BÀI 39: MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

 Mở đầu 

Câu hỏi: Môi trường và tài nguyên thiên nhiên là gì? Chúng có vai trò như thế nào đổi với sự phát triển của xã hội loài người?

Đáp án chuẩn

 - Môi trường bao gồm các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo có quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội, sự tồ tại, phát triển của con người và tự nhiên.

 - Tài nguyên thiên nhiên là toàn bộ giá trị vật chất có trong tự nhiên mà con người có thể khai thác, chế biến, sử dụng để phục vụ cuộc sống.

* Vai trò:

 - Thiên nhiên cung cấp những nhu cầu thiết yếu cho cuộc sống của chúng ta.

 - Hạnh phúc và chất lượng cuộc sống của con người phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng của môi trường và các nguồn tài nguyên do thiên nhiên đem lại

Hình thành kiến thức mới

Câu 1: Dựa vào thông tin trong mục a, hãy nêu khái niệm, đặc điểm của môi trường.

Đáp án chuẩn

* Khái niệm: Môi trường là tổng hợp các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo xung quanh con người, ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội và sự phát triển của con người và tự nhiên.

* Đặc điểm:

  - Môi trường tự nhiên: Các yếu tố tự nhiên như nước, đất, không khí, sinh vật.

  - Môi trường xã hội: Các mối quan hệ giữa con người như luật lệ, phong tục, quy định.

  - Môi trường nhân tạo: Các yếu tố do con người tạo ra như cơ sở hạ tầng, khu đô thị.

  - Môi trường có mối quan hệ mật thiết và tác động qua lại với con người.

Câu 2: Dựa vào thông tin trong mục b, hãy phân tích vai trò của môi trường đối với con người.

Đáp án chuẩn

- Môi trường là không gian sống của con người, với các yếu tố như bức xạ mặt trời, đất, nước, không khí là thiết yếu cho sự sống.

- Môi trường cung cấp tài nguyên cho sản xuất và đời sống, bao gồm đất, nước, khoáng sản, gỗ.

- Môi trường chứa đựng chất thải từ hoạt động sản xuất và tiêu dùng của con người.

- Môi trường lưu giữ và cung cấp thông tin.

Câu 3: Môi trường bị ô nhiễm, thoái hoá sẽ ảnh hưởng tới cuộc sống con người:

Đáp án chuẩn

• Ô nhiễm nước sẽ gây ra sự suy giảm miễn dịch trong cơ thể.

=> Cụ thể là các bệnh như thần kinh, sắc tố da thay đổi, tim mạch, đường ruột và thậm chí là ung thư. Ngoài ra, trẻ em sống ở gần nguồn nước nhiễm flo sẽ có IQ thấp hơn trẻ em ở những vùng sạch sẽ

Câu 4: Dựa vào thông tin trong mục a, hãy trình bày khái niệm, đặc điểm của tài nguyên thiên nhiên.

Đáp án chuẩn

* Khái niệm: Tài nguyên thiên nhiên là toàn bộ giá trị vật chất có trong tự nhiên mà con người có thể khai thác, chế biến và sử dụng để phục vụ cuộc sống.

* Đặc điểm:

  - Tài nguyên thiên nhiên phân bố không đồng đều và những tài nguyên có giá trị kinh tế cao thường hình thành qua quá trình phát triển lâu dài.

  - Tài nguyên thiên nhiên rất đa dạng, và phân loại thường dựa vào khả năng tái sinh so với tốc độ tiêu thụ của con người.

Câu 5: Dựa vào thông tin trong mục b, hãy phân tích vai trò của tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển của xã hội loài người.

Đáp án chuẩn

 - Tài nguyên thiên nhiên là nguồn lực quan trọng của quá trình sản xuất, đặc biệt trong việc phát triển các ngành công nghiệp khai thác, chế biến và cung cấp nguyên - nhiên liệu cho các ngành kinh tế khác. 

 - Tài nguyên thiên nhiên là cơ sở để tích luỹ vốn và phát triển ổn định.

Luyện tập

Câu hỏi: Dựa vào khả năng tái sinh, hãy phân loại các tài nguyên sau: kim loại, thực vật, khí thiên nhiên, nước, gió, than đá, đất.

Đáp án chuẩn

 - Tài nguyên thiên nhiên vô hạn: gió, khí thiên nhiên.

 - Tài nguyên thiên nhiên hữu hạn:kim loại, thực vật, nước, than đá, đất.

Vận dụng

Nhiệm vụ: Tìm hiểu về vai trò của tài nguyên khoáng sản đối với phát triển công nghiệp ở Việt Nam.

Đáp án chuẩn

 - Khoáng sản là nguồn nhiên liệu chính của rất nhiều ngành công nghiệp quan trọng phải kể đến như: Quặng sắt được sử dụng trong ngành luyện kim và cơ khí, than đá, dầu mỏ khí gas…

=> Dùng trong ngành công nghiệp khí đốt và nhiệt điện phục vụ cuộc sống và cung cấp năng lượng cho nhiều ngành khác