BÀI 4: SỰ HÌNH THÀNH TRÁI ĐẤT, VỎ TRÁI ĐẤT VÀ VẬT LIỆU CẤU TẠO CỦA VỎ TRÁI ĐẤT

Mở đầu

Câu hỏi: Quá trình hình thành Trái Đất diễn ra như thế nào?

Đáp án chuẩn

Lịch sử Trái Đắt bắt đầu từ cách đây khoảng 4.5 tỉ năm. Trải qua khoảng thời gian rât lâu dài, Trái Đât dần hình thành như ngày nay. 

Hình thành kiến thức mới

Câu 1: Dựa vào thông tin trong mục 1, hãy trình bày nguồn gốc hình thành trái đất?

Đáp án chuẩn

- Nguồn gốc: Có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của Trái Đất, liên quan đến sự hình thành hệ Mặt Trời. Một số giả thuyết cho rằng Mặt Trời khi hình thành di chuyển qua đám mây bụi và khí trong dải Ngân Hà, và dưới tác động của lực hấp dẫn, khí và bụi xung quanh Mặt Trời dần ngưng tụ thành các hành tinh, bao gồm cả Trái Đất.

Câu 2:Dựa vào thông tin trong mục 2 và hình 4, hãy:

- Trình bày đặc điểm vỏ Trái Đất.

- Nêu sự khác nhau giữa vỏ lục địa và vỏ đại dương.

Đáp án chuẩn

* Đặc điểm vỏ Trái Đất: Vỏ Trái Đất là lớp vật chất cứng ngoài cùng, dày từ 5 km (ở đại dương) đến 70 km (ở lục địa). Vỏ Trái Đất chia thành vỏ lục địa và vỏ đại dương dựa trên thành phần cấu tạo và độ dày.

* Sự khác nhau giữa vỏ lục địa và vỏ đại dương: 

 - Vỏ lục địa có tầng trầm tích không liên tục và dày không đều, chủ yếu cấu tạo bằng granit.

 - Vỏ đại dương có tầng trầm tích tương tự, nhưng chủ yếu cấu tạo bằng badan.

Câu 3: Đọc thông tin trong mục 3, hãy nêu các vật liệu cấu tạo nên vỏ Trái Đất.

Đáp án chuẩn

- Vật liệu cấu tạo vỏ Trái Đất là khoáng vật và đá.

- Khoáng vật: nguyên tố hoặc hợp chất tự nhiên hình thành qua các quá trình địa chất.

- Đá: tập hợp của một hoặc nhiều khoáng vật, là bộ phận chính cấu tạo vỏ Trái Đất.

Luyện tập

Câu 1: Hãy nêu đặc điểm các tầng đá của vỏ Trái Đất?

Đáp án chuẩn 

- Tầng trầm tích: do vật liệu vụn bị nén chặt, không liên tục và có độ dày không đều.

- Tầng granit: gồm đá nhẹ như granit, tạo thành lớp vỏ lục địa chủ yếu bằng granit.

- Tầng badan: gồm đá nặng hơn như badan, tạo thành lớp vỏ đại dương chủ yếu bằng badan.

Câu 2: Theo nguồn gốc, các loại đá cầu tạo nên vỏ Trái Đất gồm mấy nhóm? Các nhóm đá được hình thành như thế nào?

Đáp án chuẩn

- Đá là tập hợp của một hay nhiều khoáng vật và là bộ phận chủ yếu cấu tạo nên vỏ Trái Đât. Theo nguồn gốc, đá được phân chia thành ba nhóm:

- Đá macma (đá granit, đá badan,...) được tạo thành do quá trình ngưng kết (nguội lạnh) của các silicat nóng chảy.

- Đá trầm tích (đá vôi, sa thạch,...) hình thành trong các vùng trũng do sự lăng tụ và nén chặt các vật liệu vụn nhỏ.

- Đá biến chất (đá gơ nai, đá hoa, đá phiến,...) được thành tạo từ đá macma hoặc đá trâm tích bị biên đổi sâu sắc do tác động của nhiệt, áp suât,...

Vận dụng

Nhiệm vụ: Hãy tìm hiểu về nguồn gốc hình thành và vùng phân bố của đá vôi ở Việt Nam. 

Đáp án chuẩn: 

- Đá vôi là đá trầm tích chủ yếu chứa khoáng vật calcit và aragonit (cacbonat calci CaCO3), thường lẫn tạp chất như đá phiến silic, silica, đá mácma, đất sét, bùn, cát, bitum, với màu sắc đa dạng.

- Đá vôi phân bố nhiều ở vùng núi Đông Bắc Việt Nam.