BÀI 28. SƠ LƯỢC VỀ PHỨC CHẤT

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

MỞ ĐẦU

Phức chất có trong một số thành phần quan trọng của sinh vật như hemoglobin, chất diệp lục,… Một số phức chất có vai trò quan trọng trong điều trị bệnh ung thư. Vậy, phức chất là gì? Phức chất được hình thành như thế nào?

I. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ PHỨC CHẤT

Câu hỏi 1: Cho các phức chất sau: [Cu(H₂O)₆]²⁺, [CoF₆]^3-, [Ni(CO)₄], [PtCl₂(NH₃)₂].

a) Hãy chỉ ra các phối tử và nguyên tử trung tâm trong mối phức chất trên.

b) Hãy cho biết số lượng phối tử có trong mỗi phức chất trên.

c) Hãy cho biết điện tích của mỗi phức chất trên.

II. MỘT SỐ DẠNG HÌNH HỌC CỦA PHỨC CHẤT

Hoạt động nghiên cứu 1: Hãy xác định số lượng phối tử L trong phân tử hoặc ion phức chất ứng với mỗi dạng hình học ở Bảng 28.1.

Hoạt động nghiên cứu 2: Hãy dự đoán dạng hình học của phức chất [Cu(H₂O)₆]²⁺.

III. LIÊN KẾT TRONG PHỨC CHẤT

Câu hỏi 2: Cho các phức chất sau: [Ag(NH₃)₂]⁺ và [CoF₆]^3-.

Hãy chỉ ra nguyên tử trung tâm, phối tử và giải thích sự hình thành liên kết trong mỗi phức chất trên. 

Câu hỏi 3: Phức chất aqua của Ni²⁺ và Zn²⁺ đều có dạng hình học bát diện.

a) Viết công thức hoá học của mỗi phức chất aqua trên.

b) Mô tả sự hình thành liên kết giữa phối tử và nguyên tử trung tâm trong mỗi phức chất trên.

Em có thể:

- Chỉ ra được nguyên tử trung tâm, phối tử, dạng hình học của một số phức chất.

- Giải thích được sự hình thành phức chất aqua của ion kim loại chuyển tiếp và H₂O trong dung dịch nước.

PHẦN II. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

MỞ ĐẦU

Đáp án: - Là hợp chất có M và L.

- Hình thành bởi M là cation kim loại hoặc nguyên tử kim loại liên kết với L anion hoặc phân tử.

I. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ PHỨC CHẤT

Đáp án CH1:

a)

b)

[Cu(H₂O)₆]²⁺: 6      / [CoF₆]^3- : 6 / [Ni(CO)₄] : 4

[PtCl₂(NH₃)₂] : 2 phối tử Cl^- và 2 phối tử NH₃.

c) [Cu(H₂O)₆]²⁺ : +2   /  [CoF₆]^3- : -3  /   [Ni(CO)₄] và [PtCl₂(NH₃)₂] : 0.

II. MỘT SỐ DẠNG HÌNH HỌC CỦA PHỨC CHẤT

Đáp án HĐNC 1: - Dạng tứ diện: 4/ vuông phẳng: 4 / bát diện: 6.

Đáp án HĐNC 2: Bát diện.

III. LIÊN KẾT TRONG PHỨC CHẤT

Đáp án CH2: 

[Ag(NH₃)₂]⁺:  M : Ag  //   L: NH₃

- Liên kết: NH₃ cho cặp electron chưa liên kết vào AO trống của Ag.

[CoF₆]^3-:  M : Co³⁺   //   L : F^-

- Liên kết: F^- cho cặp electron chưa liên kết vào AO trống của Co³⁺.

Đáp án CH3: a) [Ni(H₂O)₆]²⁺ và [Zn(H₂O)₆]²⁺. 

b) - [Ni(H₂O)₆]²⁺, liên kết: H_2­O cho cặp electron chưa liên kết vào AO trống của Ni²⁺.

- [Zn(H₂O)₆]²⁺, liên kết: H_2­O cho cặp electron chưa liên kết vào AO trống của Zn²⁺.

Đáp án: 

- VD: [Ag(NH₃)₂]⁺:  M : Ag  //   L: NH₃

- Trong dung dịch, các ion kim loại chuyển tiếp Mⁿ⁺ thường nhận cặp electron chưa liên kết của H₂O tạo thành liên kết cộng hoá trị kiểu cho – nhận, hình thành phức chất aqua.