BÀI 30: TỔ CHỨC LÃNH THỔ CÔNG NGHIỆP 

Mở đầu

Câu hỏi: Tổ chức lãnh thổ công nghiệp là gì? Tổ chức lãnh thổ công nghiệp có các hình thức nào? Mỗi hình thức có đặc điểm và vai trò ra sao?

Đáp án chuẩn

* Tổ chức lãnh thổ công nghiệp là việc bồ trí, sắp xếp các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp để tạo nên các không gian lãnh thổ công nghiệp các câp khác nhau.

* Hình thức: 

  - Điểm công nghiệp

  - Khu công nghiệp

  - Trung tâm công nghiệp

Hình thành kiến thức mới

Câu 1: Dựa vào thông tin trong mục 1, hãy trình bày quan niệm và vai trò của tổ chức lãnh thổ công nghiệp.

Đáp án chuẩn

* Quan niệm: Tổ chức lãnh thổ công nghiệp là việc bố trí và sắp xếp các hình thức tổ chức công nghiệp để tạo ra các không gian công nghiệp khác nhau.

* Vai trò:

  - Sử dụng hiệu quả tài nguyên và điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội.

  - Phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước.

  - Thu hút nguồn lực từ bên ngoài.

Câu 2:Dựa vào thông tin trong bảng 30, hãy phân biệt vai trò, đặc điểm của điểm công nghiệp, khu công nghiệp và trung tâm công nghiệp.

Đáp án chuẩn

Phân biệt vai trò, đặc điểm của điểm công nghiệp, khu công nghiệp và trung tâm công nghiệp.

Luyện tập

Nhiệm vụ: Hãy lập sơ đồ khái quát về đặc điểm của các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp.

Đáp án chuẩn

1. Điểm công nghiệp:

   * Vai trò:

     - Hỗ trợ công nghiệp hóa, tiêu thụ và nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp.

     - Tạo việc làm, đóng góp vào nguồn thu địa phương.

   * Đặc điểm:

     - Tổ chức đơn giản, đồng nhất với một điểm dân cư.

     - Gồm xí nghiệp gần nguồn nguyên liệu, chức năng khai thác hoặc sơ chế.

     - Ít liên kết giữa các xí nghiệp.

     - Sản xuất linh hoạt, dễ ứng phó với thay đổi.

2. Khu công nghiệp:

   * Vai trò:

  - Quan trọng trong công nghiệp hóa, đặc biệt ở các nước đang phát triển.

   - Đóng góp lớn vào xuất khẩu, phát triển cơ sở hạ tầng, tạo việc làm, đào tạo nhân lực.

   - Giảm ô nhiễm môi trường.

   * Đặc điểm:

     - Tập trung nhiều xí nghiệp hợp tác trong khu vực không có dân cư.

     - Sản xuất cả cho tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.

     - Các xí nghiệp được ưu đãi.

3. Trung tâm công nghiệp:

   * Vai trò:

     - Quan trọng trong nền kinh tế, chiếm tỉ trọng lớn trong giá trị sản xuất và GDP.

     - Tạo vùng kinh tế, đón đầu công nghệ mới, tạo đột phá trong sản xuất.

   * Đặc điểm:

     - Gắn với đô thị lớn, vị trí địa lý thuận lợi.

     - Bao gồm khu công nghiệp, điểm công nghiệp và xí nghiệp liên kết.

     - Có xí nghiệp hạt nhân và bổ trợ.

     - Dân cư sinh sống, cơ sở vật chất hoàn thiện, nguồn lao động tay nghề cao.

Vận dụng

Nhiệm vụ: Tìm hiểu về một khu công nghiệp lớn ở Việt Nam (tên, vị trí, lĩnh vực sản xuất chủ yếu, vai trò,....).

Đáp án chuẩn

Khu công nghiệp Hiệp Phước, Nhà Bè, TP.HCM:

- Vị trí chiến lược, là khu công nghiệp lớn nhất TP.HCM.

- Hệ thống hạ tầng hoàn thiện: điện, nước, xử lý nước thải, viễn thông, khí công nghiệp.

- Cảng biển quốc tế nội khu tiết kiệm thời gian và chi phí vận chuyển; hải quan tại chỗ giúp thủ tục xuất nhập khẩu dễ dàng.

- Hỗ trợ thủ tục pháp lý ban đầu nhanh chóng và miễn phí.