BÀI 18: QUY LUẬT ĐỚI VÀ QUY LUẬT PHI ĐỊA ĐỚI 

Mở đầu

Các thành phần trong vỏ địa lí có sự phân bố theo vĩ độ và theo độ cao với các quy luật nhất định. Thông qua sự hiểu biết về các quy luật địa đới và phi địa đới, chúng ta có thể giải thích được một số hiện tượng tự nhiên.

Hình thành kiến thức mới

Câu 1: Đọc thông tin trong mục 1, hãy trình bày khái niệm, biểu hiện, ý nghĩa thực tiễn của quy luật địa đới.

Đáp án chuẩn:

* Khái niệm: Quy luật địa đới là sự thay đổi có quy luật của các thành phần địa lí và cảnh quan theo vĩ độ.

* Biểu hiện:

  - Phân bố các vòng đai nhiệt, đai khí áp và gió.

  - Các đới khí hậu hình thành từ Xích đạo đến hai cực.

  - Hình thành các đới đất và đới thực vật.

* Ý nghĩa: Tính địa đới ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống và sự phát triển của bệnh nhiệt đới. Cần nghiên cứu biện pháp thích ứng với điều kiện tự nhiên.

Câu 2: Đọc thông tin trong mục 2, hãy trình bày khái niệm, biểu hiện và ý nghĩa thực tiễn của quy luật phi địa đới.

Đáp án chuẩn

* Khái niệm: Quy luật phi địa đới là quy luật phân bố của các thành phần địa lí và cảnh quan không phụ thuộc vào bức xạ mặt trời.

* Biểu hiện: Thể hiện rõ nhất qua sự phân hóa địa ô và hình thành các vành đai theo độ cao.

* Ý nghĩa thực tiễn:

  - Ảnh hưởng đến phân bố nhiệt, ẩm, thành phần khoáng của đất, nước, và các chất hữu cơ.

  - Tạo sự đa dạng, phong phú cho các đới thiên nhiên, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là nông nghiệp.

Luyện tập

Câu hỏi : Nêu sự khác nhau về biểu hiện của quy luật địa đới và quy luật phi địa đới.

Đáp án chuẩn

1. Quy luật địa đới:

   - Là sự thay đổi của các thành phần địa lí và cảnh quan theo vĩ độ.

   - Nguyên nhân: Hình dạng cầu của Trái Đất và sự thay đổi bức xạ Mặt Trời từ Xích đạo đến hai cực.

   - Biểu hiện: Phân bố các vòng đai nhiệt, đai khí áp, đới gió, nhóm đất, và thảm thực vật.

2. Quy luật phi địa đới:

   - Là quy luật phân bố không phụ thuộc vào vĩ độ.

   - Nguyên nhân: Nguồn năng lượng bên trong Trái Đất, tạo nên lục địa, đại dương, và địa hình núi cao.

   - Biểu hiện: Phân bố các vành đai đất và thực vật theo độ cao, và sự thay đổi thảm thực vật theo kinh tuyến.

Vận dụng

Nhiệm vụ: Hãy tìm hiểu thông tin để giải thích vì sao miễn Bắc nước ta nằm trong vùng nhiệt đới nhưng lại có một mùa đông lạnh.

Đáp án chuẩn

Vào mùa đông, miền Bắc nước ta trực tiếp đón gió mùa đông bắc thổi từ lục địa châu Á xuống với tính chất lạnh khô, làm hạ thấp nhiệt độ (có 3 tháng nhiệt độ dưới 150C), đem lại một mùa đông lạnh