện tiếp cận với một nền giáo dục có chất lượng cho mọi người.

+ Tiếng Việt có nhiều cơ hội tiếp thu được nhiều yếu tố mới và tiến bộ làm cho tiếng Việt trở nên giàu có.

Câu hỏi 2: Từ hiểu biết và kinh nghiệm cá nhân, hãy nêu một số biểu hiện cụ thể của việc sử dụng tiếng Việt thiếu trong sáng, không chuẩn mực.

Đáp án chuẩn:

- Sự lai căng tiếng nói, chữ viết của nước ngoài ngày một tăng: khi nói và viết tiếng Việt thường chen tiếng nước ngoài. 

- Những câu nói không hề có âm sắc, những từ ngữ mà chỉ có giới trẻ mới hiểu. 

Câu hỏi 3: Viết một đoạn văn (khoảng 10-12 dòng) phân tích vẻ đẹp của tiếng Việt được thể hiện trong một bài thơ mà em đã học.

Đáp án chuẩn:

Trong bài thơ Tiếng Việt, nhà thơ Lưu Quang Vũ viết:

Tiếng tha thiết, nói thường nghe như há

Kể mọi điều bằng ríu rít âm thanh

Như gió nước không thể nào nắm bắt

Dấu huyền trầm, dấu ngã chênh vênh.

Đoạn thơ trên tôn vinh sự đa dạng và phong phú của thanh điệu trong tiếng Việt. Tiếng Việt không chỉ là một ngôn ngữ hay, giàu âm điệu mà còn mang trong mình sự phức tạp với hệ thống thanh điệu gồm 6 dấu thanh. Những thanh điệu này tạo ra những giai điệu đặc biệt, làm cho lời nói không chỉ gợi hình và gợi thanh, mà còn mang ý nghĩa sâu xa, có khả năng diễn tả mọi phương diện và cung bậc cảm xúc của cuộc sống. Nhờ vào các dấu thanh, tiếng nói của chúng ta trở nên trầm bổng như một bản nhạc, và lời nói nghe như tiếng hát tha thiết. Mỗi lời nói trong tiếng Việt, nhờ vào sự phong phú của thanh điệu, cũng giống như một lời hát thì thầm, trầm bổng vang vọng giữa đất trời. Đó chính là vẻ đẹp độc đáo của ngôn ngữ mà chúng ta đang sở hữu. Vì vậy, mỗi người cần có ý thức trách nhiệm trong việc gìn giữ, bảo vệ và phát triển tiếng Việt, để bảo tồn và phát huy những giá trị ngôn ngữ quý báu này cho các thế hệ mai sau.