Slide bài giảng sinh học 10 chân trời bài 17: Thông tin giữa các tế bào

Tóm lược nội dung

BÀI 17 - THÔNG TIN GIỮA CÁC TẾ BÀO

MỞ ĐẦU

Câu 1: Bằng cách nào mà hormone insulin và glucagon (do tế bào tuyến tụy tiết ra) có thể kích thích các tế bào gan và cơ thực hiện quá trình chuyển hoá đường, qua đó, điều hoà hàm lượng glucose trong máu?

Trả lời rút gọn: 

- Khi đường máu tăng, tuyến tụy sản xuất insulin, kích thích tế bào gan và cơ chuyển đổi glucose thành glycogen, làm giảm đường máu.

- Khi đường máu giảm, tuyến tụy tiết glucagon, thúc đẩy tế bào gan và cơ phân giải glycogen thành glucose, tăng đường máu lên mức bình thường.

I. THÔNG TIN GIỮA CÁC TẾ BÀO

Câu 1: Quan sát Hình 17.1, hãy cho biết thông tin được truyền từ tế bào này sang tế bào khác bằng cách nào?

Trả lời rút gọn:

Thông tin từ tế bào này đến tế bào khác nhờ các phân tử tín hiệu 

Câu 2: Tế bào đáp ứng như thế nào với các tín hiệu khác nhau?

Trả lời rút gọn:

Các tín hiệu khác nhau kích thích tế bào phản ứng theo cách riêng, như phân chia hoặc biểu hiện đặc tính biệt hóa.

Câu 3: Hãy xác đinh kiểu truyền thông tin giữa các tế bào trong các trường hợp sau:

a, Các yếu tố sinh trưởng được tiết ra kích thích sự sinh trưởng của các tế bào liền kề

b, Các phân tử hòa tan trong bào tương được vận chuyển qua cầu sinh chất giữa hai tế bào thực vật

c, Sự tiếp xác giữa kháng nguyên và kháng thể

d, Tuyến yên sản xuất hormone  sinh trưởng, hormone này đến kích thích sự phân chia và kéo dài tế bào xương giúp phát triển xương

Trả lời rút gọn:

a, Qua mối nối giữa các tế bào

b, Truyền tin cục bộ

c, Tiếp xúc trực tiếp

d, Truyền tin qua khoảng cách xa

Câu 4: Sự truyền thông tin giữa các tế bào có ý nghĩa gì?

Trả lời rút gọn:

Tín hiệu tế bào là thông tin giao tiếp trong và giữa tế bào, hoặc giữa tế bào và các cấu trúc khác trong cơ thể, để đảm bảo phản ứng phù hợp giữa chúng.

Luyện tập: Hai hormone insulin và glucagon được nhắc ở tình huống mở đầu đóng vai trò gì trong quá trình truyền thông tin giữa các tế bào?

Trả lời rút gọn:

Insulin và glucagon là hai hormone quan trọng trong việc điều hòa đường huyết bằng cách tương tác với tế bào gan để kích thích quá trình chuyển hóa đường.

II. QUÁ TRÌNH TRUYỀN THÔNG TIN GIỮA CÁC TẾ BÀO

Câu 5: Bằng cách nào mà thông tin từ thụ thể được truyền vào trong tế bào?

Trả lời rút gọn:

Tế bào nhận biết phân tử tín hiệu, kết nối với protein thụ thể, thay đổi cấu trúc của nó, kích hoạt một loạt các phản ứng sinh hóa trong tế bào, tạo ra một con đường truyền tín hiệu thông qua các phân tử truyền tin.

Câu 6: Sự đáp ứng có thể thực hiện qua những hoạt động nào của tế bào? 

Trả lời rút gọn:

Sự đáp ứng có thể bao gồm tăng cường phiên mã, dịch mã, điều chỉnh chuyển hóa chất, tăng giảm vận chuyển qua màng tế bào, và phân chia tế bào.

Luyện tập: Dựa và hình 17.3, hãy mô tả quá trình hormone insulin tác động đến tế bào gan. 

Trả lời rút gọn:

Insulin kích hoạt tế bào gan bằng cách gắn vào thụ thể insulin trên bề mặt tế bào, thúc đẩy việc chuyển glucose từ bên ngoài vào bên trong tế bào gan.

Vận dụng: Gibberellin (GA) là một loại hormone kích thích sinh trưởng ở thực vật. Một số cây trồng bị thiếu hụt GA nên sinh trưởng kém, chiều cao thấp. Người ta phun bổ sung GA cho các cây này, sau một thời gian, chiều cao của chúng vẫn không tăng thêm. Hãy giải thích nguyên nhân của hiện tượng trên.

Trả lời rút gọn:

Các cây thực vật này không hấp thụ GA từ việc bổ sung, do đó GA không thể truyền tín hiệu đến tế bào, dẫn đến không tăng chiều cao của chúng.

BÀI TẬP 

Bài 1: Tại sao mỗi loại tế bào thường chỉ thực hiện một chức năng nhất định?

Trả lời rút gọn:

Mỗi loại tế bào có đặc điểm về cấu trúc, kích thước và hình dạng, cũng như cách tiếp nhận và xử lý thông tin riêng. Do đó, mỗi loại tế bào thường thực hiện một chức năng cụ thể.

Bài 2: Trong trường hợp nào sau đây chắc chắn không xảy ra sự đáp ứng tế bào? Giải thích.

a, Sự sai hỏng của một phân tử truyền tin

b, Thụ thể không tiếp nhận phân tử tín hiệu.

Trả lời rút gọn:

Trong trường hợp b, không có phản ứng tế bào do thụ thể không tiếp nhận phân tử tín hiệu.

Trong trường hợp a, mặc dù có thể xảy ra sự sai lệch trong thông tin, tế bào vẫn nhận được và có thể phản ứng với thông tin đó.

Bài 3: Một nhà khoa học đã tiến hành gây đáp ứng tế bào gan bằng hormone insulin để kích thích chuyển hóa ghucose thành glycongen. Ông đã tiến hành hai thí nghiệm như sau: 

• Thí nghiệm 1: Cho tế bào gan (A) còn nguyên vẹn vào môi trường chưa insulin và glucose.
• Thí nghiệm 2: Tiêm trực tiếp isulin vào trong vào trong tế bào gan ( B) rồi cho vào môi trường có chưa glucose

Sau khi quan sát kết quả, ông nhận thấy glycogen xuất hiện ở một trong hai tế bào trên. Tế bào nào đã xuấ hiện glycogen? Tại sao glycogen không xuấ hiện ở tế bào còn lại? 

Trả lời rút gọn:

Thí nghiệm 1: Xuất hiện glycogen do insulin kích hoạt thụ thể màng, tạo điều kiện cho vận chuyển glucose vào tế bào gan.

Thí nghiệm 2: Không xuất hiện glycogen do insulin không kích hoạt thụ thể màng, không có vận chuyển glucose vào tế bào gan, dẫn đến không chuyển hóa glucose.