5 PHÚT SOẠN BÀI 1: THÔNG ĐIỆP TỪ THIÊN NHIÊN

5 phút soạn Văn 11 tập 2 chân trời sáng tạo trang 7

5 phút soạn Văn 11 tập 2 chân trời sáng tạo trang 7. Giúp học sinh nhanh chóng, mất ít thời gian để soạn bài. Tiêu chi bài soạn: nhanh, ngắn, súc tích, đủ ý. Nhằm tạo ra bài soạn tốt nhất. 5 phút soạn bài, bằng ngày dài học tập.

BÀI 6: SỐNG VỚI BIỂN RỪNG BAO LA

VĂN BẢN: CHIỀU SƯƠNG

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH: Từ nhan đề truyện, bạn hãy dự đoán nội dung văn bản nói về điều gì?

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Cảnh vật ở làng chài vào chiều xuân hiện lên qua cái nhìn và cảm nhận của ai?

CH2: Từ đây trở đi, người kể chuyện là ai? Người nghe chuyện là ai?

CH3: Các chi tiết ở đoạn này cho thấy điều gì trong cuộc sống lao động của ngư dân?

CH4: Các ngư dân sắp được chứng kiến điều gì?

CH5: Sự xuất hiện chiếc thuyền của ông Xin Kính có ý nghĩa gì trong câu chuyện?

SAU KHI ĐỌC

CH1: Nêu nội dung bao quát của văn bản. Nhận xét về cách đặt nhan đề truyện của tác giả.

CH2: Kẻ bảng sau vào vở, liệt kê một số sự kiện chính và các chi tiết diễn tả cảm xúc, suy nghĩ của các nhân vật:

Phần	Sự kiện	Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật
Phần 1 (chuyện chàng trai đến thăm lão Nhiệm Bình)
Phần 2 (chuyện chiếc thuyền trong ngày giông bão)

CH3: Xác định người kể chuyện và điểm nhìn trong văn bản "Chiều sương". Việc lựa chọn người kể chuyện và điểm nhìn như vậy, có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm?

CH4: Tìm một số chi tiết, hình ảnh nói lên quan niệm về cõi âm và mối liên hệ giữa cõi dương và cõi âm của chàng trai và của những người dân làng chài trong văn bản. Làm rõ những điểm tương đồng và khác biệt giữa những quan niệm này.

CH5: Phân tích tác dụng của việc đan xen các yếu tố thực và ảo trong văn bản truyện.

CH6: Có ý kiến cho rằng truyện chủ yếu viết về “ma”, về “thuyền ma”, về tai ương nơi biển cả và cuộc sống nhọc nhằn của dân chài, nhưng không gợi lên sự lạnh lẽo, ghê sợ mà vẫn toát ra một không khí gần gũi, ấm áp, lạc quan. Hãy cho biết ý kiến của bạn về nhận định trên.

CH7: Câu chuyện về chiếc thuyền của Xin Kính năm xưa và lão Nhiệm Bình cùng chàng trai trẻ hôm nay gợi cho bạn suy nghĩ gì về thái độ, tình cảm của con người đối với biển cả?

Bài tập sáng tạo

CH: Lấy cảm hứng từ không gian "chiều sương" trong truyện hoặc cuộc trò chuyện giữa lão Nhiệm Bình và chàng trai hay hình tượng người dân chài vượt qua tai họa ở đoạn kết,... hãy làm một bài thơ, vẽ một bức tranh hay phác thảo kịch bản cho một hoạt cảnh sân khấu.

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH: Dự đoán bối cảnh câu chuyện trong một buổi chiều tà, dưới màn sương khói ẩn hiện, mịt mù.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: - Qua cái nhìn và cảm nhận của nhân vật chàng trai.

CH2: - Người kể chuyện: lão Nhiệm Bình.

- Người nghe chuyện: chàng trai.

CH3: - Các chi tiết cho thấy cuộc sống lao động của ngư dân có bao lo toan, vất vả, cơ cực, đầy gian nan. Dù vậy, họ vẫn miệt mài, kiên cường vượt qua những thử thách, khó khăn của tạo hóa để mưu sinh, sống đúng với nghề chài của mình.

CH4: Các ngư dân sắp được chứng kiến một điều kì dị khi trôi đến cồn đá: gặp đoàn thuyền ma.

CH5: Sự xuất hiện chiếc thuyền của ông Xin Kính cho thấy được sự khó khăn, nguy hiểm của ngư dân và thể hiện sự đồng cảm, gần gũi, thương xót của những con người cùng làng, cùng hoàn cảnh sống => Chi tiết là cầu nối, động cơ tạo tình huống truyện, đóng vai trò cho tác phẩm trở nên thu hút.

SAU KHI ĐỌC

CH1: Nội dung bao quát của văn bản: Đoạn trích là những hồi ức của lão Nhiệm Bình về một lần ra khơi trong buổi trời sương mù mịt, thuyền vừa tháo tố, thoát nạn chết này lại đâm liền vô nạn chết khác.

- Nhận xét cách đặt nhan đề truyện của tác giả: Cho người đọc hiểu về bối cảnh thời gian và khung cảnh hôm diễn ra sự việc đoàn thuyền của ông Phó Nhụy ra khơi gặp nạn.

CH2:

Phần

Sự kiện

Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật

Phần 1 (chuyện chàng trai đến thăm lão Nhiệm Bình)

Những câu chuyện ma lão Nhiệm Bình đã gặp khi đi chài

- Lão Nhiệm Bình: giọng kể từ tốn, bình thản coi đó như câu chuyện bình thường như nói chuyện người dương gian, tay vẫn miệt mài đan lưới.

- Chàng trai: rùng mình thích thú, chăm chú lắng nghe, thi thoảng tưởng tượng như “nghe, vẳng từ sương mù dày đặc, tiếng cười giòn ríu rít”.

Phần 2 (chuyện chiếc thuyền trong ngày giông bão)

- Thuyền Phó Nhụy chiến đấu với phong ba bão tố.

- Thuyền Phó Nhụy và Xin Kính gặp nhau, cùng nhau cứu anh Hoe Chước bị đuối nước.

- Lần thứ hai, chiếc thuyền của Xin Kính lại gặp nạn

- Các bác chài dù đã có những dự đoán trước nhưng vẫn bị bất ngờ, vội vã, dồn mọi sức lực, kiên cường chống trả quyết liệt với tháo tố.

- Khi đầu thuyền Phó Nhụy còn ngờ vực và đề phòng thuyền bạn.

Chứng kiến có người bị đuối nước, mọi người ai cũng vội vàng, lo lắng, hồi hộp, hô nhau cứu người.

- Mọi người bị bất ngờ, vội vàng chống trả lại những “khối đen đồ sộ vụt xuất hiện chỉ cách thuyền vài chục thước”, dùng hết sức để chèo thuyền chạy khỏi “khối đen đồ sộ” ấy.

CH3: - Người kể chuyện: có hai người kể

+ Phần 1: chàng trai

+ Phần 2: lão Nhiệm Bình

Trong phần 1 có nhiều đoạn người kể chuyện là lão Nhiệm Bình. Vì vậy, văn bảo có nhiều người kể chuyện.

- Điểm nhìn:

+ Phần 1: chàng trai; lão Nhiệm Bình

+ Phần 2: lão Nhiệm Bình

Đôi khi, điểm nhìn dịch chuyển sang một số người bạn chài khác.

=> Câu chuyện có nhiều người kể chuyện và nhiều điểm nhìn, đồng thời có sự dịch chuyển điểm nhìn.

- Tác dụng: Giúp cho việc thể hiện chủ đề, tư tưởng của văn bản được kháchquan, mở rộng và đa diện hơn.

CH4:

Quan niệm về cõi âm, dương

Tương đồng

Khác biệt

Chàng trai

Họ đều không xa lánh, không ghê sợ cõi âm, người đã khuất.

Không tin vào ma quỷ.

Những người dân chài

- Âm dương không phân ranh giới, những người đã khuất là người quen do đó không có cảm giác xa lạ.

- Có một số kiêng kị khi đi biển.

CH5:

Các yếu tố thực và ảo đan xen

Tác dụng

+ Thực: Chuyện đi biển gặp bão tố, vớt được anh Hoe Chước...

+ Ảo: Các chi tiết gặp ma, con “thuyền ma”, những điểm dự báo không may của chuyến đi biển...

Tạo tính hấp dẫn cho văn bản, người đọc thấy được sự vất vả của những ngư dân; thể hiện rõ tư tưởng của tác giả (quan niệm âm, dương đan xen, xem người đã khuất vẫn còn tồn tại trong đời sống dương gian và tham gia vào đời sống như một cách luyến tiếc trần gian, cũng là cách người con sống tưởng nhớ người đã khuất).

CH6: Ý kiến cá nhân: Truyện viết nhiều về ma và thuyền ma nên không khí vừa có cảm giác ghê sợ, vừa có không khí gần gũi của tình làng nghĩa xóm với người đã khuất. Cảm xúc của người đọc cũng thay đổi từng phần theo câu chuyện.

CH7: Gợi lên thái độ, tình cảm của con người vùng biển đối với biển cả. Con người mang ơn biển cả vì biển cả đem đến nguồn lợi tài nguyên, nguồn sống cho con người; nhưng biển cả cũng gây ra những tai ương bất ngờ cho các chuyến đi biển. Người còn sống luôn xem người đã khuất vẫn tồn tại đâu đây chung quanh họ và biển cả là nơi chứa đựng tất cả về đời sống vật chất và tinh thần của con người miền biển.